Suchergebnisse

Artykuł przedstawia problematykę pracy Konstruowanie tożsamości ratownika górskiego autorstwa Piotra Millera. Autorka prezentuje zarówno założenia oraz główne wnioski wspomnianej pracy jak i sytuuje je w obrębie szerzej rozumianych studiów nad "stawaniem się".

This article aims to highlight the influence of the work of William I. Thomas and Florian Znaniecki on the perception of social reality by sociologists. I focus on the social practice of creating personal documents (memoirs, autobiographies, and letters) as a form of enacting individual agency and speaking their voice in the social space. I show the contribution of various social classes in this memorializing practice in Poland, reaching back to the 17th and 18th centuries. While doing so, I emphasize that a big part of society was practically muted in literary discourses. The voices of peasants and working-class were silenced as they had no access to the means which would enable them to speak and be represented in the discourse. Against this background, we can see how the "memoir competitions"—a very popular research practice being introduced in Poland by Znaniecki in 1921—have changed the power relations in the field of generating knowledge about social reality. The institution of Polish Memoirism that systematically gathered a huge number of autobiographies, enabled the poor and voiceless to speak and be heard by social researchers. In this sense, the monumental work of Thomas and Znaniecki was a trigger to the gradual process of revealing "blind spots" on the map of social reality and giving voice to the muted. Throughout the article, I return again and again to the main methodological questions, that is, what does it mean to include the consciousness of the participants of social life in sociological research, how to represent them in sociological theorizing, and how they can regain their voice in the scientific narrations about them.

This article, which is based upon the findings of a seven-year research project concerning the social world of climbing, discusses climbing as an organized social practice that possesses a strong historical dimension and collective character. It examines the relation between individual participants and that social world as a whole, and it accepts that an individual's personal life may be inscribed in the development and formation of that world in two ways. These are 1) a given social world imposes the behavioral patterns, normative rules, institutional schemes of actions, and careers upon participants that characterize their identities and actions; and 2) the actions of an individual participant trigger significant change in that world. I am particularly interested in those unique situations in which when a participant induces a change that affects a given social world (or a sub-world) as a whole, and discuss two examples of this relation, namely, the history of designing and creating climbing equipment, and setting new standards of climbing performance. Briefly stated, innovative solutions are born in conjunction with particular climbing actions that are either promoted or hindered depending on whether or not the vision of the primary activity associated with those solutions was accepted by the majority of participants. The dynamics and transformations of the social world in question thus rely upon the activities of exceptional individuals who, as pioneers, innovators, and visionaries, attain mastery in performing the primary activity of that world and set new standards of performance for others. A new mode of acting—in order to be collectively adopted—must be accepted as both valuable and morally justified by all participants.

In this article, the author discusses the limits of analytical and evocative autoethnography as described by the creators of these concepts and by scholars who embark autoethnographic projects. The author attempts to answer the question of whether it is possible to move freely between the fields of analytic autoethnography and evocative autoethnography. Can rechercher freely combine analytical and evocative motifs within the framework of the autoethnographies he create? What are the fundamental differences between these approaches? What indicates the analyticality or the suggestiveness of the autoethnographic text? For whom and what are such divisions necessary? These considerations correspond to the practical problems appearing in the application of the autoethnographic approach in contemporary social research.

Celem artykułu jest wprowadzenie pojęciowego ładu w obszarze terminologii oraz opisu praktycznych zastosowań autoetnografii. Autorka na podstawie przeglądu badań posługujących się tą praktyką badawczą usiłuje zrekonstruować wymiary, w jakich występuje autoetnografia we współczesnych badaniach społecznych. Wyróżnia trzy poziomy, na których wykorzystywana jest autoetnografia: (1) poziom wytwarzania danych, na którym autoetnografia pozostaje wyłącznie techniką otrzymywania informacji, (2) poziom rozwiązywania problemów badawczych, na którym autoetnografia funkcjonuje jako metoda lub strategia badawcza oraz (3) poziom epistemologiczny, dotyczący samej filozofii uprawiania badań, na którym autoetnografia jawi się jako nowy paradygmat badań społecznych. Przyczyny zainteresowania autoetnografią autorka widzi w przemianach samej humanistyki (w postmodernistycznym zwrocie oraz zwrocie performatywnym). Omawia kolejno powody, dla których w naukach społecznych konieczne jest odwoływanie się do perspektywy uczestnika. Uściśla zakresy znaczeniowe pojęcia "autoetnografia", nawiązując do historii zastosowań tego pojęcia. Autorka przytacza liczne przykłady aplikacji tej praktyki badawczej, omawiając także uwarunkowania krytyki kierowanej pod jej adresem. Rozważając metodologiczny status autoetnografii, autorka wskazuje na zasadnicze pęknięcie paradygmatyczne pomiędzy analitycznym a ewokatywnym ujmowaniem autoetnografii. Rozdziela ono światy praktyk badawczych na scjentystyczny i przeintelektualizowany program opisu rzeczywistości społecznej wyrażający tendencje analityczne oraz ewokatywny program pielęgnowania żywego doświadczenia, wyrażający tendencję do współodczuwania i doświadczania współobecności Innych.

