: In Portugal, due to the rental market's inability to respond to the constant mismatch between supply and demand over the course of decades, things have become increasingly residual and dysfunctional within the scope of the homeownership market. Through analysis of various laws and legislative changes over the last century, as well as the participant observation acquired by the author's two-and-a-half years of experience as a stakeholder in the sector, this paper aims to review rental policies in Portugal and the multiple impacts they have had on reproducing various weaknesses in the rental market. The paper concludes with some policy recommendations that advocate how government action is decisive in shaping housing and rental policy, establishing a legal and regulatory framework able to transmit credibility, stability and security to the contractual forms between supply and demand, in keeping with an effective right to housing through affordable renting ; info:eu-repo/semantics/publishedVersion
Resumo Em Lisboa, durante o período de pandemia covid19, a ação dos movimentos sociais urbanos acirrou-se, capitalizando a visibilidade para o direito à habitação, como direito humano básico e imperativo incondicional de saúde pública, para cumprir os deveres de quarentena e isolamento social, impostos pelo Estado de Excepção. Descrevendo o processo de lutas urbanas, participação e contestação, e ganhos na moratória contra os despejos e pagamento dos alugueres, concluímos que os atores nessa luta urbana têm poder limitado sobre as mudanças que iniciam ou fazem um esforço para infligir, se não estiverem envolvidos em uma ação concertada e politicamente integrada, até porque as conquistas que obtêm são temporárias e excepcionais, à semelhança do próprio estado de emergência imposto pela covid19.
Este artículo forma parte de la sección monográfica de este número, titulada "Turismo y gentrificación en la ciudad contemporánea" y coordinada por Estefanía Calo, Raimundo Otero y Alberto Rodríguez Barcón (Universidade da Coruña). ; [Resumen] El turismo urbano en sus diversas formas ha experimentado una gran expansión a principios del siglo XXI, pero la turistificación como fenómeno de masas, hegemónico y dominante en las grandes ciudades portuguesas de Lisboa y Oporto es un fenómeno reciente. Antes de la pandemia, Lisboa vivía un pico de proyección internacional como destino turístico, registrando considerables incrementos ininterrumpidos en llegadas de turistas, pernoctaciones e ingresos diarios, así como en número de hoteles, hostales y alojamientos turísticos de alquiler corto, pero el turistificación como un fenómeno de masas, hegemónico y dominante en el centro de la ciudad, con drásticos impactos en el tejido social y económico de los distritos históricos del centro de Lisboa es reciente. Este artículo se centrará en las fuerzas impulsoras del urbanismo de austeridad y el giro neoliberal en la política urbana que impulsa el proceso de gentrificación turística, en la última década, en los barrios históricos de Lisboa, especialmente la enorme expansión del alojamiento de alquiler a corto plazo para turistas, combinada con la alta rent gap y el elevado número de edificios vacíos en la ciudad. ; [Abstract] Urban tourism in its various forms has expanded greatly since the beginning of the 21st century, but touristification and overtourism as a mass, hegemonic phenomenon in the large Portuguese cities of Lisbon and Porto is a more recent development. Before the pandemic, Lisbon's international projection as a tourist destination was at an all-time high, registering considerable uninterrupted growth in tourist arrivals, overnight stays and daily revenues, as well as a rising number of hotels, hostels and short-term tourist accommodation, which has had a drastic impact on the social and economic fabric of the historical districts of central Lisbon. This article examines the driving forces of austerity urbanism and the neoliberal turn in urban politics that has fuelled the process of tourist gentrification in Lisbon's historic neighbourhoods in the past decade, particularly in relation to the huge expansion of short-term rental accommodation for tourists, combined with the growing rent gap and high number of vacant buildings in the city. ; Este trabajo es financiado con fondos nacionales a través de FCT - Fundación para la Ciencia y la Tecnología, I.P., en el marco del Proyecto "SMARTOUR - Turismo, alojamiento local y rehabilitación. Políticas urbanas inteligentes para un futuro sostenible", SMARTOUR (PTDC / GES-URB / 30551/2017). ; Portugal. Fundação para a Ciência e a Tecnologia; PTDC/GES-URB/30551/2017
El turismo urbano en sus diversas formas ha experimentado una gran expansión a principios del siglo XXI, pero la turistificación como fenómeno de masas, hegemónico y dominante en las grandes ciudades portuguesas de Lisboa y Oporto es un fenómeno reciente. Antes de la pandemia, Lisboa vivía un pico de proyección internacional como destino turístico, registrando considerables incrementos ininterrumpidos en llegadas de turistas, pernoctaciones e ingresos diarios, así como en número de hoteles, hostales y alojamientos turísticos de alquiler corto, pero la turistificación como un fenómeno de masas, hegemónico y dominante en el centro de la ciudad, con drásticos impactos en el tejido social y económico de los distritos históricos del centro de Lisboa es reciente. Este artículo se centrará en las fuerzas impulsoras del urbanismo de austeridad y el giro neoliberal en la política urbana que genera el proceso de gentrificación turística, en la última década, en los barrios históricos de Lisboa, especialmente la enorme expansión del alojamiento de alquiler a corto plazo para turistas, combinada con la alta rent gap y el elevado número de edificios vacíos en la ciudad. ; Urban tourism in its various forms has expanded greatly since the beginning of the 21st century, but touristification and overtourism as a mass, hegemonic phenomenon in the large Portuguese cities of Lisbon and Porto is a more recent development. Before the pandemic, Lisbon's international projection as a tourist destination was at an all-time high, registering considerable uninterrupted growth in tourist arrivals, overnight stays and daily revenues, as well as a rising number of hotels, hostels and short-term tourist accommodation, which has had a drastic impact on the social and economic fabric of the historical districts of central Lisbon. This article examines the driving forces of austerity urbanism and the neoliberal turn in urban politics that has fuelled the process of tourist gentrification in Lisbon's historic neighbourhoods in the past decade, ...
