Suchergebnisse

Günümüzde, özellikle büyük şehirlerin, çok sayıda etkileşimi içeren ve bu etkileşimler tarafından yönlendirilen karmaşık sistem özellikleri gösterdiği kabul edilmektedir. Karmaşık sistemlerde sistemi oluşturan elemanlar arasında doğrusal olmayan ilişkilerin bulunması, yolculukların ve faaliyet alanlarının çeşitlilik göstermesi sebebiyle Christaller'in tek merkezli şehir hiyerarşisi kentsel mekânsal örgütlenmeyi tek başına açıklayamaz hale gelmiştir. Günümüzde, nüfus büyüklüğüne dayalı eşik ve en fazla mesafeye bağlı etki alanı arasındaki hiyerarşik ilişkiye göre tanımlanan tek merkezli kent modelleri yerine, bir alanda birden fazla merkezin varlığını ifade eden çok merkezli kent modelleri tartışılır olmuştur. Bu çalışma, günümüz kentsel mekânsal örüntüsünü açıklamak için güncel kavramsal ve yöntemsel yaklaşımları değerlendirerek yeni bir mekânsal örüntü yaklaşımını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaçla çalışmada, uluslararası akademik yaklaşımların yanı sıra ülkemizdeki yerleşim sistemi örüntüsünün tanımlanmasında güncel uygulama örneklerinden olan Türkiye'de Kentsel Kırsal Yerleşim Sistemleri Araştırması (Yer-Sis) ele alınmaktadır. Yapılan irdelemede, kentsel sistemlerin mekânsal organizasyonunu tanımlamak için kentsel alanların büyüklüğünü, dağılımını belirleyen kentsel form göstergelerinin ve bu alanlar arasındaki akış ve işbirliğine dayanan ilişkisel unsurların birlikte değerlendirilmesi gerektiği ortaya konulmakta ve sonuçta, kentsel mekânsal örgütlenmeyi tanımlamak üzere öneriler sunulmaktadır.

Çalışmanın amacı Erzurum'un farklı kentsel yerleşim alanlarına göre satılık ve kiralık konut fiyatlarının farklılaşmasına sebep olan faktörleri belirlemektir. Çalışma alanı olarak Erzurum'un kent merkezi (Yakutiye), kentsel gelişim alanı (Palandöken) ve uydu kent yerleşim alanı (Aziziye) olmak üzere Erzurum'da konut yoğunluğunun en fazla olduğu üç bölge belirlenmiştir. Konut fiyatlarının analiz edilmesinde hedonik fiyat analiz yöntemi kullanılmıştır. Çalışma kapsamında, bölgede daha önce yapılan konut çalışmalarından farklı olarak; şehirdeki satılık ve kiralık daire fiyatlarının farklılaşmasında önemli olduğu düşünülen bina tipolojileri ile konut fiyatlarına etki eden değişkenlerin kentsel gelişme dinamikleriyle birlikte yorumlanması gerçekleştirilmiştir.

Ulus devlet sınırlarının geçirgenliklerinin artması ile sınır bölgeleri eskiye kıyasla daha yoğun mal ve insan akışına ev sahipliği yapmakta ve çeperde kalan dışlanmış mekânlar olmak yerine, daha merkezi ve önemli aktivitelerin mekânlarına dönüşmektedir. Hacimsel olarak artan etkileşimler, sınırın çok boyutlu ve analitik olarak değerlendirilmesini ve bu çerçevede ortak yönetişim arayışlarını gündeme getirmiştir. Bu kapsamda Türkiye'nin ulusal sınırlarındaki, sınır ötesi ekonomik, sosyal, idari ve mekânsal etkileşim seviyelerinin, merkezi düzeyde elde edilebilen nesnel göstergeler yardımıyla ölçülmesi, etkileşimin görece yüksek seviyede olduğu sınır bölgelerinde sosyo-mekânsal etkileşim biçimlerinin ağ analiz yöntemleri ile tanımlanması ve sınır bölgelerinin özgün nitelikleri bağlamında ortak yönetişim çerçevesi geliştirilmiştir. Bu çalışma ile; sınır bölgeleri için ulusal düzeyde Çok Değişkenli Sınır Geçirgenlik Endeksi (ÇDSGE) geliştirilmiştir. Yapılan ağ analizleri, sınır bölgelerindeki merkezi yerleşimlerinin ağ karakterlerine bağlı olarak farklılaştığını, sınır bölgelerinin etki alanının literatürde ve uygulamadaki mesafelerin ötesine geçebildiğini, sınırın mekânsal etki alanı dışında bulunan ulusal düzeyde merkezi özellik taşıyan yerleşmelerin de sınır ötesi ile önemli derecelerde ilişkilerinin olduğunu ortaya çıkarmıştır. Yönetişim boyutunda ise, kırılganlık ve komşu devletler arasındaki hassas dengelerin sınır bölgeleri için kuvvetli bir yönetişim çerçevesinin sürdürülmesine olanak sağlayamadığı ve bu çerçevede sınır bölgeleri için "ortak yönetişim aralığı" kavramının önemi vurgulanmıştır.

