Suchergebnisse

Odgovornost međunarodnih organizacija za međunarodno protupravne čine privukla je veliku pozornost doktrine i prakse posljednjih godina, otkad je Komisija za međunarodno pravo UN-a izradila Nacrt članaka o toj materiji. U radu razmatramo osnovna rješenja Nacrta, a posebnu pozornost posvećujemo slučajevima višestruke pripisivosti te odgovornosti država za međunarodno protupravne čine međunarodne organizacije. ; The responsibility of international organizations attracted special attention in theory and practice of international law after the International Law Commission began its work on the topic in 2002. The Commission ended its work in 2011 by adopting the Draft Articles on the Responsibility of International Organization. In this contribution we give an overall review of the Draft articles with special a emphasis on the cases of multiple attribution and responsibility of states for internationally wrongful acts of international organizations. Analyzing the critical remarks raised in regard to the Draft, we concluded that they cannot diminish the successful outcome of the work of the Commission, which is, a coherent and consistent system of rules devoted to the responsibility of international organizations.

Iako međunarodna zajednica definiše korupciju kao najveću bezbednosnu pretnju današnjice zbog toga što povezuje organizovani kriminal, pranje novca, terorizam i druge bezbednosne pretnje, borba protiv njenih aktera, pogotovo u slučajevima kada zauzimaju visoke političke funkcije, uglavnom se završava u okvirima nacionalnog pravosuđa. Međutim, postojanje jedinstvenog tržišta i slobodnog kretanja roba, kapitala i usluga "otvara" vrata svim oblicima korupcije i daje joj neograničene mogućnosti za širenje. Zbog toga je na inicijativu aktera međunarodne zajednice osnovano nekoliko međunarodnih organizacija koje sa raznim nadležnostima i ovlašćenjima sprovode različite aktivnosti za suzbijanje korupcije, prethodno podstičući države na razne načine da uvrste u nacionalna zakonodavstva međunarodno prihvaćene standarde. U navedenom radu su analizirani osnivanje i uloga nekoliko ovakvih organizacija koje na međunarodnom planu imaju glavnu ulogu u borbi protiv korupcije kao i dometi te njihove borbe.

Rad je posvećen pitanju etničkog nacionalizma, poznatog i kao iredentizam, vapijućem problemu savremenog sveta koji zahteva hitno i zajedničko delovanje svetske zajednice. Rad je podeljen na uvod i četiri dela. Prvi deo posvećen je pitanju shvatanja iredentizma kod vodećih proučavalaca međunarodnog prava. U drugom delu razmatra se pitanje uloge Lige nacija u očuvanju mira, kao i greške koje je pri tome dopustila, dok se u trećem delu iredentizam posmatra s tačke gledišta međunarodnog i nacionalnog prava pojedinih država. U četvrtom delu daje se pregled najnovijih i najpoznatijih međunarodnih etničkih konflikata i analizira se uloga koju su u njihovom rešavanju igrale Ujedinjene nacije i Međunarodni sud. Rad se završava zaključcima i savetima za poboljšanje mehanizma Ujedinjenih nacija za rešavanje međunarodnih konflikata.

Cilj ovog rada ograničen je na razmatranje odgovornosti država ugovornica za materijalnu štetu prouzrokovanu kršenjem Evropske konvencije o ljudskim pravima kao jedan od oblika novčanog pravičnog zadovoljenja oštećenoj strani. Za postojanje odgovornosti država za ovu vrstu štete neophodno je da kumulativno bude ispunjeno nekoliko uslova. Ti uslovi nisu bliže regulisani Konvencijom, već ih je samostalno, oslanjajući se na nacionalna odštetna prava država ugovornica, formulisao Sud u nizu slučajeva. Iz dosadašnje sudske prakse proizilazi da oni podrazumevaju: protivpravni akt države kojim se krši Konvencija ili protokoli uz nju; prouzrokovanje materijalne štete; i postojanje uzročno-posledične veze između takvog ponašanja i prouzrokovane štete. Razmatranje pomenutih uslova za odgovornost država ugovornica Konvencije glavni je predmet pažnje autora ovog rada.

