CONTROLLING FUNCTIONING IN BUDGET UNITS – SELECTED ELEMENTS ; FUNKCJONOWANIE CONTROLLINGU W JEDNOSTKACH BUDŻETOWYCH – WYBRANE ELEMENTY ; ФУНКЦІОНУВАННЯ КОНТРОЛІНГУ В БЮДЖЕТНИХ УСТАНОВАХ: ВИБРАНІ АСПЕКТИ
The article raises the issues of controlling functioning in the selected towns having the status of a district in Poland. Efficient controlling functioning supported with appropriate tools improves the effectiveness of the unit and enables undertaking more apt decisions by the management staff. Despite measurable benefits that controlling delivers, it is not as widespread in the public sector as in the private one. In the analysed units, in spite of the fact that the terminology of controlling is not used, still by making any reports, calculation of measures (indicators) and deviations as well as monitoring and management control, the units implement its elements. The article presents the importance of controlling, and indicates its tasks and functions. Also, controlling instruments, which were implemented in local government units, are described. The applied research methods include the overview of literature, source documents in examined units as well as individual in-depth interviews with the representatives of selected local government units. ; Artykuł podejmuje problematykę funkcjonowania controllingu w wybranych miastach na prawach powiatu w Polsce. Sprawne działanie controllingu wspomagane odpowiednimi narzędziami poprawia efektywność jednostki oraz pozwala na podejmowanie trafniejszych decyzji przez kadrę zarządzającą. W analizowanych jednostkach, mimo że nie jest używana terminologia controllingu, to jednak poprzez dokonywanie wszelkich raportów, obliczanie mierników (wskaźników) i odchyleń oraz monitorowanie i kontrolę zarządczą, jednostki implementują jego elementy. W artykule zaprezentowano znaczenie controllingu oraz wskazano na jego zadania i funkcje. Opisano również instrumenty controllingu, które zostały zaimplementowane w jednostkach samorządu terytorialnego. Wykorzystano takie metody badawcze jak przegląd literatury, dokumentów źródłowych w badanych jednostkach oraz indywidualne wywiady pogłębione z przedstawicielami wybranych jednostek samorządu terytorialnego. ; Стаття стосується проблематики функціонування контролінгу в окремих містах, що існують на правах повіту у Польщі. Ефективне застосування контролінгу при його підтримці відповідними інструментами підвищує ефективність установи, а також дозволяє приймати більш ефективні рішення керівними підрозділами такої установи. Незважаючи на те, що термінологія контролінгу у досліджуваних установах не застосовувалася, формування звітів, розрахунок різноманітних вимірників (показників) і відхилень, а також моніторинг та внутрішній контроль свідчать про впровадження елементів контролінгу у державному секторі. У статті наведене значення контролінгу, визначено його завдання та функції. Крім того, окреслено інструменти контролінгу, які були впроваджені в органах місцевого самоврядування. У статті застосовано такі наукові методи як огляд літературних джерел, вивчення первинної документації у досліджуваних установах, а також персональні інтерв'ю з представниками окремих органах місцевого самоврядування.