Suchergebnisse

Poslednjih decenija naučna i stručna javnost intenzivno se bavi fenomenom femicida koji predstavlja najteži vid rodno zasnovanog nasilja. U aktuelnom trenutku nesporno je da države imaju niz kompleksnih obaveza kojima moraju adekvatno odgovoriti kada je u pitanju zaštita života žena. Tako se prirodno postavlja pitanje koji i kakav oblik krivičnopravne reakcije iziskuje rodno motivisano ubistvo žene, te da li je potrebno uvođenje posebne inkriminacije koja bi se odnosila isključivo na femicid. Imajući u vidu navedeno, rad je koncipiran tako da nakon opštih razmatranja o pojmu i prirodi femicida se analizira pozitivnopravni okvir koji se odnosi na ubistvo žena u Srbiji. Osvrćući se na praksu Evropskog suda za ljudska prava u predmetima koji se odnose na propuste država u domenu garantovanja prava na život, autor zaključuje da se adekvatna zaštita u načelu može ostvariti i unutar pravnog poretka koji ne inkriminiše ubistvo žene kao posebno krivično delo, ali samo ukoliko u datom sistemu istovremeno postoji celovit i delotvoran mehanizam za preveniranje i sankcionisanje rodno zasnovanog nasilja i diskriminatornog tretiranja žena. Primenjen je normativno-dogmatski metod uz analitičko-sintetički pristup, dok je cilj rada da se formulišu preporuke za unapređenje legislativnog okvira i postupanja u praksi.

Sažetak: Problem telesnog kažnjavanja dece zaokuplja značajnu pažnju opšte i stručne javnosti, te otvara moralna, pravna i politička pitanja. Po- slednjih godina na globalnom nivou jačaju ideje o potrebi potpunog i iz- ričitog zabranjivanja telesnog kažnjavanja dece. Pobornicima zabrane teles- nog kažnjavanja suprotstavljaju se oni koji smatraju da uvođenje takve zabrane istovremeno podrazumeva ograničavanje prava na privatnu i porodičnu sfe- ru, umanjivanje roditeljskih prava i atak na tradicionalne vrednosti. U ci- lju svestranog razumevanja fenomena, izlaganja u radu su koncipirana tako da se telesno kažnjavanja dece sagledava sa pedagoških, socioloških i međunarodnopravnih aspekata, uz isticanje razloga koji govore u prilog i protiv telesnog kažnjavanja. Autor je nastojao da ukaže i na prilike u Srbi- ji, te da iznese lični stav o načinu na koji bi zakon u Srbiji trebalo da se odnosi prema telesnom kažnjavanju dece. ; The problem of corporal punishment of children occupies significant attention of general public and professionals, and also opens up moral, legal and political issues. In recent years, ideas about the introduction of a complete and explicit prohibition of corporal punishment of children have been strengthening globally. Proponents of the ban of corporal punishment are opposed by those who believe that the introduction of a ban implies a restriction on the right to private and family life and a reduction of parental rights, and also that the ban represents an attack on traditional values. In order to comprehensively understand the phenomenon of corporal punishment, presentations in the paper are designed so that corporal punishment of children is viewed from pedagogical, sociological and international law aspects, with emphasis on the reasons that speak in favor and against this type of punishment. The author has also tried to point out to the circumstances in Serbia, and to express his own position about the way in which the law in Serbia should treat corporal punishment of children.

