Suchergebnisse

Het is de weerklank van deze oproep – Vraag het ze gewoon! – uit de mond van historicus en archivaris Rob Perks, hoofd van The British Sound Archive in Londen, die mij als militair historicus en curator van het Interviewproject Nederlandse Veteranen motiveerde om wat sociaalwetenschappelijke onderzoekers vanzelfsprekend vinden ter discussie te stellen. Perks, die leiding geeft aan het grootschalige project National Life Stories van The British Library, reageerde zo op de vraag of het bekend zijn van de identiteit van de geïnterviewden in zijn project niet problematisch was voor de diepte en informatierijkdom van de interviews en voor de omgang met de privacy van de respondenten door de raadplegers van het materiaal.In zijn optiek wordt er te snel van uitgegaan dat mensen alleen anoniem hun verhaal willen doen en dat als ze wel hun identiteit aan het interview koppelen, ze belangrijke informatie zullen achterhouden. Ook weerspreekt hij de overtuiging dat bekendheid van de naam bij de beheerders van het materiaal de respondenten kwetsbaar maakt voor misbruik en schending van privacy. Het is natuurlijk de vraag in hoeverre een archivaris die in Groot-Brittannië als de hoeder van het oral history-erfgoed gezien kan worden, in staat is te beoordelen of bepaalde uitgangspunten van sociaalwetenschappelijk onderzoek die tot doel hebben mensen te beschermen en die gestoeld zijn op decennialange onderzoekservaring, zomaar aan de kant geschoven moeten worden.Feit is dat de maatschappij snel verandert, dat door individualisering en mondigheid mensen veel sterker geneigd zijn zelf te willen beslissen over 'wat goed voor hen is', en dat ervaringen die voorheen geassocieerd werden met het private/persoonlijke domein door de medialisering van het persoonlijke steeds vaker in het publieke domein zijn terug te vinden. Moet de onderzoeker zonder meer in deze ontwikkelingen meegaan?Nee, maar hij moet er wel kennis van nemen. Waar Perks voor pleit, zijn geen wildwesttoestanden met het vrijgeven van persoonlijke data aan Jan en alleman als de 'argeloze verteller' daar zijn fiat aan gegeven heeft. Hij pleit voor het combineren van 'the best of both worlds': de mogelijkheden voor gedifferentieerde toegang en bescherming van privacy die de archiefwetgeving in combinatie met ICT te bieden heeft, en het hele arsenaal aan zorgvuldig verzamelde kwalitatieve data dat veelal slechts eenmaal gebruikt wordt en na het publiceren van het onderzoeksresultaat – ongedigitaliseerd – in de kast verdwijnt.De voorwaarde voor deze combinatie is wel dat het langetermijnperspectief van archivering moet worden besproken met de respondent en moet worden geïntegreerd in het onderzoeksplan. De onderzoeker zou dus met het oog op een toekomstig raadpleger alle aan het onderzoek gerelateerde context moeten documenteren en op een toegankelijke manier ontsluiten. Ook zou hij bereid moeten zijn een deel van de aanvankelijk exclusieve relatie met zijn respondent op te geven. Anderen kunnen dan de wijze waarop hij of zij het materiaal geïnterpreteerd heeft, controleren en beoordelen.De mogelijkheid tot een 'kijkje in de keuken van de data' is bij andere wetenschapsgebieden zo vanzelfsprekend, dat het eigenlijk vreemd is dat het ontbreken daarvan in de wereld van de kwalitatieve data nooit geproblematiseerd is. Wel is het zo dat de vergroting van de werklast vertaald zou moeten worden in wetenschappelijke en financiële credits. Dan motiveer je pas onderzoekers om de onderzoekscultuur te veranderen.