Urban tourism in its various forms has expanded greatly since the beginning of the 21st century, but touristification and overtourism as a mass, hegemonic phenomenon in the large Portuguese cities of Lisbon and Porto is a more recent development. Before the pandemic, Lisbon's international projection as a tourist destination was at an all-time high, registering considerable uninterrupted growth in tourist arrivals, overnight stays and daily revenues, as well as a rising number of hotels, hostels and short-term tourist accommodation, which has had a drastic impact on the social and economic fabric of the historical districts of central Lisbon. This article examines the driving forces of austerity urbanism and the neoliberal turn in urban politics that has fuelled the process of tourist gentrification in Lisbon's historic neighbourhoods in the past decade, particularly in relation to the huge expansion of short-term rental accommodation for tourists, combined with the growing rent gap and high number of vacant buildings in the city. ; El turismo urbano en sus diversas formas ha experimentado una gran expansión a principios del siglo XXI, pero la turistificación como fenómeno de masas, hegemónico y dominante en las grandes ciudades portuguesas de Lisboa y Oporto es un fenómeno reciente. Antes de la pandemia, Lisboa vivía un pico de proyección internacional como destino turístico, registrando considerables incrementos ininterrumpidos en llegadas de turistas, pernoctaciones e ingresos diarios, así como en número de hoteles, hostales y alojamientos turísticos de alquiler corto, pero el turistificación como un fenómeno de masas, hegemónico y dominante en el centro de la ciudad, con drásticos impactos en el tejido social y económico de los distritos históricos del centro de Lisboa es reciente. Este artículo se centrará en las fuerzas impulsoras del urbanismo de austeridad y el giro neoliberal en la política urbana que impulsa el proceso de gentrificación turística, en la última década, en los barrios históricos de Lisboa, especialmente la enorme expansión del alojamiento de alquiler a corto plazo para turistas, combinada con la alta rent gap y el elevado número de edificios vacíos en la ciudad. ; O turismo urbano nas suas diversas formas coñeceu unha grande expansión no inicio do século XXI, mais a turistificación como fenómeno de masas, hexemónico e dominante nas grandes cidades portuguesas de Lisboa e Porto é un fenómeno recente. Antes da pandemia, Lisboa vivía un pico de proxección internacional como destino turístico, rexistrando aumentos ininterruptos considerables nas chegadas de turistas, dormidas e receitas diarias, ben como no número de hoteis, hostales e aloxamentos turísticos de curta duración. Este artigo incidirá sobre os motores do urbanismo de austeridade e a viraxe neoliberal da política urbana que impulsiona o processo de xentrificación do turismo, na última década, nos barrios históricos de Lisboa, especialmente a enorme expansión dos aloxamentos de arrendamento de curta duración para turistas, conxugado cunha elevada rent gap e o elevado número de edificios baleiros na cidade. ; O turismo urbano nas suas diversas formas conheceu uma grande expansão no início do século XXI, mas a turistificação como fenómeno de massas, hegemónico e dominante nas grandes cidades portuguesas de Lisboa e Porto é um fenómeno recente. Antes da pandemia, Lisboa vivia um pico de projeção internacional como destino turístico, registando aumentos ininterruptos consideráveis nas chegadas de turistas, dormidas e receitas diárias, bem como no número de hotéis, hostels e alojamentos turísticos de curta duração, mas a turistificação, como um fenómeno de massas, hegemónico e dominante no centro da cidade, com impactos drásticos no tecido social e económico dos bairros históricos do centro de Lisboa, é recente. Este artigo incidirá sobre os motores do urbanismo de austeridade e a viragem neoliberal da política urbana que impulsiona o processo de gentrificação do turismo, na última década, nos bairros históricos de Lisboa, especialmente a enorme expansão dos alojamentos de arrendamento de curta duração para turistas, conjugado com a elevada rent gap e o elevado número de edifícios devolutos na cidade.