AbstractDeveloping a comprehensive understanding for analysing the relational structure of border regions necessitates the evaluation of different dimensions of socio‐spatial interaction, regarding the border permeability. In this framework, the relationships emerging at the borders of national and supranational bodies can be measured under four different categories of economic, social, political/administrative and spatial. These dimensions identify the permeability of borders by exploring how borders separate or connect each side. Within this context, this study redefines borders non‐normatively by using their separation and connection attribute related with their permeability characteristics. It also analyses the changing characteristics of borders from physical barriers to border regions considering socio‐economic and socio‐spatial interaction. As an empirical study, socio‐spatial interactions that define the selective permeability among supranational bodies, nation states and border regions are investigated at the EU (Bulgaria and Greece) and Turkish borders by conducting in‐depth interviews with actors who have cross border relations.

Kenti yönetenlerin temel amacının kentlilerin yaşam kalitesini artırmak olduğu üzerine ortaklaşmak olanaklıdır. Ancak yaşam pratiklerimiz kentsel müdahalelerin her zaman kentlilerin yaşam kalitesini arttırıcı etki yapmadığını, kimi müdahalelerin yaşayanların yaşam kalitesini düşürücü etkiler yarattığını kanıtlar niteliktedir. Deneyimlerin oluşturduğu bu varsayımdan yola çıkan çalışma "kentsel mekansal müdahalelerin kentlilerin yaşam kalitesine etkisinin ne olduğunu" ortaya koymayı amaçlamıştır. Çalışma iki farklı kuramsal yaklaşım üzerinden ilerlemiştir. İlk olarak kentleşme sürecinin önemli bir bileşeni olarak kentsel müdahaleler konusu tartışılmış, sonrasında ise yaşam kalitesi kavramı ve kentsel yaşam kalitesi tartışmaları ele alınmıştır. Kentsel yaşam kalitesine yönelik çalışmanın ikinci bölümü kapsamında ise; yaşam kalitesi bileşenleri, kente ve mekana ilişkin geliştirilen göstergeler ve göstergelerin değişen bağlamlara göre farklılaşması ele alınmıştır. Kuramsal yaklaşımların alan çalışması ile değerlendirilmesinin amaçlandığı üçüncü bölümde, Ankara ili Çankaya ilçesinde karar alma yetkisi olan farklı aktörlerce yapılan kentsel mekansal müdahalelerin yaşam kalitesine etkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda Çankaya İlçesinde mekansal müdahale içeren plan değişiklikleri incelenmiştir. Sonuç bölümünde ise, alan çalışması sonucunda tespit edilen bulgular ortaya konmuş ve kentsel yaşam kalitesini artırmaya yönelik başarılı ve etkili politikaların oluşturulması için önerilerde bulunulmuştur.

Yeni Koronavirüs Hastalığı (Covıd-19), ilk olarak Çin'in Wuhan Eyaleti'nde 2019 yılı Aralık ayının sonlarında ortaya çıkmış ve Ocak 2020'den itibaren tüm dünyaya yayılmıştır. Salgının küresel boyutta ciddi bir hal almasıyla, 11 Mart 2020'de Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından pandemi ilan edilmiştir. Covid-19'un küresel boyuta ulaşması dünyadaki tüm nüfusu tehdit etmeye başlamıştır. Salgın hastalıkların yayılmasında kentler şüphesiz büyük bir öneme sahipken aynı zamanda bulaşıcı hastalıkların yayılmasını durdurmak ve nüfus sağlığını iyileştirmek için de çözümler sunan yerlerdir. Günümüzde kent sağlığı yaklaşımının üç temel odak noktasından biri olan hizmetlerin kentsel mekândaki sunumu, Covid-19 ile beraber önem kazanmıştır. Bu dönemde koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerine ihtiyaç artmış ve sağlık hizmetlerinin yetersizliği gündeme gelmiştir. Bu çalışma, Ankara ili Çankaya ilçesindeki sağlık hizmetlerine yönelik mekânsal kararları irdeleyerek yasal kapsamda belirlenen standartlara uygunluğunu ve erişilebilirliğini tespit ederek pandemi döneminde sağlık hizmet sunumunu tartışmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda Ankara ili Çankaya ilçesindeki yer alan sağlık hizmet alanlarının mekânsal yer seçimi kararlarına yönelik, ilgili kurum ve kuruluşlardan elde edilen veriler doğrultusunda; konum, alan büyüğü ve kapasite tespiti yapılmıştır. Coğrafi bilgi sistemleri aracılığıyla yapılan analizlerde, sağlık hizmetlerinin konum, standartlara uyum ve erişilebilirlik düzeylerinin, Covid-19 mekansal yayılımı da göz önünde bulundurularak, uzun erimde hizmet ihtiyacı ve sunumuna vereceği cevap sorgulanmıştır.