Suchergebnisse

Na przełomie XX i XXI wieku za dominujące podejście w badaniach tożsamości narodowej można uznać krytyczną analizę dyskursu (critical discourse analysis - CDA), zakładającą, że naród jest wyobrażalnym społeczeństwem utrzymywanym w sposób dyskursywny. Trzeba ponadto dodać, iż CDA łamie dotychczasowe wyobrażenie o dychotomii między narodami politycznymi a kulturalnymi, ponieważ uważa, że jest ona konstruktem zbudowanym przez rywalizujące partie narodowe. Jeżeli większość badaczy wykorzystujących CDA ogranicza swoje podejścia do nowoczesnego kontekstu XX wieku, należy postawić pytanie, czy i w jakim stopniu można stosować owe metody w badaniach przednowoczesnych tożsamości narodowych. Wyjaśnienie tej kwestii należy uznać za główny cel niniejszej pracy. Jako odpowiedni przykład wybrano polski naród szlachecki, gdyż jego elity zmuszone były do refleksji nie tylko nad utratą własnej państwowości i z nią związanej kwestii przyszłego rozwoju, lecz także nad przyczynami własnego niepowodzenia. Analiza starć pomiędzy konserwatywnymi interpretacjami narodu w XIX wieku powinna bowiem rozstrzygnąć, kto był przez ich pryzmat uważany za Polaka oraz w jakim stopniu owa tożsamość narodowa wywodziła się ze wzorców ideologicznych i dyskursywnych. ; Critical discourse analysis (CDA) can be considered the contemporary, dominant approach to the study of national identity, which presupposes that a nation is an imagined community which is produced and reproduced discursively. Moreover, CDA denies the traditional dichotomy between political and cultural nations, which is viewed solely as a purpose-built consequence of power. With regard to the fact that most researchers who use CDA limit their approaches to the modern context of the 20th century, it is desirable to ask to what extent one can apply methods of CDA to pre-modern national identities. The clarification of this issue should be deemed the main aim of this study, which holds that the Polish aristocratic nation is a convenient case for this kind of research, because its elites had to reflect not only the loss of statehood, and thus the programme of future desired development, but also the causes of previous failure. The analysis of the conflicts between conservative national attitudes during the 19th century should therefore define who was considered a Pole and to what extent national identity was based on ideological and discursive assumptions.