The role of international organizations in observing selections and determination of their minimum selection standards has begun with OUN's activity in the process of establishing independent former colonies in Africa, Asia and Latin America. Role of OEBS and the Council of Europe became stronger in period of the beginning of transitional processes in former socialist states. What is the minimum for defining democratic process of the selections? What do the national selection legal bodies have to decide within the selection legal process in order to complement it with international democratic standards, as proposed by the OEBS and the Venetian Council's acts? Both these two acts emphasize importance of general, equal direct and secret voting rights, establishment of the selection legal bodies which guarantees presence of representatives of all parties in question, equal media coverage, quick and transparent process of calculation and announcement of voting results, financing of selection campaigns and protection of voting rights. As the tendency to unification of the selection systems and establishment of the network of voting process observes is being noticed, it is possible to define it as a real industry of observing selection missions. ; Uloga međunarodnih organizacija u praćenju izbora i određivanju minimuma standarda da bi se oni smatrali demokratskim započela je aktivnostima OUN u procesu sticanja samostalnosti bivših kolonija širom Afrike, Azije i Latinske Amerike. Početkom tranzicije bivših socijalističkih država sve više jača uloga OEBS-a i Saveta Evrope. Šta je minimum da bi se određeni izborni procesi smatrali demokratskim, šta nacionalna izborna zakonodavstva moraju propisati u izbornom pravu da bi izborne institucije bile saglasne međunarodnim demokratskim standardima, utvrđeno je u dva dokumenta obavezujućim stavovima OEBS-a i Kodeksu Venecijanske komisije. Oba dokumenta prvenstveno pažnju posvećuju garantovanju opšteg, jednakog neposrednog i tajnog biračkog prava; formiranju izbornih organa na takav način da u njima učestvuju svi izborni akteri; ravnopravnom pristupu medijima; brzom i transparentnom procesu utvrđivanja rezultata i njihovog objavljivanja; finansiranju izbornih kampanja i zaštiti biračkog prava. Uočljiva je tendencija unifikacije izbornih sistema i stvaranje mreže organizacija koje se bave posmatranjem izbornih procesa, tako da možemo govoriti o pravoj industriji posmatračkih izbornih misija.

The multinational corporations of today are more powerful than are many states. In this paper the author questions the structure of the corporation and its built-in mechanisms of responsibility to the citizens of the state in which it operates. With this in mind, the author examines and compares the organizational structures of corporations versus states. At first sight, the structure of a corporation resembles the structure of the state, however, were we to examine its structural mechanisms of responsibilty, we would come to see that it does not resemble a true democratic state, but rather the structure of a totalitarian one-party state. The structure of a corporation allows for mechanisms of supervision for the realization of shareholders' interests, but as yet has no established mechanisms to elicit legal, responsible, moral action toward all others. ; Multinacionalne korporacije danas su snažnije od brojnih država. U ovom radu želimo istražiti postoje li u strukturi korporacije ugrađeni mehanizmi odgovornosti prema građanima država u kojima djeluju. S tim ciljem razmotrili smo i usporedili organizacijske strukture korporacije i države. Iako je na prvi pogled po svojoj strukturi korporacija nalik strukturi države, pogledamo li ustrojstvene mehanizme odgovornosti, dolazimo do spoznaje da nije nalik pravoj demokratskoj državi, već ustroju totalitarne jednopartijske države. U svojoj strukturi ima mehanizme nadzora ostvarenja interesa dioničara, ali još nema izgrađene mehanizme koji bi je poticali na zakonito, odgovorno i moralno djelovanje prema svima ostalima.

