Suchergebnisse

This article is an attempt to reconstruct the perceptions of 1989 of members of parliament who had a key influence on the systemic changes. The author traces the similarities, differences, and transformations of their narratives on this subject. The article is based on interviews conducted as part of two studies (the first was conducted in 1994–1995, the second in 2018–2020) with the same seven leading Polish politicians from the ruling and opposition political groups. The author describes both studies, with an explanation of the methodology and an analysis of the collected material. Both are presented from the perspective of a researcher belonging to this generation of sociologists, for whom the materials from the first study have become mainly a historical source and were the basis for the work involved in the second research project. The analysis focuses on the similarities and differences in interpreting themes at two points in time, for instance, perceptions of 1989, descriptions of the political elite and its relationship with society, and ways of presenting the phenomena generally referred to as "the transformation."

This article concerns the archiving of qualitative data in Europe. Its aim is to present selected models of archivization of this type of material in various European institutions, including the British ESCS (Economic and Social Data Service Qualidata) belonging to the UK Data Archive, the Austrian WISDOM (Wiener Institut für Sozialwissenschaftliche Dokumentation und Methodik), the Irish IQDA (Irish Qualitative Data Archive), the German ALLF (Archiv für Lebenslaufforschung), or the OSA (Open Society Archives) operating in the Hungarian Academy of Sciences in Budapest. The examples mentioned give rise to reflections on the need, potential, and limitations of conducting a similar project in Poland. The author discusses the results of the 'Interpretive Research into Life Styles: Digitalization, Archivization, and Methodological Revisitation' pilot project and the Archive of Qualitative Data pilot project of the Institute of Philosophy and Sociology of the Polish Academy of Sciences.

The author begins her article with a presentation of selected tenets of the concept of cultural memory proposed by Jan and Aleida Assmann, and with reviewing analytical categories used within the framework of this theory, including the following terms: cultural memory, memory figures, memory media, a palimpsest. These concepts form a theoretical and methodological basis for the upcoming analyses. The analyses contained in the article focus around the issues of change and continuity in the cultural memory of the inhabitants of Olsztyn, as exemplified by the transformations of Olsztyn's cityscape. The author considers two specific moments in the city's history: 2003, which marked the 650-anniversary of the city's settlement, and 1953, which marked the 600-anniversary of the same event. Both these anniversaries were naturally celebrated in totally diverse political and ideological contexts. The article focuses not only on the transformations of cityscape, connected to the building of new monuments, plaques, and symbols, and to the renovation of selected buildings, but also on different ways of interpreting cityscape and architectural elements of which it consists in different periods. The conclusions from the analysis form a basis for pointing out several recommendations and limitations for using the Assmanns' concepts for researching local collective memory in Poland.

W artykule poruszono kwestie dotyczące wieloaspektowości skutków pandemii COVID-19 obserwowanych w Polsce, rozpatrywanych w perspektywie koncepcji biegu życia. Celem analiz było przede wszystkim uchwycenie różnorodności doświadczenia pandemii, a zwłaszcza jej wpływu na losy, dążenia, a także postawy osób będących w różnych fazach życia: młodych dorosłych, którzy osiągnęli już samodzielność, rodziców mieszkających ze swoimi dziećmi oraz seniorów. W tym świetle kluczowe było ustalenie, w jaki sposób okres pandemii COVID-19 w Polsce, przypadający na lata 2020–2022, powszechne zagrożenie związane z nową chorobą, ale też samo podjęcie szeroko rozumianych indywidualnych i zbiorowych działań mających na celu ochronę przed zakażeniem, wywarły wpływ na podejmowane przez ludzi decyzje, postrzeganie własnej sytuacji (ale też sytuacji innych), dokonywane wybory i sposób reagowania na otaczającą rzeczywistość. Kluczowe w tym kontekście są podobieństwa i różnice reakcji osób znajdujących się na różnych etapach życia na otaczającą ich rzeczywistość. Podstawą empiryczną zaprezentowanych analiz i wniosków stały się dane i materiały zgromadzone głównie w ramach realizacji projektu pt. "Społeczne skutki pandemii. Wybrane kategorie społeczno-demograficzne w perspektywie stylów życia – badanie podłużne", przeprowadzonego w 2022 r. przez badaczy z IFiS PAN. Wywiady przeprowadzone w 2022 r. były ostatnim powrotem do tych samych rozmówców, z którymi rozmawiano w 2020 i 2021 roku.

W artykule zostały poruszone kwestie związane z możliwościami ponownego wykorzystania danych pochodzących z zakończonych już i zarchiwizowanych badań jakościowych. Odwołując się do doświadczeń związanych z tworzeniem Archiwum Danych Jakościowych, ale także doświadczeń innych, podobnych instytucji działających w Polsce, autorki wskazują na przyczyny, cele, ale też efekty gromadzenia oraz pożytkowania tego rodzaju materiałów. W dalszej części tekstu podejmują próbę uporządkowania i wyjaśnienia pojęć stosowanych przez badaczy pracujących nad "starymi danymi", a także omawiają ich propozycje prac nad tego rodzaju zasobami. Bazując na praktykach badaczy anglosaskich, wyodrębniają przy tym z szerokiej kategorii "ponownego wykorzystania" danych (re-use) pojęcie reanalizy (re-analysis) jako specjalnego rodzaju powrotu do "starych danych", a także pojęcie rewizyty (re-visit, revisit), służące opisaniu ponownego spotkania badawczego z "podmiotami" czy "obiektami" badań społecznych. Omawiają również pożytki płynące z tego typu działań, w tym możliwości zastosowania zgromadzonych wcześniej zasobów w procesie dydaktycznym. Na koniec, odwołując się do wybranych przykładów, wskazują na efekty dzielenia się danymi, wykorzystywanymi często w zupełnie nowych celach i w odmienny sposób niż zakładali to pierwotnie autorzy badań.

Artykuł jest wstępem do zbioru prezentowanych w tym numerze tekstów na temat różnych sposobów i możliwości powtórnego wykorzystania materiałów pochodzących z jakościowych badań społecznych. Zastanawiamy się, jak taka powtórna analiza wpływa na pogłębienie refleksji metodologicznej na temat działalności badawczej w terenie, statusu samych danych i kontekstów ich wytwarzania oraz tworzonej na ich podstawie wiedzy socjologicznej. Próbujemy również podsumować sześć lat działalności Archiwum Danych Jakościowych przy IFiS PAN oraz opisać zmiany, jakie dokonały się w tym czasie w podejściu do dzielenia się materiałami badawczymi zarówno u nas w kraju, jak i za granicą.