Misschien zou een debat over de barrière voor de totstandkoming van archieven met kwalitatief onderzoeksmateriaal gebaat zijn bij een concrete inventarisatie en typologie van kwalitatieve onderzoeksdata in Nederland. We kunnen natuurlijk blijven discussiëren over hoe conservatief de onderzoekspraktijk is, over anonimisering en of dat wel of niet het grootste probleem vormt, over of de aard van de data zich wel of niet voor hergebruik leent, over in hoeverre de respondent ongevraagd afschermen voor contacten met andere onderzoekers een vorm van pater- (of mater)nalisme is, maar is het niet beter om gewoon aan de slag te gaan en een begin te maken met het inventariseren van datasets die interessant voor hergebruik zouden zijn? Als dat gebeurd is, wil ik pas aannemen dat 'het meeste materiaal daar gewoonweg niet voor geschikt is'. Die inspanning voor het geschikt maken voor hergebruik wordt vergemakkelijkt door de digitalisering van data, dat geldt zowel voor het gemak van de verspreiding en bewerking als voor de controle over de toegang. Als dit staand beleid wordt bij de instanties die onderzoeksgelden toekennen en de generaties onderzoekers na ons die opgegroeid zijn met Blackboard en It's Learning gaan ermee aan de slag, dan komt het vanzelf wel goed. Een speurtocht in een aantal artikelen levert de volgende tot de verbeelding sprekende datasets op. Wat dachten jullie van de 250 mannen die bij de razzia van Rotterdam tijdens de Tweede Wereldoorlog betrokken waren en in 1951 door pionier Ben Sijes over hun ervaringen geïnterviewd zijn? Of de dertig interviews met vroegere onderwijzers en onderwijzeressen die eind jaren zeventig gehouden zijn door onderwijssociologe Manuela du Bois Reymond? Nog mooier materiaal zullen de interviews vormen die zij en haar Duitse collega's eind jaren tachtig hielden met stadskinderen in Leiden en Wiesbaden. Ook op het gebied van arbeiderslevens werden enkele aardige initiatieven ontplooid. In 1988 werd de Werkgroep Onderzoek naar Leidse Textiel opgezet met de bedoeling de levens van voormalige arbeiders in de textiel aan de hand van interviews te documenteren. In een overzichtsartikel van de hand van de in 2007 overleden sociaal-historicus Jaap Noordam (1999), die aan de universiteit van Leiden colleges mondelinge geschiedenis gaf, wordt een beeld geschetst van deze en andere initiatieven. Maar ook het delen van niet-historische actuele bronnen zou een grote meerwaarde hebben. Wie zou er niet geïnteresseerd zijn in de verzameling interviews met vrouwen van Srebrenica die Selma Leydesdorff met veel moeite verzameld heeft voor haar boek De leegte achter ons laten (2008), en zou het niet mooi zijn om deze te vergelijken met de interviews die het NIOD gehouden heeft voor het onderzoek naar de Val van Srebrenica? Dit is maar even een snelle scan in het sociaal-historisch domein, maar de overtuiging dat een grondige doorlichting van verschillende domeinen die met kwalitatieve data werken een schat aan data oplevert, is groot. Bewijs eerst maar eens het tegendeel!

This book chapter summarizes the aims and methodology underlying the collection oral history interviews that has been generated in the context of the project Croatian Memories. It includes an overview of facts and figures for the contents of the collection and the interviewees.

In Empire's Violent End, Thijs Brocades Zaalberg and Bart Luttikhuis, along with expert contributors, present comparative research focused specifically on excessive violence in Indonesia, Algeria, Vietnam, Malaysia, Kenya and other areas during the wars of decolonization. In the last two decades, there have been heated public and scholarly debates in France, the United Kingdom, and the Netherlands on the violent end of empire. Nevertheless, the broader comparative exploits into colonial counter-insurgency tend to treat atrocities such as torture, execution, rape, and others on the side. The editors describe how such comparisons mostly focus on the differences by engaging in 'guilt rating.' Moreover, the dramas that have unfolded in Algeria and Kenya tend to overshadow similar violent events in Indonesia, the very first nation to declare independence directly after World War II. Empire's Violent End is the first book to place the Dutch-Indonesian case at the heart of a comparison with focused, thematic analysis on a diverse range of topics to demonstrate that despite variation in scale, combat intensity and international dynamics, there were more similarities than differences in the ways colonial powers used extreme forms of violence. By delving into the causes and nature of the abuse, Brocades Zaalberg and Luttikhuis conclude that all cases involved some form of institutionalized impunity, which enabled the type of situation in which the forces in the service of the colonial rulers were able to use extreme violence