Suchergebnisse

The article presents what place in the legal regulations concerning higher education in Poland was occupied by the concept of lifelong education. The authors show the changes in this area that have occurred since the adoption by the Polish parliament of the Law on Higher Education in September 1990 to the present (ie, the times in which use provisions of the Act of March 2011).

The author ponders over institutional redefinition of universities operating on the international education market. In his opinion, institutional transformation is the key competitive advantage of a university in the ever faster changing environment. The problem of institutional transformation is considered in two contexts: on the one hand, as 'historical necessity' which the managements of universities must tackle (the context of internationalisation or the Bologna process appear here as necessary, 'statutory' aspects of transformation). On the other hand, institutional transformation is considered as a creative management process: conscious, based on knowledge and understanding of market-driven management to prevent universities from turning into brick-and-mortar backwater. In this context, institutional transformation appears as market strategy, less or more effective, based largely on trial and error rather than any 'golden mean'. The author refers to two models: a Humboltian university and the American concept of entrepreneurial university. In his opinion, both models co-exist in contemporary higher education, and we are witnessing clashing arguments and views elevating the former while simultaneously discrediting the other. The author does not intend to propose a final resolution of this dispute, and any authoritative assertions made earlier than two years in advance may be perceived as charlatanry. Moreover, another vision of university has appeared on the horizon, labelled ad hoc as 'knowledge-based university'. The author's intent was to identify trends, more or less advanced, in increasingly commercialised higher education: globalisation and regionalisation of universities with parallel departure from the model of national universities; decentralist transformations of university structures; relations between universities and industry; competitive pressure from other players active in the education sector. ; Autor zastanawia się nad zagadnieniem redefinicji instytucjonalnej szkół wyższych funkcjonujących na międzynarodowym rynku edukacyjnym. Wyraża opinię, że transformacja instytucjonalna jest najważniejszym elementem budowania przewagi konkurencyjnej uczelni w coraz szybciej zmieniającym się otoczeniu. Problem transformacji instytucjonalnej rozpatrywany jest tu w dwóch kontekstach: z jednej strony -ja ko "dziejowa konieczność", z którą kadry zarządzające uniwersytetów muszą się zmierzyć (pojawia się tu kontekst umiędzynarodowienia czy proces boloński jako konieczne, "ustawowe" aspekty transformacji). Z drugiej strony - jako proces zarządzania kreatywnego (świadomego, opierającego się na wiedzy i rozumieniu mechanizmów działania sił rynkowych kierowania rozwojem uniwersytetu), tak aby nie stał się on marmurowym skansenem. W tym kontekście transformacja instytucjonalna jest rodzajem mniej lub bardziej skutecznej strategii rynkowej, opartej w większym stopniu na metodzie prób i błędów niż na metodzie "złotego środka". Autor odwołuje się do dwóch modeli uniwersytetu: modelu humboldtowskiego oraz amerykańskiej idei "uniwersytetu przedsiębiorczego". Wyraża opinię, iż obecnie szkolnictwo wyższe znajduje się na etapie współistnienia obu tych modeli, w obliczu ścierania się racji i poglądów nobilitujących Humboldtowską ideę uniwersytetu, przy jednoczesnej dyskredytacji wizji "uniwersytetu przedsiębiorczego" i vice versa. Autor nie zamierza stawiać "kropki nad i", tym bardziej że formułowanie autorytarnych tez z wyprzedzeniem większym niż dwuletnie może być postrzegane jako szarlataneria. Ponadto na horyzoncie pojawiła się już wizja uniwersytetu przyszłości, nazwanego ad hoc "uniwersytetem opartym na wiedzy". Zamiarem autora było wskazanie na pewne mniej lub bardziej zaawansowane tendencje zachodzące w obszarze komercjalizującego się szkolnictwa wyższego: globalizację i regionalizację uniwersytetów, przy jednoczesnym odchodzeniu od modelu uniwersytetów narodowych, odśrodkowe przeobrażenia struktur szkół wyższych, relację uniwersytety-przedsiębiorstwa, presję konkurencji ze strony innych graczy rynkowych działających w sektorze edukacji.

