Suchergebnisse

The text discusses the impact of modernization processes in the formation of the modern Ukrainian nation. The selected period corresponds to the emergence of the first Ukrainian political organizations and is ending at the beginning of the Ukrainian state-building. As a social structure, the Ukrainians went through the process of inventing a name, defining the border of their ethnic territory, codifying the language and developing organizational life and forming political elites. It was not enough to gain independence at the end of World War I, because its achievement also depends on other factors. The analysis shows that the process of modernization in the case of Ukrainians belongs to the Central and Eastern Europe model.

During the second half of 1930, Polish police and army units carried out so-called the "pacification of Eastern Galicia". That event played an important role in the Polish-Ukrainian relations in the interwar period. The instances of sabotage carried out by the Ukrainian Military Organization were announced as the official reason for the "pacification". The nature of repressions, which affected civilians who were not connected with the Ukrainian Military Organization, caused a reaction from leading Ukrainian circles. In the beginning, the Ukrainian press, such as the most opinion-forming daily "Dilo", reported acts of sabotage. Next, the three leading Ukrainian parties, Ukrainian National Democratic Alliance, the Ukrainian Socialist-Radical Party and the Ukrainian Social Democratic Party made an agreement and issued a communiqué in which they condemned such the perpetrators of the sabotages as the state authorities' action. At the turn of September and October, the political leaders of the Ukrainian National Democratic Alliance and the head of the Greek Catholic Church, Archbishop Andrej Szeptycki, attempted to intervene with the Polish authorities. Until December 1930, when the new Sejm and Senate were convened, all Ukrainian efforts were unsuccessful. Despite the defeat, it was the starting point for the discussion about the "pacification of Eastern Galicia" in the Polish parliament and on the international forum. ; W drugiej połowie 1930 r. oddziały polskiej policji i wojska przeprowadziły tzw. pacyfikację Galicji Wschodniej. Wydarzenie to odegrało ważną rolę w kształtowaniu relacji polsko-ukraińskich w okresie międzywojennym. Za oficjalny powód do rozpoczęcia pacyfikacji uznano zorganizowanie przez Ukraińską Organizację Wojskową licznych sabotaży. Charakter represji, w wyniku której ucierpiała ludność cywilna niezwiązana z tą organizacją, spowodował reakcję środowisk ukraińskich. Początkowo ograniczała się ona do relacji prasowych, w tym na łamach opiniotwórczego dziennika "Diło". Następnie trzy wiodące ukraińskie partie polityczne (Ukraińskie Zjednoczenie Narodowo-Demokratyczne, Ukraińska Partia Socjalistyczno-Radykalna i Ukraińska Partia Socjal-Demokratyczna) zawarły porozumienie i wystąpiły ze wspólnym komunikatem, w którym potępiono tak sprawców sabotaży, jak też działania władz państwowych. Na przełomie września i października 1930 r. przywódcy wspomnianych partii oraz hierarcha Kościoła grecko-katolickiego metropolita Andrej Szeptycki podjęli próbę interwencji u najwyższych władz państwowych. Aż do zwołania nowego Sejmu i Senatu w grudniu 1930 r. nie przynosiły one pozytywnego rezultatu. Pomimo doraźnej porażki był to punkt wyjścia dla późniejszej dyskusji o "pacyfikacji Galicji Wschodniej" w parlamencie polskim oraz wyniesienia jej na forum międzynarodowe.

