Suchergebnisse

Punktem wyjścia rozważań autora jest prezentacja jednej z mów Cycerona w sprawie cywilnej, oratio pro Caecina. Na tym tle próbuje on odpowiedzieć na następujące pytanie, od dawna stawiane w nauce prawa rzymskiego: czy Cyceron był prawnikiem? W artykule zaproponowano spojrzenie na ten problem z dwóch perspektyw – historycznej i współczesnej. Zdaniem autora w perspektywie historycznej Cyceron nie był prawnikiem w rzymskim znaczeniu tego pojęcia; natomiast w perspektywie współczesnej powinniśmy go jednak uznać, stosując terminologię anglosaską, za jurist (nawet jeśli nie za lawyer). W artykule analiza prowadzona jest nie z pozycji historii prawa rzymskiego, lecz w ujęciu filozoficzno-prawnym.

Przedmiotem artykułu jest filozoficzno-prawna analiza pojęcia "sumienie sędziego", które pojawia się ostatnio dosyć często w dyskursie publicznym. Autor proponuje jego szerokie rozumienie i wyróżnia cztery różne źródła sędziowskiego sumienia: 1) światopogląd, najczęściej o podłożu religijnym; 2) profesjonalizm; 3) konflikty aksjologiczne wewnątrz systemu prawa; 4) świadomość przynależności do odrębnej, trzeciej władzy. Autor pokazuje to na przykładzie orzecznictwa sądów amerykańskich w sprawach niewolniczych z przełomu 18. i 19. wieku. Jego zdaniem można na tej podstawie dokonać pewnych paradygmatycznych ustaleń w zakresie możliwych postaw sędziów stojących w obliczu konfliktu aksjologicznego. W zakończeniu autor przenosi swoje rozważania na grunt obecnego polskiego kryzysu konstytucyjnego.

JURISPRUDENCE — THE POLITICAL OF SCIENCE OR SCIENCE OF THE POLITICAL?Considering the main subject of XXII Congress of the Chairs of Theory and Philosophy of Law the author tries to answer the following question: "Jurisprudence — the political of science or science of the political?". His answer is clear — we need the latter and not the former. In the article the concepts of "politics", "political" and "politization" are treated synonymously.The problem is presented on the background of Carl Schmitt's political philosophy. In the author's opinion after 1933 Schmitt has balanced between these two attitudes the political of science or science of the political because of his methodology political theology on the one hand, and of his personal choice support for Nazi regime on the other.In the last part of the article are formulated some conclusions — learned from Schmitt's lesson and concerning the constitutional crisis in Poland.

Filozofia prawa dotyczy takich tradycyjnych kwestii filozoficznych, jak ontologia, epistemologia, logika i etyka. Zwykle jednak nie uwzględnia ostatniego z głównych zagadnień filozoficznych ‒ estetyki. Autor próbuje wypełnić tę lukę tzw. estetyką pragmatyczną, sformułowaną przez Richarda Schustermana. Stosując terminologię łacińską, twierdzi, że lex (prawo) powinna być nie tylko certa, praevia, scripta et stricta, ale również pulchra (pewne, uprzednie, pisemne, ścisłe, ale również piękne). W artykule przedstawiono też trzy różne perspektywy związków prawa z estetyką. W podsumowaniu autor próbuje dokonać przykładowo estetycznej oceny systemu prawa jako całości, posiłkując się analizą obrazu Gustava Klimta Jurisprudenz.

GRAPHIC VISION OF LEGAL SYSTEM: LAW, AESTHETICS, AESTHETICS OF LAW?Legal philosophy is concentrated on such traditional philosophical problems like ontology, epistemology, logic and ethics. Obviously it lacks the last main philosophical issue — aesthetics. The author tries to fill this gap with so-called pragmatic aesthetics formulated by R. Schusterman. Using the latin terminology he claims that the law should be not only certa, praevia, scripta et stricta, but pulchra as well. On this background the author proposes two graphic models of the legal system: the first, concentrated on the logical structure e.g. H. Kelsen, H.L.A. Hart, and the second, concentrated on the axiological borders e.g. G. Radbruch, L.L. Fuller. In the conclusion he presents also some new proposals, like for example three-dimensional vision of the global law formulated by R. Domingo.