Suchergebnisse

Tom ósmy "Historii Prus" Gottfrieda Lengnicha (do s. 328) zawiera opis dziejów ziemi pruskiej od okresu interregnum po śmierci króla Jana Kazimierza (1668), panowanie Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1669–1673) oraz Jana III Sobieskiego (1674-1696). Narrację kończy śmierć króla Jana III w 1696 r. Wybór Michała Korybuta Wiśniowieckiego na króla Polski był dla Lengnicha zaskoczeniem, jego panowaniu nie poświęcił wiele uwagi. Skupił się natomiast na opisie działań wybitnego teologa Ägidiusa Straucha (1632–1682), doktora nauk, który przybył do Gdańska z Wittenbergi w 1669 r. Objął on funkcję pastora w kościele Trójcy Św. Lengnich w emocjonalny sposób opisuje jego konflikt z radą miasta, która kilkakrotnie odwoływała Straucha ze stanowiska za ostre krytykowanie katolików. Przy ocenie przyczyn tumultu z 28/29 sierpnia 1675 r. w Gdańsku stał po stronie rady miasta. Straucha obwiniał za sianie niepokojów społecznych w mieście. Panowanie Jana III Sobieskiego ocenił natomiast bardzo pozytywnie. Po s. 328 następuje dział "Documenta", w którym zamieszczono treść najważniejszych dokumentów z opisywanego okresu oraz indeks (od s. 65).

Tom siódmy "Historii Prus" Gottfryda Lengnicha (do s. 336), w którym opisuje on panowanie króla Jana Kazimierza (1648–1668). Lengnich był zdania, że za konflikt z Kozakami odpowiedzialna była Polska. Za klęskę polskiej dyplomacji uznał dopuszcznie do otwartego konfliktu ze Szwecją i poświęca potopowi szwedzkiemu (1655-1660) sporo miejsca. Kronikarz z dumą opisuje gotowość zbrojną prowincji pruskiej, a zwłaszcza Gdańska, do wojny w przeciwieństwie (jego zdaniem) do innych terytoriów Polski. Lengnich zarzucał Polakom, że ich szczególną cechą był fakt, że w przeciwieństwie do innych narodów prowadzą częste konflikty zbrojne na własnym terytorium. Podkreśla także wierność Gdańska wobec Korony. Po s. 336 następuje dział "Documenta", w którym zamieszczono treść najważniejszych dokumentów z okresu panowania Jana Kazimierza oraz indeks (po s. 169).

Tom czwarty "Historii Prus" jest pierwszym z dwóch tomów (IV-V), w których Lengnich opisuje rządy Zygmunta III Wazy (1587–1632). Po Przedmowie zamieścił "Nachricht von der Religions-Änderung in Preußen" (s. 1-24), w której omawia problematykę i przyczyny konfliktów religijnych w w Prusach. Rozpoczyna okresem chrystianizacji w X w. i opisem misji św. Wojciecha, następnie kontynuuje opis od przybycia Zakonu Niemieckiego aż do pierwszych przejawów reformacji w Prusach na początku XVI w. i ich skutków. Tę część kończy opisem pokoju oliwskiego (1660). Lengnich wyraża przy tym nadzieję na nastanie lepszych czasów dla wyznawców protestantyzmu. Następnie rozpoczyna się właściwy tekst "Historii Prus" począwszy od okresu interregnum po śmierci króla Stefana Batorego (1587) i wyboru Zygmunta na króla Polski. Lengnich wiele miejsca poświęca sporowi między katolikami i protestantami o kościół Najświętszej Marii Panny w Gdańsku oraz o klasztor brygidek. Tom kończy małżeństwo Zygmunta III z austriacką księżniczką Konstancją (1605). Po s. 376 następuje dział "Documenta" zawierający treść najważniejszych dokumentów wydanych w omawianym w tomie okresie oraz indeks (od s. 183).