Suchergebnisse

The article tries to describe phenomena that have so far largely not captured the attention of the Polish social sciences, that is the process of crystallization and manifestation of the cultural identity of the deaf. The controversies presented here concern mainly two questions. The first is whether the sign (visual-spatial) language may be treated on a par with a phonic one as another type of human language. Secondly, whether on the basis of this linguistic differentiation one can speak of the cultural and linguistic identity of the deaf. In such a case the destruction of the sense of hearing would not be treated as a physical disability, but as a characteristic of cultural otherness. Moreover, one can be culturally Deaf even if one c a n hear — the factors that constitute the minority Deaf Culture are above all: the use of sign language, the recognition of its primacy over the artificial systems of sign language and a phonic language as well as the protection of the cultural heritage of the Deaf in a society capable of audition where the Deaf are discriminated against and "discultured" (for example by the system of education or the imperative of curing deafness by cochlear implants).

Language as a Political PhenomenonReview of: Roman Szul, Język, naród, państwo: Język jako zjawisko polityczne [Language, Nation, State: Language as a Political Phenomenon], Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2009. Język jako zjawisko polityczneRecenzja: Roman Szul, Język, naród, państwo: Język jako zjawisko polityczne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2009.

Polish language in the Republic of Belarus The situation of the Polish minority in Belarus was always difficult because the politics of Belarusian authorities was focused on destruction of anything connected with Polish culture or possessing Polish roots: intelligentsia, school, theatres, press. The reestablishing of Polish education in late 80-ties of the last century started from scratch therefore and the biggest amount of learners studied Polish in late 90-ties of the XX century. Recently the amount of students has decreased which is explained by the current demographical and political situation. The most significant influence on forming national consciousness is possesses by family. Unfortunately nowadays it is being observed that most of Polish families has not performed that function anymore and using of Polish language by members of Polish families is decreasing. The leading role of Polish language in a Catholic liturgy is changing as well: the word "Catholic" does not mean "Pole". According to surveys 66% of Catholics would prefer Polish as the language of liturgy, 20% – Belarusian, 10% – Russian and Polish, 4% – another language. This situation creates the possibility of disappearing of Polish language from liturgy and catechism. Consequently the role of Polish schools and organizations in education of children and teenagers has increased. Language acquisition begins in kindergartens during extra lessons or within Polish groups. The forms of language acquisition at school vary a lot. Most of the students learn Polish languages after-hours, some of them attends required Polish classes at school. Moreover there are two Polish schools of Grodno region. There is an opportunity of studying Polish language in high educational establishments in Belarus, e.g. in Grodno State University Polish language department has existed since 1989 and it prepares its students to teaching Polish language. Farther development of Polish education in Belarus depends on both factors the Poles attitude and current political situation in the country. Польский язык в Республике БеларусьПоложение польского национального меньшинства в РБ всегда была трудной, так как политика властей была направлена на уничтожение всего, что имело польские корни и было связано с польской культурой: интеллигенции, школ, театров, газет. В связи с этим возрождение образования на польском языке в конце 80-тых годов прошлого столетия начиналось с нулевого уровня и наибольшее количество учащихся изучало польский язык в конце 90-тых годов XX века. В последние годы наблюдается уменьшение количества учащихся, что объясняется демографической и современной политической ситуацией. На формирование национального самосознания наиболее значительное влияние оказывает cемья. К сожалению, большинство современных польских семей не выполняет эту функцию, использование польского языка как языка внутрисемейных отношений уменьшается. Польский язык в костеле также выходит из употребления, понятие "католик" сегодня уже не означает "поляк". Как видно из исследований, 66% католиков хотели бы, чтобы литургия в костелах была на польском языке, 20% – на белорусском, 10% – на польском и русском, 4% – ином языке. Такая ситуация создает опасность исчезновения польского языка из литургии и катехизиса. В связи с вышесказанным усиливается роль польских школ и польских общественных объединений в воспитании и обучении детей и молодежи. Oбучение и воспитание детей польскому языку начинается уже в детском саду в кружках либо в специальных группах с обучением и воспитанием на польском языке. В школах обучение польскому языку ведется в разных формах. Наибольшее количество желающих учится во внеурочное время, определенная часть – в классах с обязательным изучением польского языка. Помимо этого в Гродненской области существуют две школы с обучением на польском языке. В высших учебных заведениях Беларуси также изучается польский язык, а в Гродненском госуниверситете с 1989 г. cуществует кафедра полонистики, занимающаяся подготовкой учителей польского языка. Дальнейшее развитие польскоязычного образования в РБ зависит как от позиции поляков, так и от современной политической ситуации в нашей стране.