The article is a review of the regulations of higher education legislation in Poland adopted by the parliament during the twenty years between the two World Wars and in the People's Republic of Poland (1945–1989) that today could be treated as symptoms of the implementation of the concept of lifelong learning in Polish schools of higher education. An analysis of the relevant legislation was the main research method for the purpose of this article. The authors try to answer the question whether in the decades before the Third Republic of Poland there were legal solutions referring to the connections of higher education with practical implementation of the idea of lifelong education. And if, what were they? Today, when the tasks of higher education connected with the practical implementation of the idea of lifelong learning seem obvious in all European Union states, it is worth remembering that in many countries – including in Poland – the issue has a much longer tradition than just the last twenty five years. In the final parts of the article the authors also postulate comparative ; Współcześnie coraz wyraźniej realizowana jest w europejskim szkolnictwie wyższym idea uczenia się przez całe życie. Jest to odpowiedź na wyzwania cywilizacyjne, którą na gruncie Unii Europejskiej regularnie wzmacnia się kolejnymi rekomendacjami i innymi dokumentami (strategiami, kartami itp.) dotyczącymi różnorodnych aspektów rozwoju lifelong learning w krajach członkowskich. Wiele z tych zapisów implikuje także zmiany w środowiskach uczelni wyższych. We wszystkich krajach UE redefiniuje się bowiem ich misję, określa zadania, modernizuje programy kształcenia. I inaczej niż dawniej określa się standardy wymagań dla studentów itp. Zmienił się również język opisu "nowej" europejskiej rzeczywistości akademickiej. Pojawiły się "nowe" kategorie, takie jak: kompetencje kluczowe, europejskie (i krajowe) ramy kwalifikacji, walidacja pozaformalnego i nieformalnego uczenia się itp. Zmiany te coraz wyraźniej widoczne są również w Polsce. Celem artykułu jest przypomnienie czytelnikom, że dla polskich szkół wyższych proponowane przez Unię Europejską rozwiązania nie są nowością, gdyż już na długo przed r. 1989 niektóre z rozwiązań prawnych dotyczących szkolnictwa wyższego zawierały regulacje od strony praktycznej przybliżające do polskich uczelni koncepcję lifelong education B. A. Yeaxlee'a. Autorzy przygotowali więc przegląd tych regulacji zawartych w polskim prawie o szkolnictwie wyższym z okresu dwudziestolecia międzywojennego oraz z czasów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1945–1989), które mogłyby być współcześnie uznane za przejaw realizacji w uczelniach wyższych koncepcji uczenia się przez całe życie. Główną metodą badawczą na potrzeby artykułu stała się analiza dokumentów prawnych. Poddano jej zapisy ośmiu aktów polskiego prawa rangi ustawy sprzed 1989 r., zawierających przepisy o szkolnictwie wyższym: Ustawa z dn. 15 marca 1933 r. o szkołach akademickich (Dz.U. z 1933 r. Nr 29, poz. 247), Ustawa z dn. 2 lipca 1937 r. o zmianie ustawy z dnia 15 marca 1933 r. o szkołach akademickich (Dz.U. z 1937 r. Nr 52, poz. 406), Ustawa z dnia 15 grudnia 1951 r. o szkolnictwie wyższym i o pracownikach nauki (Dz.U. z 1952 r., Nr 6, poz. 6), Ustawa z dnia 5 listopada 1958 r. o szkołach wyższych (Dz.U. z 1958 r., Nr 68, poz. 336), Ustawa z dnia 31 marca 1965 r. o zmianie ustawy o szkołach wyższych (Dz.U. z 1965 r., Nr 14, poz. 98), Ustawa z dnia 20 grudnia 1968 r. o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 1968 r. Nr 46, poz. 334), Ustawa z dnia 4 maja 1982 o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 1982, Nr 14, poz. 113), Ustawa z dnia 25 lipca 1985 r. o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym (Dz.U.z 1985 r., Nr 36, poz. 167).