In Lisbon, during the COVID-19 pandemic period, new spaces for contestation and the action of urban social movements intensified, capitalising on the visibility for the right to housing, as a basic human right and an unconditional public health imperative, to fulfil the duties of lockdown and social isolation, imposed by the State of Exception. Its narrative and strategies reinforces the counter-hegemonic movement that denounces the logics of commodification and financialisation in the housing sector, placing hope in a post-capitalist transition in the post-COVID horizon. We conclude that the actors in this urban struggle have limited power over the changes they initiate, or make an effort to inflict, if they are not involved in a concerted and politically integrated action, not least because the achievements they obtain are temporary and exceptional, like the state of emergency imposed by COVID-19. ; info:eu-repo/semantics/publishedVersion
Resumo Neste artigo pretendo identificar forças motrizes importantes da financeirização do ambiente construído e do setor imobiliário que estão na raiz da onda de gentrificação turística que está ocorrendo em Lisboa na última década. Será analisada a viragem neoliberal recente na política urbana em Portugal, responsável por ter criado as condições para um urbanismo austeritário, legitimando a ideologia da necessidade "natural" e "inevitável" da turistificação nos bairros históricos de Lisboa, no período do pós-crise capitalista de 2008-2009. Nas narrativas de marketing urbano e racionalidade neoliberal, a viragem neoconservadora no governo da cidade tem como objetivo tornar Lisboa uma cidade mais competitiva, atraindo investimentos estrangeiros, visitantes e turistas, amarrando os fluxos de capital imobiliário ao seu ambiente construído, em um quadro da globalização da concorrência entre cidades e lugares.
O artigo problematiza o papel que as políticas de reabilitação urbana no centro histórico das cidades portuguesas detêm no facilitar do processo de gentrificação, afirmando-se como condições necessárias, não sendo, todavia, por si só suficientes para induzir tal processo socioespacial. Ainda assim, os programas de reabilitação urbana, ao visarem estimular a requalificação de edifícios e criar condições favoráveis à atração de capitais privados para a regeneração das áreas da cidade centro, constituem um fator estratégico para a fixação das novas classes médias, contribuindo, em última análise, para a expulsão de antigos moradores, promovendo segregação residencial e desenvolvimento urbano desigual. A problemática será enquadrada pela tese de rent gap de Neil Smith mobilizando os aspectos estruturais do processo de acumulação de capital (e dos seus movimentos cíclicos) e relacionando-os com o (re)desenvolvimento urbano e com a produção de ambiente construído pela gentrificação.
Ao longo das últimas décadas é visível um aumento da procura, consumo e frequência das áreas rurais portuguesas, essencialmente por populações urbanas ou não rurais. Tal aumento inscreve-se nas transformações das sociedades contemporâneas em geral, e das áreas rurais em particular, e resulta da consolidação de um modo de produção e apropriação do espaço rural como bem de consumo e como património comum. O espaço rural afirma-se como espaço de reserva de recursos e bens ambientais e também como espaço de memória e de herança cultural. O objectivo que preside a este breve ensaio é o de procurar compreender como a reinvenção e a idealização do passado rural revelam o princípio de patrimonialização através da redescoberta de novas funções (uma segunda vida trazida pela nobilitação rural). Este processo é sustentado por operações de invenção, encenação e simulação de uma singularidade local e de uma continuidade histórica inerentes aos espaços rurais, suportando, assim, a emergência de novas procuras residenciais.
A presente tese procura um melhor entendimento sobre a cavalaria Teutónica na região do mar Báltico entre os séculos XIII a XV, particularmente porque a Ordem Teutónica e todo o processo das Cruzadas no Báltico recebem pouca atenção, sendo um tema que não é estudado em Portugal. Este trabalho, para além de contar com bibliografia secundária sobre as Cruzadas, a cavalaria medieval, as Ordens Militares e o cavalo durante aquele período da Idade Média, baseia-se sobretudo na consulta, tratamento e interpretação crítica de fontes primárias traduzidas, entre as quais se destacam as Regras do Templo e da Ordem Teutónica, e as duas principais crónicas desta segunda organização monástico/militar. Sempre que possível, a Arqueologia virá em socorro da História. De forma a que o tema seja devidamente exposto, procurou-se contextualizar aqueles cavaleiros e os seus cavalos no seu espaço e tempo, isto é, desde a fundação da Ordem na Terra Santa durante a Terceira Cruzada até à Batalha de Grunwald/Tannenberg na Polónia em 1410. Porém, dada a natureza da Ordem (composição maioritariamente germânica e sua ligação ao Sacro-Império), será dada especial atenção aos acontecimentos no Báltico, dado que foi naquela região, nomeadamente na Prússia, que a Ordem Teutónica conseguiu desenvolver o seu 'Ordensstaat' e prolongar a sua existência até se tornar completamente anacrónica; também, pelo facto de as cruzadas contra os pagãos no Báltico se terem tornado preferíveis para os cristãos da Europa central e do norte por causa da proximidade geográfica (e, por isso, por acarretar menores custos). Para além desta contextualização, procurou-se também conhecer com mais profundidade os cavaleiros e cavalos teutónicos: as suas origens, o seu treino e a relação entre o cavaleiro e a sua montada. De igual forma, o espaço onde viveram e lutaram, o seu sistema logístico e a panóplia de equipamento serão abordados. E, para uma imagem mais completa e coerente, para além do combate propriamente dito, serão analisados, dentro do possível, o tipo de ...