Shanghai Cooperation Organization was founded in 2001 under a Declaration signed by the leaders of five independent states from the territory of former Soviet Union and the President of the People's Republic of China. The Charter, adopted by the organization's member states as their basic document, emphasizes their commitment to strengthen their mutual trust and good-neighborliness and friendly cooperation; to keep and maintain the peace, stability and security of the region; as well as to fight together against all forms of terrorism, separatism and extremism. Although there are significant differences between the member states in almost all matters of social and governmental organization, over its ten-year existence the Shanghai Cooperation Organization has proved its vitality and has become respectable entity not only of the regional but also of international cooperation on the whole. In recent years all main actors of contemporary international relations have tried to establish and develop the cooperation with this important intergovernmental association. What the further development of the Shanghai Cooperation Organization will be like and where the organization will be positioned within the future world order is difficult to be definitely determined. Apart from the role of the two leading states of this organization - Russia and China, its eventual position will be greatly influenced by other major international factors as well, which, in the era of unstable energy and other forms of security, find the area of Central Asia ever more significant and attractive. ; Šangajska organizacija za saradnju formirana je 2001. godine, Deklaracijom koju su potpisali predsednici pet samostalnih država sa prostora bivšeg sovjetskog saveza i predsednik Narodne Republike Kine. Prema Povelji, koju su članice ove organizacije usvojile kao svoj osnovni dokument, istaknuta je njihova opredeljenost da učvršćuju međusobno poverenje i dobrosusedsku saradnju, da održavaju i jačaju mir, stabilnost i bezbednost u regionu, kao i da se zajednički bore protiv terorizma, separatizma i ekstremizma svih oblika. Iako među državama članicama postoje značajne razlike po skoro svim pitanjima društvenog i državnog ustrojstva, Šangajska organizacija je za deset godina postojanja dokazala svoju vitalnost i postala respektivni subjekt, ne samo regionalne, već i međunarodne saradnje u celini. Poslednjih godina svi glavni faktori savremenih međunarodnih odnosa nastoje da uspostave i razvijaju saradnju sa ovom značajnom međudržavnom asocijacijom. Kakav će biti dalji razvoj Šangajske organizacije za saradnju i gde će se ona pozicionirati u okviru budućeg svetskog poretka, teško je jednoznačno odrediti. Pored uloge vodećih zemalja ove organizacije - Rusije i Kine, na krajnji ishod tog njenog položaja umnogome će uticati i drugi značajni međunarodni faktori kojima, u eri nestabilne energetske i drugih oblika bezbednosti, prostor Centralne Azije postaje sve značajniji i primamljiviji.

