Suchergebnisse

Die historisch-vergleichende Spurensuche dreht die zu Art. 101 Abs. 1 S. 2 GG gewohnten Feststellungen um: Gesetzlicher Richter ohne Rechtsstaat? Ziel der Ausführungen ist der Nachweis, daß sich die Idee des gesetzlichen Richters in Europa zunächst ganz unabhängig vom modernen Rechtsstaatsbegriff entwickelt hat. Der Nachweis wird anhand eines historischen Vergleichs der Rechtsbindung der Gerichtsorganisation in England, Frankreich und Deutschland geführt.

Constitutional history may be done on national or on comparative scale. If approached comparatively, it requires an external look to a historical legal system. This look, though, is the more accurate the more one considers the legal cultural spirit. As a German legal historian, it is decisive to distance myself from any Hegelian Volksgeist-thinking. Rather, my interest in the Polish republican tradition forging the national memory in the years of statelessness and imposed authoritarianism is guided by a Burckhardtian way. As he read the Civilisation of the Renaissance in Italy (1860) in terms of the rise of the individual, there seems to be a Polish legal culture in terms of a republican stimulus of "non-domination". If this paper argues that Polish republicanism has a share in Poland's vital and leading role in the fall of communism from 1989 onwards, it is not so naïve to assume a direct line from the late sixteenth and early seventeenth centuries, when nobility was acquiring real power at the expense of royal prerogatives, to the twentieth century. It is more like a visit to Monet's Bassin aux nymphéas in the Parisian Musée Marmottan: Blossoms are placed on the canvas in thick strokes, merging colours into another. The water lilies are only recognizable, if you stand ba ck from the painting and admire the wholepicture. It is in this way that Polish Republicanism matters, not only forPoland, but also for Europe. ; Badania nad historią konstytucjonalizmu mogą być prowadzone w skali krajowej lub porównawczej. To drugie wymaga spojrzenia z zewnątrz na historyczny system prawny, jest ono tym dokładniejsze, im bardziej uwzględnia kulturę i ducha prawa. Jako niemiecki historyk prawa uznałam, że warto zdystansować się od heglowskiego myślenia Volksgeist. Moje zainteresowanie polską tradycją kształtowania pamięci narodowej w latach bezpaństwowości i narzuconego autorytaryzmu sytuuje się raczej w tradycji Burckhardtowskiej. Podobnie jak autor ten odczytywał Cywilizację renesansu we Włoszech (1860) w kategoriach rozwoju jednostki, tak też przyjąć można, że istnieje polska kultura prawna stymulowana przez republikańską ideę "niedominacji". W artykule tym argumentuje się, że polski republikanizm ma udział w żywotnej i wiodącej roli Polski w upadku komunizmu od 1989 r., i nie jest to naiwne założenie o prostej ewolucji tej myśli od końca XVI i początku XVII w., kiedy szlachta zdobywała realną władzę kosztem królewskich prerogatyw, do XX w. Jest to raczej wizyta w paryskim Musée Marmottan, by zobaczyć Bassin aux nymphéas Moneta: kwiaty malowane są na płótnie grubymi pociągnięciami, łączącymi kolory, a lilie wodne są rozpoznawalne tylko dla obserwatora, który z dystansu podziwia cały obraz. W podobny sposób polski republikanizm ma znaczenie nie tylko dla Polski, ale i dla Europy.

