Suchergebnisse

Norbert Elias, döneminin sosyoloji anlayışının karşısında
yer almış, toplum ve birey arasındaki ilişkiyi ve toplumların değişme
süreçlerini kavrayabilmek için yeni bakış açıları ve kavramlar önermiştir. Daha
ziyade tarihsel sosyolojinin kurucu isimleri arasında adı anılan Elias bilgi
sosyolojisi üzerine de çalışmalar yapmış, kendi toplumsal değişme anlayışı ile
uyumlu bir çerçeveden toplumların düşünüş tarzlarının değişimine dair bir
yaklaşım geliştirmeye çalışmıştır. Elias bir ölçüde kariyerinin erken
dönemlerinde asistanlığını yaptığı Karl Mannheim'ın görüşlerinden etkilenmiş
olmakla birlikte Mannheim'ın kurucularından olduğu klasik bilgi sosyolojisi
anlayışından farklı bir yöne gitmiştir. Tarihsel bir bilgi sosyolojisi
geliştirmek yönünde önemli adımlar atmış olmasına rağmen bilim-öncesi düşünce
yapılarından bilimsel düşünceye geçişi değerlendirirken temel aldığı kıstaslar,
Elias'ın bu girişiminin sorunlu bir yönü olarak karşımıza çıkmaktadır.

Gelişmiş
ülkelerdeki endüstrisizleşme sürecini takiben metropollerde istihdam imkanına
büyük oranda sahip olmayan geniş kitlelerin varlığı 1980'li yıllarla birlikte
gözle görünür hale geldi. Kentleşme yazını bu durumu, kent merkezlerinde
sıkışmış geniş yoksul mahalleler konusunda gelişmiş bir araştırma geleneğine
sahip olan Amerikan sosyolojisinin sunduğu araçlardan faydalanarak çözümleme
yoluna gitti. Loic Wacquant'ın kentsel yoksulluk üzerine çalışmaya başladığı
dönemlerde Avrupa kentlerinde yoksulluğun dönüşümü büyük oranda getto ve sınıf-altı
gibi Amerikan menşeili kavramlar üzerinden tartışılmaktaydı. Wacquant
karşılaştırmalı bir bakış açısı önererek gelişmiş ülke kentlerinin
Amerikanlaşacağı yönündeki argümanları reddetmiş, ayrıca Amerikan
sosyolojisinin kendi içerisinde yoksulluğu kavramsallaştırma tarzının büyük
oranda Amerikan siyah gettosunda yaşayanları damgalayıcı bir nitelik taşıdığını
ortaya koymaya çalışmıştır. Wacquant'ın kent sosyolojisine yönelik temel
katkısı siyah gettosuna dair değerlendirmelerinde ortaya çıkar. Amerikan sosyoloji
geleneğinin yoksulluk olgusunu siyasal içerimlerinden sıyırarak teknik bir
hizmet sunumu sorunu olarak ele alma alışkanlığı karşısında Wacquant, devletin
ayrımcılık olgusuna doğrudan dahlini göstermeyi hedefleyen bir yaklaşım önerir.
Wacquant'a göre ABD'de devlet yoksulluk meselesini bir yandan yeni ekonomik
yapılanma içerisinde istihdam imkânı bulamayan siyah nüfusun gettolarda daha
fazla yoğunlaşmalarına yönelik uygulamalarla, öte yandan denetim ve
cezalandırma uygulamalarını daha da genişletip sıkılaştırmak suretiyle ele
almıştır. Bu çalışmada Wacquant'ın kentleşme literatürüne dair genel
değelendirmeleri ile Amerikan kent sosyolojisinin getto olgusuna bakışına dair
eleştirileri ele alınacak, ardından kendi alternatif formülasyonu eleştirel
olarak değerlendirilecektir.