Modern technology has provided us with unlimited possibilities for audio and visual recording, which can, unfortunately, also be used for the violation of human rights and freedoms. With the agreement of involved parties, the use of the recording is likely to be uncontroversial. However, complex issues arise when the recording is covert, and when the recording party wants to rely upon the recording, or the transcript of it, to prove an illegal act in court proceedings. The question arises as to how to strike a balance between the need to protect security and investigate the truth and the need to protect the right to privacy and the personal sphere. Particularly interesting legal issues are those that concern the justification and the permissibility of the use of illegal or covert recordings in the capacity of evidence in criminal proceedings. Bearing in mind the above, the paper is devoted to the analysis of legislation concerning protection of privacy and the legislation on the subject of illegal evidence in criminal proceedings. This issue is especially interesting due to the fact that Serbian criminal law accepts the theory of "the fruits of the poisonous tree", which means that the criteria for the evaluation of the validity of the evidence are particularly strict. In that context, the normative, axiological and comparative law method has been used to analyse the subject matter. The author has also referred to the comparative law and to the practice of the European Court of Human Rights. The aim of the paper is to point out to the certain ambiguities in Serbian positive law, in order to develop appropriate recommendations for the practical use and for the improvement of normative solutions. ; U savremeno doba tehnologija daje neograničene mogućnosti za beleženja zvučnih i vizuelnih zapisa, ali i za kršenje ljudskih prava i sloboda. Stoga se autor bavi pitanjem kako postići ravnotežu između potrebe da se zaštiti bezbednost i spozna istina, s jedne strane, i potrebe da se zaštiti pravo građana na privatnost i ličnu sferu, s druge strane. Autor posebno skreće pažnju na probleme u vezi sa dozvoljenošću upotrebe privatnih neovlašćeno sačinjenih snimaka u svojstvu dokaznog materijala u krivičnom postupku. Imajući u vidu navedeno, autor analizira legislativu o zaštiti privatnosti i legislativu koja se tiče dokaznih zabrana u krivičnom postupku i zaključuje da su u srpskom pozitivnom pravu zastupljene određene nedorečenosti i nejasnoće, ali da se privatno sačinjeni snimci u načelu mogu koristiti kao dokaz. Korišćen je normativno-dogmatski, aksiološki i uporednopravni metod, a radi sadržajnije obrade teme autor se osvrnuo i na praksu Evropskog suda za ljudska prava. Rezultat analize su određene preporuke za unapređenje postojećih rešenja.

Interest for the phenomenom of stalking has been on the rise over recent years, especially because it can sometimes be turned into serious crimes. This is why an increasing number of countries are opting for the introduction of new incriminations that will include stalking. However, the incrimination of persecution opens the problem of distinguishing this criminal offense from other related criminal offenses, and the question arises as to how the offense should be defined so that there is no excessive limitation of other rights and freedoms of citizens. Therefore, the paper is focused on general considerations concerning stalking and on the analysis of comparative solutions. Given that in Serbia stalking has been incriminated only recently, the aim of the paper is to point out to some of the problems that can be expected in practice, and to extricate some possible solutions. ; Interesovanje za problem proganjanja je u porastu tokom poslednjih godina, posebno imajući u vidu da proganjanje ponekad samo prethodi izvršenju drugih teških krivičnih dela. Zbog toga se sve veći broj država opredeljuje za uvođenje novih inkriminacija koje će obuhvatiti proganjanje. Inkriminisanje proganjanja, međutim, otvara problem izdvajanja i razlikovanja navedenog krivičnog dela od drugih srodnih dela, a postavlja se i pitanje kako radnju krivičnog dela proganjanja trebalo opredeliti tako da ne dođe do preteranog ograničavanja prava i sloboda građana. Stoga su izlaganja u radu posvećena opštim razmatranjima o proganjanju, te analizi uporednopravnih rešenja. S obzirom na to da je u Srbiji proganjanje tek nedavno inkriminisano, cilj rada jeste da se ukaže na neke od problema koji se u praksi mogu očekivati, te na pravce za iznalaženje mogućih rešenja.

The paper deals with rights and position of victims in international documents, with special reference to the standards created by the European Court of Human Rights through its practice. This paper aims to provide brief analysis of some of the most important international documents, which set forth basic rights for victims, including: right to participate in the criminal proceedings, right to protection and the right to compensation. The paper intends to analyze these key right (standards, principles) through relevant case law of the European Court of Human Rights, given that the wording of the relevant documents does not determine what entails the realization of a specific standard in real life. The main purpose of the article is to examine the compliance of regulations and practices in Serbia with international standards on the status and the rights of victims, from which some recommendations for improvement might arise. ; Rad se bavi pravima i položajem žrtava u međunarodnim dokumentima, sa posebnim osvrtom na standarde koje je kreirao Evropski sud za ljudska prava kroz svoju praksu. U radu su sumarno analizirani neki od najznačajnijih međunarodnih dokumenata iz kojih, kao osnovna prava žrtava, proističu: pravo na učešće u krivičnom postupku, pravo na zaštitu i pravo na nadoknadu pretrpljene štete. Nastojalo se da ključni standardi budu ilustrovani analizom odgovarajućih sudskih slučajeva iz prakse Evropskog suda za ljudska prava, s obzirom da se izsamog teksta relevantnih dokumenata zapravo ne može zaključiti šta realizacija jednog standarda u stvarnom životu podrazumeva. Osnovni cilj rada je analiza usaglašenosti propisa i prakse u Srbiji sa međunarodnim standardima o položaju i pravima žrtava, iz čega bi mogle proizaći određene preporuke za unapređenje postojećih prilika.