Constitutional history may be done on national or on comparative scale. If approached comparatively, it requires an external look to a historical legal system. This look, though, is the more accurate the more one considers the legal cultural spirit. As a German legal historian, it is decisive to distance myself from any Hegelian Volksgeist-thinking. Rather, my interest in the Polish republican tradition forging the national memory in the years of statelessness and imposed authoritarianism is guided by a Burckhardtian way. As he read the Civilisation of the Renaissance in Italy (1860) in terms of the rise of the individual, there seems to be a Polish legal culture in terms of a republican stimulus of "non-domination". If this paper argues that Polish republicanism has a share in Poland's vital and leading role in the fall of communism from 1989 onwards, it is not so naïve to assume a direct line from the late sixteenth and early seventeenth centuries, when nobility was acquiring real power at the expense of royal prerogatives, to the twentieth century. It is more like a visit to Monet's Bassin aux nymphéas in the Parisian Musée Marmottan: Blossoms are placed on the canvas in thick strokes, merging colours into another. The water lilies are only recognizable, if you stand ba ck from the painting and admire the wholepicture. It is in this way that Polish Republicanism matters, not only forPoland, but also for Europe. ; Badania nad historią konstytucjonalizmu mogą być prowadzone w skali krajowej lub porównawczej. To drugie wymaga spojrzenia z zewnątrz na historyczny system prawny, jest ono tym dokładniejsze, im bardziej uwzględnia kulturę i ducha prawa. Jako niemiecki historyk prawa uznałam, że warto zdystansować się od heglowskiego myślenia Volksgeist. Moje zainteresowanie polską tradycją kształtowania pamięci narodowej w latach bezpaństwowości i narzuconego autorytaryzmu sytuuje się raczej w tradycji Burckhardtowskiej. Podobnie jak autor ten odczytywał Cywilizację renesansu we Włoszech (1860) w kategoriach rozwoju jednostki, tak też przyjąć można, że istnieje polska kultura prawna stymulowana przez republikańską ideę "niedominacji". W artykule tym argumentuje się, że polski republikanizm ma udział w żywotnej i wiodącej roli Polski w upadku komunizmu od 1989 r., i nie jest to naiwne założenie o prostej ewolucji tej myśli od końca XVI i początku XVII w., kiedy szlachta zdobywała realną władzę kosztem królewskich prerogatyw, do XX w. Jest to raczej wizyta w paryskim Musée Marmottan, by zobaczyć Bassin aux nymphéas Moneta: kwiaty malowane są na płótnie grubymi pociągnięciami, łączącymi kolory, a lilie wodne są rozpoznawalne tylko dla obserwatora, który z dystansu podziwia cały obraz. W podobny sposób polski republikanizm ma znaczenie nie tylko dla Polski, ale i dla Europy.

The Polish May Constitution, formally recognized as the fi rst constitution in Europe, differed from the American Federal Constitution of 1787 and the French Constitution of 1791 in that that it had failed to create any legitimized foundations for a pro-revolutionary or modern state. Even worse, the Polish Constitution of 1791 did not provide for Polish citizenship, nor did it directly articulate the principle of the equality of citizens or for political equality, or proclaimed the fundamental rights. ; The Polish May Constitution, formally recognized as the fi rst constitution in Europe, differed from the American Federal Constitution of 1787 and the French Constitution of 1791 in that that it had failed to create any legitimized foundations for a pro-revolutionary or modern state. Even worse, the Polish Constitution of 1791 did not provide for Polish citizenship, nor did it directly articulate the principle of the equality of citizens or for political equality, or proclaimed the fundamental rights

Der Perspektivenwechsel von der Verfassungsgeschichte als statischer Institutionengeschichte zur prozessgeprägten Bewegungsgeschichte erfordert nach Meinung der Autorin eine vergleichende Verfassungsgeschichte. Denn fundierte wissenschaftliche Aussagen über die Entstehung der Staatsgewalt und über die Prozesshaftigkeit der Ordnungsprozesse lassen sich nur durch ein vom nationalen Inhalt abstrahiertes vergleichendes Arbeiten gewinnen. Erforderlich ist also zum einen eine vergleichende Untersuchung möglichst vieler Staaten und zum anderen ein Übersetzen der Vergleichsergebnisse in Allgemeinbegriffe, das heißt in "europäische Grundmuster". Damit sind die im vorliegenden Beitrag thematisierten Forschungsaufgaben skizziert: kulturalistischer Verfassungsbegriff, Verfassungsgeschichte als evolutionäre Bewegungsgeschichte und die Notwendigkeit vergleichenden Arbeitens. Die Autorin geht nach einer Erörterung der Probleme einer europäischen Verfassungsgeschichte und geeigneter Forschungsmethoden insbesondere auf die gemeineuropäischen Rahmenbedingungen verfassungsformender Ordnungsprozesse im Mittelalter sowie auf die Partikularität und Relativität mittelalterlicher Souveränität ein. (ICI2)