กลวิธีการร้องเพลงอีแซว: กรณีศึกษาศิลปินแห่งชาติ ขวัญจิต ศรีประจันต์ ; The E – Saew sing strategy: case study of national artist Kwanjit Sriprajan
การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ชีวประวัติ ผลงานแม่ขวัญจิต ศรีประจันต์ 2) วิเคราะห์กลวิธีการร้องเพลงอีแซวของแม่ขวัญจิต ศรีประจันต์ ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพประชากรได้แก่ ผู้ทรงคุณวุฒิด้านการร้องเพลงอีแซวในรูปแบบของแม่ขวัญจิต ศรีประจันต์ จำนวน 7 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ แบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า 1) แม่ขวัญจิต ศรีประจันต์ เป็นศิลปินเพลงพื้นบ้านผู้มีความรอบรู้ เชี่ยวชาญ และชำนาญการในกระบวนการร้องการแสดงเพลงพื้นบ้านภาคกลางหลากหลายชนิด โดยการเรียนรู้เบื้องต้นจากวิธีการครูพักลักจำจนกระทั่งได้รับการฝึกหัดถ่ายทอดจากครูไสว วงษ์งาม และครูบัวผัน จันทร์ศรี ตลอดจนครูเพลงพื้นบ้านที่ได้แสดงร่วมกันหลายท่าน ผลงานด้านเพลงพื้นบ้านมีปรากฏต่อสาธารณชนทั้งในรูปแบบของการแสดงในโอกาสต่างๆทั้งงานราชการและงานของประชาชนทั่วไป และการถ่ายทอดให้แก่เยาวชน นักเรียน นักศึกษาทั้งในสถาบันการศึกษา และนอกสถาบัน นอกจากนี้ยังเป็นวิทยากรในการบรรยาย สาธิตการแสดงเพลงพื้นบ้านให้กับองค์กรต่างๆ เป็นคลังความรู้ที่สำคัญของข้อมูลเพลงพื้นบ้าน จึงได้รับยกย่องให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดงเพลงพื้นบ้าน (อีแซว) ประจำปีพุทธศักราช 2539 2) กลวิธีการร้องเพลงอีแซวของแม่ขวัญจิต ศรีประจันต์ มีเอกลักษณ์โดดเด่นเฉพาะตัวอันประกอบด้วยกระแสเสียงที่ดังกังวาน ออกเสียงอักขระชัดเจน มีสำเนียงเหน่อแบบชาวสุพรรณ มีการเอื้อนที่มีหลักการใช้เสียงซึ่งสอดคล้องกับหลักการขับร้องเพลงไทย แต่แฝงไว้ด้วยสำเนียงเพลงพื้นบ้าน อย่างผสมผสานกลมกลืน บทกลอนมีการคัดเลือกคำที่มีความหมาย โดยมากมักเป็นคำไทยแท้ ฟังง่ายเข้าใจง่าย สื่อสารกับผู้ฟังได้ดี มีสัมผัสไพเราะ เหมาะสมกับยุคสมัยมีศิลปะในการเล่นมุขตลกไม่หยาบคาย มีหลักการร้อง 3 ประการ ประกอบด้วย การขึ้นเพลง การร้องเนื้อเพลง และการลงเพลง ซึ่งการร้องเนื้อเพลงนั้นแบ่งออกเป็น ๕ รูปแบบ ตามลักษณะเนื้อหาของบทร้อง คือ บทไหว้ครู บทเกริ่น บทประ บทอวยพร และบทลา ลักษณะพิเศษอีกอย่างหนึ่งคือ การด้นเพลงได้อย่างไพเราะคมคาย ช่วยสร้างอรรถรสให้ผู้ชมผู้ฟัง โดยมีหลักการ ดังนี้ คือ ฝึกสังเกต ตั้งวัตถุประสงค์ ใช้คำง่ายมีสัมผัสและมีความหมาย กำหนดโครงเรื่องและคำลง การเดินกลอนสละสลวย ร้องจากใจ ด้นสิ่งที่พบ มีจุดเด่นและจุดดีในแต่ละบท สอดแทรกอารมณ์ขัน สร้างสรรค์จากเพลงเก่า ; The purposes of this thesis was to study 1) on the biography and success of Mae Kwanjit Sriprajan 2) analysis on strategy to sing E-Saew song of Mae Kwanjit Sriprajan,Research using qualitative population research, The 7 honor qualification people in E-Saew singing as Mae Kwanjit Sriprajan's pattern by gathering information from relevant documents and interviews. analyzing information by using content analysis. The results were as follows: 1) Mae Kwanjit Sriprajan is a folk artist who has specialized knowledge and expertise in the process of singing the folk songs of central region with diverse songs. She was learning the basic by recognized from teacher while they sing or teaching other, until she has been trained by Sawai Wongngam and Buapan Chansri, as well as folk music teacher who has performed with her. The E-Saew folk music has appeared publicly in the form of performances on various occasions, both government and the general public It's alsoconvey to the young students in the institution and outside the institution. She wasalso a lecturer and shows her folk songs to various organizations. Her knowledge on E-Saew folk song is the important source of information of the folk song. She has been honored as a National Artist in folk arts performances (E-Saew) for the year 1996. 2) The E-Saew singing strategies of Mae Kwanjit Sriprajan are unique identity, consisting of a resonant intonation with clearly pronouncing voiced. She hasa folksy accent with a rural accent as people from Supanburi province. She also has utteredwith principles use of sound, in accordance with the principles singing Thailand folk song but also conceal witha rural accented harmoniously in her folk songs. The poems or lyrics are selected word with meaning; usually use the real Thai words, sounds simple, easy to understand, well communication with the audience and appropriate to the era. She always has art to sing E-Saew song with joke by using polite word. The singing principles are 3 factors including; the beginner factor, singing lyric factor and finishing factor. The singing lyric factor divided into five patterns according to the content of the lyrics including teacher respective chapter, introductory chapter, confront chapter, finishing chapter and a greeting chapter. She also can improvisation song with melodic poetically and helped to create and fill poetic flavor to the audience, with the principles are the observation training and to set objectives. Using a simple touch word and meaningful and set a beautiful storyline and finishing down.She sings from her heart and extemporaneous from what her seeing with prominent point, joke and humorous depictions that created from the old song.