The paper deals with the protection of privacy rights in the connection with the application of special investigative actions in criminal proceedings. An increasing number of cases of the European Court of Human Rights in relation to Article 8 and the protection of privacy rights points out to the importance and complexity of this issue. On the one hand, public authorities should provide mechanisms and resources for effective and expeditious prosecution of the most serious forms of crime, but on the other hand, standards related to predictability, limited discretionary powers and control over the legality of the procedure should not be ignored either. This raises the question of how to achieve a balance between these competing interests. This paper presents the standards created by the European Court of Human Rights when dealing with privacy issues in connection with criminal proceedings, and reflects at the the degree of compliance of Serbian legislation with them. The author concludes that the key problem is the nonexistence of notification for the interested person, given that it implies the inability to exercise the right to appeal, and also the inability to put examples of bad practice to good use. ; U radu je reč o zaštiti prava na privatnost pri primeni tajnog nadzora komunikacije u krivičnom postupku. Brojni slučajevi iz prakse Evropskog suda za ljudska prava u vezi sa čl. 8 Evropske konvencije o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda i zaštitom prava na privatnost ukazuju na značaj i složenost ovog pitanja. Efikasno i ekspeditivno dokazivanje najtežih oblika kriminaliteta može iziskivati ograničavanje prava na privatnost, ali standardi koji se tiču predvidljivosti, ograničavanja diskrecionih ovlašćenja i kontrole zakonitosti ne smeju pri tome biti zanemareni. U radu su predstavljeni standardi koje je osmislio Evropski sud za ljudska prava, te je proučavan stepen usklađenosti srpske regulative s njima. Autor nalazi da je jedan od ključnih problema neobaveštavanje zainteresovanog lica o primeni tajnog nadzora komunikacije, s obzirom na to da iz ovoga proizlazi nemogućnost ostvarivanja prava na žalbu, ali i nemogućnost da se na osnovu negativnih primera iz prakse unapredi postupanje nadležnih.

In modem times video cameras have been extensively used for surveillance of public areas, for security purposes, and to maintain public order. However, even though closed-circuit TV is ought to be used in the interest of citizens, video cameras also collect information about individuals, their movements, and their activities, which can be used to undermine their right to privacy. In addition, unauthorized and excessive manipulation of personal data could affect the freedom of assembly and association and the freedom of opinion and expression, which should not be tolerated in a democratic society founded upon the rule of law. Therefore, this paper discusses the application of video surveillance and its interference with privacy and civil liberties, with special focus on comparative and European regulation, and the almost non-existent legal framework pertaining to this issue in the Republic of Serbia. The final part of the paper offers several recommendations that could improve this complex issue. ; U savremeno doba video-kamere se sve intenzivnije koriste za nadziranje javnih površina, pri čemu snimanje služi bezbednosnim funkcijama i očuvanju javnog reda i mira. No, iako video-nadzor treba koristiti u interesu građana, kamere istovremeno omogućavaju i prikupljanje mnoštva podataka o pojedincima, o njihovom kretanju i aktivnostima, te prete da ugroze pravo na privatnost. Uz to, neprimereno i neovlašćeno manipulisanje podacima može uticati na slobodu okupljanja i udruživanja, te na slobodu mišljenja i izražavanja, što se ne bi smelo tolerisati u jednom demokratskom društvu zasnovanom na vladavini prava. Stoga će u radu biti reči o primeni video-nadzora i zadiranju u privatnu sferu i građanske slobode, uz osvrt na uporednu i evropsku regulativu, te na oskudan pravni okvir koji se ovim pitanjem bavi u Srbiji. Izlaganja se završavaju preporukama koje bi mogle da unaprede ovu složenu oblast.

Theme of the article is the role of volunteers and volunteer organizations in the process of reducing re-offending and preventing crime. The main observation of the article is that commitment of volunteers could have far-reaching effects in combating crime in general. Author points out the advantages and disadvantages of engaging volunteers in supporting the convicted persons, while knowing that the fact that volunteers are not obliged to follow strict rules in their work could cause some problems. In Serbia there are no volunteer organizations that are primarily involved in helping offenders to reintegrate, so the author states the example of well known British voluntary organization: National Association for the Care and Resettlement of Offenders (NACRO) as an institution that future Serbian volunteer organizations could look up to. NACRO helps ex-offenders, while simultaneously taking a series of activities directed primarily towards youth in order to prevent the occurrence of criminal conduct. ; Tema članka je uloga volontera i volonterskih organizacija u suzbijanju povrata u krivičnopravnom smislu, ali i kriminaliteta uopšteno. Autor uočava da bi civilni sektor mogao pružiti značajan doprinos na ovom polju. No, istovremeno ukazuje kako na prednosti, tako i na mane angažovanja volontera u pružanju raznovrsnih vidova podrške osuđenim licima, imajući u vidu da su u pitanju lica koja ne raspolažu znanjima i veštinama formalno obrazovanih kadrova. U Srbiji nema volonterskih organizacija koje se prevashodno bave problematikom povratka osuđivanih lica u normalne društvene tokove, pa autor ilustruje mehanizme i načine rada takvih organizacija kroz primer britanske dobrotvorne ustanove NACRO. Naime, NACRO pomaže bivšim prestupnicima, ali istovremeno obavlja i niz aktivnosti usmerenih prvenstveno prema mladima u cilju sprečavanja budućeg kriminalnog ponašanja.