W artykule podejmuję problematykę emocji przeżywanych przez wspinaczy w trakcie prowadzonej przez nich działalności górskiej i wspinaczkowej. Chodzi o emocje rozpatrywane nie jako cecha osobnicza lub indywidualna skłonność do przeżywania stanów określonego rodzaju, ale o konkretne doznania emocjonalne doświadczane w trakcie podejmowania działania wspinaczkowego. Przedmiotem rozważań są więc emocje, które nieodłącznie temu działaniu towarzyszą, które je zasadniczo określają, wpływając na jego efekt i stanowiąc jedno z ważnych uwarunkowań działania. Dokonuję przeglądu emocji doznawanych przez uczestników sytuacji wspinania, by następnie skoncentrować się na szczególnych emocjach – strachu i lęku – powiązanych bezpośrednio z działaniem wspinaczkowym. Omawiam przeżywany przez wspinających się lęk wysokości, strach przed odpadaniem od skały i przed "lataniem" oraz sposoby ich opanowywania. Nawiązuję także do wartościowanych pozytywnie w środowisku wspinaczkowym cech wspinacza określanych jako "mocna psycha". Przywołuję również powtarzające się w zebranych materiałach motywy działalności górskiej i wspinaczkowej odwołujące się wyraźnie do emocji. Następnie odwołuję się do realnych zagrożeń fizycznych, które napotykają wspinacze w przestrzeni swojego działania – w górach, w skałkach – i rozważam ich wpływ na stan emocjonalny działających. Przedstawiam także problem tak zwanych "przeszkadzających emocji", utrudniających prowadzenie aktywności górskiej, traktując jednocześnie sposób radzenia sobie z nimi jako wskaźnik "dojrzewania do bycia w górach" i kształtowania się tożsamości wspinacza. Opisuję taką emocjonalną przemianę na przykładzie analizy dzienników polskiego himalaisty Piotra Morawskiego (1976–2009). Pracę nad emocjami traktuję jako ważny aspekt kształtowania tożsamości wspinaczy i jako stały element aktywności górskiej i wspinaczkowej.

Artykuł podejmuje problem roli cielesności badacza w procesie gromadzenia i analizowania danych w badaniu etnograficznym. Rozważania odwołują się do konkretnego przypadku badania nad społecznym światem wspinaczki, ale refleksja autorki wykracza poza nie, uznając ich aktualność w odniesieniu do wszelkich etnograficznych badań obejmujących swoim zainteresowaniem ucieleśnione działania podmiotów ludzkich, szczególnie te, w których główny przedmiot badań stanowi aktywność ruchowa, związana z pracą z ciałem i poprzez ciało. Autorka analizuje relacje pomiędzy ucieleśnieniem konkretnych działań i aktywności badanych (wspinaczy) a ucieleśnieniem samego procesu gromadzenia danych. Podejmuje problem przejścia pomiędzy tożsamościami badacza i uczestnika społecznego świata oraz możliwość wykorzystania autoetnografii w procesie gromadzenia i analizowania danych. Na koniec przedstawia trzy aspekty, w których ujawnia się ciało (cielesność) badacza i badanego w trakcie badania etnograficznego: (a) ciało jako podmiot działający, (b) ciało jako źródło odczuć i doznań cielesnych podmiotu, (c) ciało jako temat autorefleksji podmiotu i obiekt teoretyzowania. Autorka podkreśla cielesny charakter procesu badawczego i sugeruje uwzględnianie w badaniach świadomego namysłu nad umiejscowieniem ciała i cielesności samego badacza w procesie wytwarzania wiedzy.

Artykuł prezentuje nowe podejście w analizie danych jakościowych rozwijane przez Adele E. Clarke (2003, 2005) i nazywane przez nią "analizą sytuacyjną". Projekt Clarke ma na celu propagować i ożywić metodologię teorii ugruntowanej po postmodernistycznym zwrocie i skierować ją w stronę konstruktywistycznych epistemologii. W artykule zostały zaprezentowane główne tezy podejścia Clarke: krytyka tradycyjnej teorii ugruntowanej, projekt ugruntowanego teoretyzowania przy użyciu map sytuacyjnych, map społecznych światów i aren oraz map pozycyjnych, warunki stosowania tego rodzaju metod kartograficznych i diagramów. Autorka artykułu podejmuje dyskusję z prezentowanym podejściem, rozważając epistemologiczny status kluczowego w koncepcji Clarke pojęcia "sytuacji", efekt przesunięcia ogniska uwagi z działań społecznych na ich kontekst, epistemologiczny status wprowadzanych przez Clarke do analizy nonhuman actants oraz problem prekonceptualizacji podejścia Clarke.