Suchergebnisse

Wiele przemawia za tym, by osoby praktykujące nieposłuszeństwo obywatelskie uważać za wzory odwagi cywilnej. Czy jest tak jednak zawsze? Jakiego rodzaju odwaga cywilna kryje się za aktami łamania prawa w imię racji etycznych i moralnych? Pytania te skłaniają do analizy definicji nieposłuszeństwa obywatelskiego oraz jego społecznych funkcji. Artykuł podejmuje to zadanie, aby uzasadnić tezę o szczególnej roli nieposłuszeństwa obywatelskiego, a także pewnych form odwagi cywilnej w kształtowaniu się demokracji.

Sformułowany przez Maxa Webera, słynny postulat wolności od sądów wartościujących jest do dziś ważnym wyzwaniem dla socjologii, która zarazem pragnie zachować epistemiczną obiektywność oraz nie tracić swego krytycznego ostrza pozwalającego jej odgrywać inspirującą i mediującą rolę w debacie publicznej. W prezentowanym tekście autor proponuje interpretację tekstów Webera poświęconych temu problemowi i opowiada się za interpretacją, zgodnie z którą koncepcji Werturteilsfreiheit oraz Wertbeziehung nie należy traktować odrębnie czy też jako sprzecznych ze sobą, lecz raczej postrzegać postulat wolności od sądów wartościujących jako wynikający z idei odniesienia do wartości. Wedle propozycji autora Weber przedstawia w swych tekstach obraz ludzkiej drogi poznania, która stanowi odpowiedź na dylematy perspektyw wartościujących.

Platon nie należy do ulubieńców teorii socjologicznej, choć stworzył ogólną teorię społeczeństwa, która zrywa z mitologicznymi wyobrażeniami człowieka. Jeśli bywa przedmiotem rozważań, to raczej jako bohater negatywny. Przykładem może być poświęcone mu dzieło Alvina Gouldnera Enter Plato. Niniejszy artykuł ma na celu wykroczenie poza jednoznacznie krytyczną perspektywę Gouldnera i wskazanie, jakie korzyści może przynieść sięganie do dialogów Platońskich.

Kontrkultura to pojęcie prowokacyjne, ponieważ oznaczając sprzeciw wobec kultury, jest zarazem jej częścią; namawiając młode pokolenie do buntu, wymaga też niezwykle dojrzałego projektu; sprzeciwiając się modernizacji, nawołuje do uniwersalizmu moralnego, będącego jej istotną cechą. Niniejszy artykuł stanowi próbę znalezienia konstytutywnych idei kontrkultury i zestawienia ich z innymi ideologiami, przy jednoczesnymi wskazaniu jej przewag i słabości. Wskazuje też na znaczenie kontrkultury dla rozumienia istoty ruchów społecznych. Wątkiem, który ostatecznie okazuje się mieć centralne znaczenie, jest napięcie między artystyczną a filozoficzną interpretacją podmiotu.

One of the central concepts of The Polish Peasant in Europe and America, especially highlighted in the "Methodological Note," is the relationship between values and attitudes which frames the subsequent empirical analyses and conclusions. The aim of the present article is to reconstruct Florian Znaniecki's early idea of values in order to demonstrate its originality and later influence on his sociological contributions. As the author argues, Znaniecki's early insights with regard to values allow us to reconsider his collaboration with William Thomas and to interpret The Polish Peasant as a part of Znaniecki's long-term research programme.

The Aporia of Freedom systematizes social theories in a new manner, alternative both to the pluralistic concept, according to which social theories are incommensurable, and to the concept which postulates a theoretical synthesis in social sciences. Kaczmarczyk argues that famous social theories constitute interrelated attempts to solve the same problem, called the aporia of freedom. The problem concerns the relation between existential assumptions of social determinism and human freedom. Although these ideas turn out to be mutually exclusive, they seem to be necessary for the construction of a coherent and empirically convincing social theory