The paper discusses the process of prison privatization, which has been the topic of ongoing discussion for decades, especially in the USA. The reasons that justify prison privatization are the urge to cut the cost of imprisonment and the need to solve the problem of prisons' and to reduce the inmate recidivism. Opponents of prison privatization have pointed out that allowing companies to profit from punishment is unacceptable on moral grounds and that there is a significant risk of human rights violations. Of course, those in favor of prison privatization do not agree. The author concludes that private prisons have ensured their place in the modern system of criminal sanctions, although, contrary to expectations, they have not achieved significant successes in their work. ; U radu je reč o privatizaciji zatvora koja postaje veoma aktuelna tema krajem prošlog veka, prvo u SAD i Velikoj Britaniji, a potom i u drugim delovima sveta. Razlozi koji opravdavaju privatizaciju tiču se velikih budžetskih izdvajanja za održavanje sistema penalnih institucija, prebukiranosti zatvora i neuspešnosti državnih penalnih ustanova u suzbijanju recidivizma. Protivnici privatizacije zatvora ističu da je sticanje profita putem izvršenja kazne lišenja slobode nemoralno, da je u pitanju sfera nad kojom država mora da zadrži monopol, te da postoji značajan rizik da će ljudska prava osuđenika biti povređena ukoliko tržišni principi zavladaju i ovom oblašću. Pobornici privatizacije, pak, izlažu svoje kontraagrumente, koji se odnose na ekonomičnost i unapređenje zatvorskog sistema. I pored mnogih otvorenih pitanja, autor ukazuje da su tokom poslednjih dvadeset godina privatni zatvori osigurali svoje mesto u savremenom sistemu izvršenja krivičnih sankcija, iako ovaj tip ustanova, suprotno očekivanjima, nije ostvario značajnije uspehe u svojoj praksi.

This paper is primarily devoted to issues related to the normative regulation of hate crimes, with special reference to the regulations of the Republic of Serbia, which are indirectly related to this matter. This kind of crimes are characterized by prejudices that perpetrators have towards injured parties, as members of certain, mostly, minority groups, due to which many hate crimes could be also called crimes of prejudice. In comparative law there are two different basic directions when it comes to regulating hate crimes: separation of hate crimes in a separate category on the one hand, and punishment of perpetrators of criminal acts with the detriment of minority groups through the usual charges of a given criminal justice system, on the other. The author finds that, regardless of the formal response forms, real life suggests that hate crimes can be essentially suppressed only by promoting values such as equality, respect for diversity and tolerance, and by continuous education of public about the danger of hate crimes. ; Rad je pre svega posvećen pitanjima u vezi sa normativnim regulisanjem zločina mržnje, sa posebnim osvrtom na propise Republike Srbije koji se posredno tiču ove materije. Ovu vrstu delikata odlikuju predrasude koje učinioci gaje prema oštećenima kao pripadnicima pojedinih uglavnom manjinskih grupa, usled čega se zločini mržnje mogu nazvati i zločinima zbog predrasuda. U uporednom pravu se razlikuju dva osnovna usmerenja kada je u pitanju sankcionisanje zločina mržnje: izdvajanje zločina mržnje u posebnu kategoriju, sa jedne strane, i kažnjavanje učinilaca krivičnih dela na štetu pripadnika manjinskih grupa kroz već poznate inkriminacije datog krivičnopravnog sistema, sa druge strane. Autorka nalazi kako, bez obzira na oblike formalnog reagovanja, stvarni život upućuje na zaključak da se zločini mržnje suštinski mogu suzbiti samo propagiranjem vrednosti kao što su jednakost, poštovanje različitosti i tolerantnost, odnosno neprestanim edukovanjem javnog mnjenja o opasnosti zločina mržnje.