The article is a review of the regulations of higher education legislation in Poland adopted by the parliament during the twenty years between the two World Wars and in the People's Republic of Poland (1945–1989) that today could be treated as symptoms of the implementation of the concept of lifelong learning in Polish schools of higher education. An analysis of the relevant legislation was the main research method for the purpose of this article. The authors try to answer the question whether in the decades before the Third Republic of Poland there were legal solutions referring to the connections of higher education with practical implementation of the idea of lifelong education. And if, what were they? Today, when the tasks of higher education connected with the practical implementation of the idea of lifelong learning seem obvious in all European Union states, it is worth remembering that in many countries – including in Poland – the issue has a much longer tradition than just the last twenty five years. In the final parts of the article the authors also postulate comparative ; Współcześnie coraz wyraźniej realizowana jest w europejskim szkolnictwie wyższym idea uczenia się przez całe życie. Jest to odpowiedź na wyzwania cywilizacyjne, którą na gruncie Unii Europejskiej regularnie wzmacnia się kolejnymi rekomendacjami i innymi dokumentami (strategiami, kartami itp.) dotyczącymi różnorodnych aspektów rozwoju lifelong learning w krajach członkowskich. Wiele z tych zapisów implikuje także zmiany w środowiskach uczelni wyższych. We wszystkich krajach UE redefiniuje się bowiem ich misję, określa zadania, modernizuje programy kształcenia. I inaczej niż dawniej określa się standardy wymagań dla studentów itp. Zmienił się również język opisu "nowej" europejskiej rzeczywistości akademickiej. Pojawiły się "nowe" kategorie, takie jak: kompetencje kluczowe, europejskie (i krajowe) ramy kwalifikacji, walidacja pozaformalnego i nieformalnego uczenia się itp. Zmiany te coraz wyraźniej widoczne są również w Polsce. Celem artykułu jest przypomnienie czytelnikom, że dla polskich szkół wyższych proponowane przez Unię Europejską rozwiązania nie są nowością, gdyż już na długo przed r. 1989 niektóre z rozwiązań prawnych dotyczących szkolnictwa wyższego zawierały regulacje od strony praktycznej przybliżające do polskich uczelni koncepcję lifelong education B. A. Yeaxlee'a. Autorzy przygotowali więc przegląd tych regulacji zawartych w polskim prawie o szkolnictwie wyższym z okresu dwudziestolecia międzywojennego oraz z czasów Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1945–1989), które mogłyby być współcześnie uznane za przejaw realizacji w uczelniach wyższych koncepcji uczenia się przez całe życie. Główną metodą badawczą na potrzeby artykułu stała się analiza dokumentów prawnych. Poddano jej zapisy ośmiu aktów polskiego prawa rangi ustawy sprzed 1989 r., zawierających przepisy o szkolnictwie wyższym: Ustawa z dn. 15 marca 1933 r. o szkołach akademickich (Dz.U. z 1933 r. Nr 29, poz. 247), Ustawa z dn. 2 lipca 1937 r. o zmianie ustawy z dnia 15 marca 1933 r. o szkołach akademickich (Dz.U. z 1937 r. Nr 52, poz. 406), Ustawa z dnia 15 grudnia 1951 r. o szkolnictwie wyższym i o pracownikach nauki (Dz.U. z 1952 r., Nr 6, poz. 6), Ustawa z dnia 5 listopada 1958 r. o szkołach wyższych (Dz.U. z 1958 r., Nr 68, poz. 336), Ustawa z dnia 31 marca 1965 r. o zmianie ustawy o szkołach wyższych (Dz.U. z 1965 r., Nr 14, poz. 98), Ustawa z dnia 20 grudnia 1968 r. o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 1968 r. Nr 46, poz. 334), Ustawa z dnia 4 maja 1982 o szkolnictwie wyższym (Dz.U. z 1982, Nr 14, poz. 113), Ustawa z dnia 25 lipca 1985 r. o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym (Dz.U.z 1985 r., Nr 36, poz. 167).

The article presents one of the directions of international cooperation in the field of adult education. It is review of a monographic book on professional competences, prepared jointly by andragogy researchers in Russia (Pushkin Leningrad State University in St. Petersburg) and Lithuania (Vytautas Magnus University in Kaunas). The authors put the Russian-Lithuanian publication on the background of the significant in modern European andragogy achievements of St. Petersburg's research community, and adult education conferences organized there annually for more than a decade.

The purpose of this article is to present the changes that have taken place in Polish adult education in the years 1989-2013 under the influence of multiple factors, i.e. social, economic, political and those relating to civilization on the whole. This article is an attempt to answer the following questions: does modern adult education in Poland meet the expectations of society?; is it a driving force behind modernization?; and, does it respond to the needs of the modern labour market? These issues have been presented in an international context, in the light of statistical data and from the perspective of original reading of the literature of the subject. ; Celem artykułu jest przedstawienie zmian, jakie zaszły w polskiej edukacji dorosłych w latach 1989-2013 pod wpływem wielorakich czynników: cywilizacyjnych, społecznych, gospodarczych i politycznych. Artykuł jest próbą odpowiedzi na następujące pytania: czy współczesna edukacja dorosłych w Polsce spełnia oczekiwania społeczne? czy jest motorem modernizacji? czy odpowiada na potrzeby współczesnego rynku pracy? Zagadnienia te zostały zaprezentowane w kontekście międzynarodowym, w świetle danych statystycznych oraz przez pryzmat autorskiego odczytania literatury przedmiotu.