Fikri mülkiyet haklarının yükselişinde gelişmekte olan ülkelerin uyguladıkları stratejilerin küresel politik ekonomi yönünden analizi - ilaç sektörü örneği-
Tez ÖzetiBu tez çalışmasında ilaç sektörü özelinde fikri mülkiyet haklarının küresel ölçekte yükselişi ve bu yükselişe paralel olarak farklılaşan devlet stratejileri analiz edilmiştir. Çalışmanın temel amacı temel "ilaçta fikri mülkiyet haklarının global ölçekte sıkılaştırılmasına bazı gelişmekte olan ülkeler direnç gösterirken diğerleri neden göstermemiştir?" sorusuna cevap bulmaktır. Bu soruya cevap bulabilmek için, John M. Hobson'un İkinci Dalga Neo-Weberyan Devlet Yaklaşımı'ndan yararlanılmış ve uyarlanan bu yaklaşım karşılaştırmalı ülke örneklerine dayanılarak incelenmiştir. Bu amaçla Hindistan, Brezilya, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Türkiye örnek ülkeler olarak seçilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, devletlerin kendi politik önceliklerinde ortaya çıkan farklılıklar, altyapısal gücünde ve yoğunlaşma derecesindeki farklılıklar ve ulusal/uluslararası devlet dışı aktörlerle kurulan ilişkilerde farklılıklar –Bu çalışmada ulusal/uluslar arası devlet dışı aktörler olarak yerli ilaç firmaları, yabancı ilaç firmaları, yabancı devletler, iktisadi entegrasyonlar ve Sivil toplum örgütleri ile tüketiciler seçilmiştir.- farklılaşan devlet stratejilerinin kaynakları olarak görülmüştür. Bahsedilen teorik kurgu çerçevesinde Hindistan ile Brezilya yüksek direnç gösteren, Güney Afrika Cumhuriyeti orta seviyede direnç gösteren ve Türkiye direnç göstermeyen (uyum gösteren) ülkeler kategorisinde değerlendirilmiştir. Thesis Summary In this thesis study, the global increase of intellectual property rights in particular pharma sector, and state strategies varying according to this increase are analyzed. The aim of this study is to find an answer to the question of "Why did some of the developing countries resist to the tightening up of global intellectual property rights while some other ones didn't?" John M. Hobson's second wave Neo-Weberian State Approach is followed and analyzed according to the comperative country examples in the study. India, Brazil, South African Republic and Turkey is chosen as example countries. According to the findings of the research, differences in the political priorities, substructural power and concentration level are the sources of differeces in countries' strategies. Local and foreign pharmaceutial companies, economic integrations, non-governmental organizations, and consumers are chosen for this study as national and international non-state actors. In the frame of above mentioned theory, India and Brazil are classified as highly resistant, South Africa is classified as medium resistant and Turkey is classified as a non-resistant (compatible) country.