Language and Identity: The Case of MontenegroThe Montenegrin language was established as the official language of newly independent Montenegro in 2007. However, the idea of a separate Montenegrin language remained dormant until the mid-1990s, when a small group of Montenegrin pro-independence intellectuals, aiming to reconstruct all the trappings of a separate Montenegrin identity, started to emphasize the distinctiveness of the language of Montenegrins. How did it happen that once being a marginal idea, Montenegrin became the native language for almost 37 percent of the Montenegrin population in 2011? This article is an attempt to answer this question. It provides a brief overview of the language situation in Montenegro from the time of socialist Yugoslavia to the independence era, paying attention to the changes in the political elites' attitudes towards the language issue. The standardization process of the Montenegrin language is described by focusing on the aspects, which are considered most significant from the perspective of identity. The paper also describes how the Montenegrin language is being narratized so that the language narrative is being produced as a part of the broader narrative about the Montenegrin identity. Finally, an analysis of the last two censuses' data reveals changes in the population structure in Montenegro according to nationality and mother tongue between 2003 and 2011, i.e. the period when the issues of identity and language became extremely politicized. Język a tożsamość: przypadek CzarnogóryJęzyk czarnogórski został uznany za język urzędowy niepodległej Czarnogóry w 2007 roku. Temat odrębnego języka w Czarnogórze został nagłośniony dopiero w połowie lat 90. ubiegłego wieku przez niewielką grupę zorientowanych niepodległościowo intelektualistów, dążących do rekonstrukcji wszystkich aspektów odrębnej tożsamości czarnogórskiej. Podstawowe pytanie, na które artykuł odpowiada, brzmi: jak to się stało, że choć idea odrębności językowej była początkowo marginalna, język czarnogórski był w 2011 roku językiem ojczystym dla prawie 37 proc. ludności Czarnogóry? Artykuł przedstawia krótki zarys sytuacji językowej w Czarnogórze od czasów socjalistycznej Jugosławii do czasów niepodległości, z uwzględnieniem ewolucji w podejściu elit politycznych do kwestii języka czarnogórskiego. Omawia też przebieg i kluczowe aspekty procesu standaryzacji języka czarnogórskiego, uznane za istotne z punktu widzenia tożsamości. Kolejnym aspektem jest narratyzowanie języka czarnogórskiego i będąca jego wynikiem narracja o języku czarnogórskim jako części szerszej czarnogórskiej narracji tożsamościowej. Wreszcie – analiza danych spisów ludności z lat 2003 i 2011 ukazuje przemiany, które zaszły w strukturze narodowościowej i językowej w Czarnogórze w omawianym okresie, kiedy kwestie tożsamości i języka uległy silnej polityzacji.

Language and Identity: The Case of MontenegroThe Montenegrin language was established as the official language of newly independent Montenegro in 2007. However, the idea of a separate Montenegrin language remained dormant until the mid-1990s, when a small group of Montenegrin pro-independence intellectuals, aiming to reconstruct all the trappings of a separate Montenegrin identity, started to emphasize the distinctiveness of the language of Montenegrins. How did it happen that once being a marginal idea, Montenegrin became the native language for almost 37 percent of the Montenegrin population in 2011? This article is an attempt to answer this question. It provides a brief overview of the language situation in Montenegro from the time of socialist Yugoslavia to the independence era, paying attention to the changes in the political elites' attitudes towards the language issue. The standardization process of the Montenegrin language is described by focusing on the aspects, which are considered most significant from the perspective of identity. The paper also describes how the Montenegrin language is being narratized so that the language narrative is being produced as a part of the broader narrative about the Montenegrin identity. Finally, an analysis of the last two censuses' data reveals changes in the population structure in Montenegro according to nationality and mother tongue between 2003 and 2011, i.e. the period when the issues of identity and language became extremely politicized. Język a tożsamość: przypadek CzarnogóryJęzyk czarnogórski został uznany za język urzędowy niepodległej Czarnogóry w 2007 roku. Temat odrębnego języka w Czarnogórze został nagłośniony dopiero w połowie lat 90. ubiegłego wieku przez niewielką grupę zorientowanych niepodległościowo intelektualistów, dążących do rekonstrukcji wszystkich aspektów odrębnej tożsamości czarnogórskiej. Podstawowe pytanie, na które artykuł odpowiada, brzmi: jak to się stało, że choć idea odrębności językowej była początkowo marginalna, język czarnogórski był w 2011 roku językiem ojczystym dla prawie 37 proc. ludności Czarnogóry? Artykuł przedstawia krótki zarys sytuacji językowej w Czarnogórze od czasów socjalistycznej Jugosławii do czasów niepodległości, z uwzględnieniem ewolucji w podejściu elit politycznych do kwestii języka czarnogórskiego. Omawia też przebieg i kluczowe aspekty procesu standaryzacji języka czarnogórskiego, uznane za istotne z punktu widzenia tożsamości. Kolejnym aspektem jest narratyzowanie języka czarnogórskiego i będąca jego wynikiem narracja o języku czarnogórskim jako części szerszej czarnogórskiej narracji tożsamościowej. Wreszcie – analiza danych spisów ludności z lat 2003 i 2011 ukazuje przemiany, które zaszły w strukturze narodowościowej i językowej w Czarnogórze w omawianym okresie, kiedy kwestie tożsamości i języka uległy silnej polityzacji.