This paper gives an account of the talks between the Polish Underground State and members of the Belarusian political communities over the years 1941–1944. Following the attack of the Third Reich on the Soviet Union, the Belarusians found themselves under German occupation, which had an impact both on the Polish Underground State structures and the Belarusian resistance movement. Convinced that the Third Reich was bound to fail, the two organisations should have allied themselves with each other on the premise of common objectives. Were they, however, able to break the deadlock on mutual animosity, distrust, bias, belittling and disparaging? The answer to that question lies in the remaining source material. Upon analysis of archival documents, it is possible to state that the Polish Underground State did not consider the Belarusian resistance movement as a potential partner for cooperation. The Poles maintained a rigid stance on the issue of pre-war borders, which determined the character of the dialogue between the Polish Underground and the Belarusian political environment. They also largely underestimated the resources of the Belarusian resistance, which might have played a key role in reversing the situation in the region. A group of Belarusian activists were persistent in their attempts to contact the Polish Underground State nevertheless. These were Vaclaŭ Ivanoŭski, Jan Stankievič, and Radaslaŭ Astroŭski. However, the talks were low-level and conducted on an irregular basis, and their character was exploratory rather than focusing on particular problems. They were thus futile from the very beginning. Improving Polish-Belarusian relations in the course of the war was an enormous challenge which neither of the parties could cope with, and which ultimately determined the fate of both nations in the post-war period. ; Tematem artykułu są rozmowy prowadzone przez Polskie Państwo Podziemne z członkami białoruskich środowisk politycznych w latach 1941–1944. Po ataku III Rzeszy na ZSRR obszary zamieszkane przez Białorusinów znalazły się pod okupacją niemiecką. Zmieniło to sytuację zarówno działających na tym terenie struktur Polskiego Państwa Podziemnego, jak też białoruskiego ruchu narodowego. Przekonanie o nieuniknionej przegranej III Rzeszy powinno było rodzić świadomość wspólnoty celów. Czy potrafiono jednak wyjść z wcześniejszego impasu wzajemnych animozji, niedowierzań, uprzedzeń, lekceważenia i niedoceniania?. By uzyskać odpowiedź na to pytanie należy sięgnąć do zachowanego materiału źródłowego. Analiza dokumentów archiwalnych pozwala jednoznaczne stwierdzić, że Polskie Państwo Podziemne nie traktowało białoruskiego ruchu narodowego jako poważnego partnera. Jego członkowie stali na stanowisku utrzymania przedwojennych granic, co determinowało charakter prowadzonych rozmów. Nie doceniano też zaplecza białoruskiego ruchu narodowego, które mogło odegrać kluczową rolę w zmianie sytuacji politycznej w regionie. Mimo to grupka działaczy białoruskich stała na stanowisku porozumieniu z Polakami (Wacław Iwanowski, Jan Stankiewicz, Radosław Ostrowski), poszukiwała kontaktów z Polskim Państwem Podziemnym. Rozmowy miały charakter nieregularnych wymian zdań, prowadzonych na niskim szczeblu, raczej sondażowych niż problemowych. Takie podejście skazywało je na porażkę i sprawiło, że ułożenie relacji polsko-białoruskich w warunkach wojennych okazało się wyzwaniem, które przerosło obie strony, a także zaważyło na losach obu narodów po II wojnie światowej. ; Тэмай дадзенага артыкула з' яўляюцца перамовы, якія праводзіліся паміж Польскай падпольнай дзяржавай і членамі беларускіх палітычных суполак у перыяд 1941–1944 гг. Пасля нападзення Трэцяга рэйха на СССР тэрыторыі, на якіх пражывалі беларусы, трапілі пад нямецкую акупацыю. Гэта паўплывала як на дзейнасць Польскай падпольнай дзяржавы, так і на беларускі нацыянальны рух. Перакананне пра непазбежнае паражэнне Трэцяга рэйха павінна было прывесці да ўсведамлення агульнай мэты. Ці змаглі, аднак, зразумець польскі і беларускі бакі, што знаходзіліся ў тупіку ўзаемных варожасці, недаверу, прадузятасці, пагарды, недаацэньвання? Адказ на гэтае пытанне трэба шукаць у архіўных матэрыялах. Аналіз дакументаў дазволіў нам адназначна сцвердзіць, што Польская падпольная дзяржава не ставілася да беларускага нацыянальнага руху як да сапраўднага партнёра. Яе члены лічылі, што неабходна вярнуць даваенныя межы, што абумоўлівала характар усіх перагавораў з беларускім бокам. Неадпаведна быў ацэнены рэзерв беларускага нацыянальнага руху, які мог сыграць асноўную ролю ў змене палітычнага становішча ў рэгіёне. Нягледзячы на гэта група беларускіх дзеячоў была зацікаўлена пагадненнем з палякамі (Вацлаў Іваноўскі, Ян Станкевіч, Радаслаў Астроўскі) і спрабавала наладзіць зносіны з Польскай падпольнай дзяржавай. Гэтыя кантакты аднак не мелі рэгулярнага характару, праводзіліся на нізкім узроўні і з' яўляліся хутчэй зборам інфармацыі, чым праблемнай дыскусіяй. Па прычыне такога падыходу загаддзя было вядома, што перамовы скончацца паразай. Узровень кантактаў сведчыў пра тое, што наладзіць польска-беларускія адносіны ў ваенных умовах было выклікам, які перавысіў магчымасці абодвух бакоў, а пасля другой сусветнай вайны паўплываў на лёс абодвух народаў.

<p>W artykule zostały omówione kwestie dotyczące obecności Białoruskiej Włościańsko-Robotniczej Hromady we współczesnej białoruskiej tradycji historycznej. Partia ta, choć na scenie politycznej istniała bardzo krótko (1926–1927), była ewenementem w historii białoruskiego ruchu politycznego. W bardzo krótkim czasie pociągnęła za sobą wielotysięczne masy ludności białoruskiej. Pomimo skrajnie lewicowego programu w historiografii radzieckiej nie została potraktowana jako partia komunistyczna, dlatego przekaz o jej istnieniu był bardzo schematyczny i skąpy. Do wzorców tych nawiązuje współczesne państwo białoruskie. Powoduje to, że wiedza o formacji, która odcisnęła piętno na życiorysie większości białoruskich działaczy narodowych w II Rzeczypospolitej, nie jest domeną dominującego na Białorusi nurtu pamięci historycznej.</p>