Pranje novca, kao jedan od najsofisticiranijih i najtežih oblika organizovanog kriminaliteta, je i međunarodni fenomen jer se odvija i prisutan je, kako u nacionalnim tako i međunarodnim razmjerama. Međunarodni karakter odvijanja pranja novca je jedan od efikasnijih metoda da se prikrije nezakonito porijeklo novca ili bilo kojeg oblika imovine koja je proistekla izvršenjem, uglavnom, teških krivičnih djela.Problematika pranja novca je prisutna u nacionalnim i međunarodnim razmjerama i značajno je izražena u onim društvima gdje perači novca nastoje da legaliziraju kriminalom zarađenu dobit i da tu dobit infiltriraju u privredu i finansijske tokove, s ciljem da kontrolišu određene ekonomske i političke procese. Pranje novca predstavlja međunarodni zločin, zbog čega je međunarodna zajednica odlučila uspostaviti međunarodne standarde, sa zahtjevom da te standarde prihvati što veći broj zemalja svijeta. S obzirom na velike probleme i razne poteškoće na koje nailazi u borbi protiv svih oblika organizovanog kriminaliteta, kroz akcije usmjerene na same izvršioce ovih krivičnih djela, međunarodna zajednica je odlučila da svoju pažnju usmjeri na drugi moment ove borbe: novac, tj. prihod koji nastaje izvršenjem krivičnih djela organizovanog kriminaliteta. Shodno tome, međunarodna zajednica je odlučila da pokuša da udari tamo gdje će kriminalcima nanijeti najveće posljedice, tako što je preduzela velike akcije protiv pranja novca.U borbi protiv pranja novca stvoreni su čitavi institucionalni aparati; zbog njega se pišu nove i nove konvencije, direktive, preporuke; zbog njega se mora često mijenjati krivično zakonodavstvo; zbog pranja novca prestala je postojati tajnost računa I podataka banaka. Ponekad se, u toj borbi žrtvuju i osnovna ljudska prava, jer se praktično vodi rat protiv pranja novca. Obim intervencija, strategija i međunarodnih sporazuma, razrađenih da bi se prekinuli lanci pranja novca, širokog su raspona i veoma usavršeni. Pranje novca je veoma veliki biznis, koji nije lako kontrolisati putem međunarodnih sporazuma. Naravno, sve je to potrebno i neophodno, a drugo je pitanje da li sve te mjere daju uvijek očekivane rezultate tj. da li to ima za rezultat adekvatan broj pravosnažno osuđujućih presuda i adekvatan iznos oduzete imovinske koristi.U tom smislu, u radu sam istražio i dao pregled samo najvažnijih i najrelevantnijih međunarodnih organizacija i institucija u borbi protiv pranja novca kao što su: Organizacija ujedinjenih nacija, Vijeće Evrope, Financial Action Task Force – FATF, Grupa Egmont, Evropska unija, Bazelski komitet za bankarske propise i kontrolu, Međunarodni monetarni fond i Svjetska banka, s napomenom da ću šire obraditi samo neke od njih koje smatram bitnim. --- Money laundering, as one of the most sophisticated and severe forms of organized crime, has a strong international component because it occurs not only within national borders, but goes far beyond. The transnational aspect of money laundering makes it easier to prevent the true source of funds and other property derived from serious criminal activity.Therefore, the problem of money laundering is both, a national as well as an international problem. It is very common in the countries where money launderers attempt to legalize the illegal proceeds and then transfer it into the stream of commerce and finance in order to control certain economic and political processes. Money laundering is an international crime leading the international community to establish common standards that countries around the world should adopt. Having in mind the great difficulties in fighting against organized crime using the traditional methods focused upon the perpetrators, the international community decided to shift its focus towards the other important component of money laundering – the proceeds derived from criminal activity. In that sense, the international community decided to strike where the consequences for money launderers are the most prominent – the money.The prevention of money laundering lead to creation of the whole new set of institutional apparatus; many conventions have been organized, and many articles, directives, recommendations, guidelines were created. The prevention of money laundering has lead to changes in criminal code legislation and dissolution of bank information secrecy. Sometimes, however, this war on money laundering sacrifices some basic human rights. The range of strategies, interventions and international agreements developed to prevent money laundering is broad and very sophisticated. Money laundering is a large business which is not easy to regulate by way of international agreements. Of course, while these agreements and strategies are necessary, the question about their effectiveness, however, still lingers in the background, especially considering the number of final criminal convictions and the amount of illegal proceeds forfeited.In that sense, I provided an overview of the most relevant and the most important international institutions whose job is the prevention of money laundering, namely the UN, Council of Europe, Financial Action Task Force –FATF, Egmont Group, European Union, The Basel Committee on Banking Supervision, The International Monetary Fund and World Bank. I would like to mention that I will cover in more detail only those organizations I find the most relevant.

Azija je region pojačanog međudržavnog nadmetanja za uticaj i stratešku dominaciju. Cilj ovog rada je ispitivanje ravnoteže u geopolitici Centralne Azije (CA) kroz regionalni multilateralni format Šangajske organizacije za saradnju (ŠOS). Ispitivanje započinje deskripcijom same geopolitike CA uzimanjem u obzir svih relevantnih faktora – istorijskog konteksta, fizičko-geografskih prednosti, bogatstva energetskih resursa i opšte bezbednosne situacije. Poseban deo toga je pitanje značaja CA u spoljnoj politici regionalnih i globalnih sila (NR Kina, Rusija, Indija i SAD) i njihovog nadmetanja u ovoj oblasti poznatog kao Nova velika igra. Nakog toga, sledi drugi deo u kom se razmatraju neke već prisutne bilateralne tenzije koje Novu veliku igru mogu učiniti bezbednosno osetljivijom, kao i opšti kontekst ŠOS. U tom opštem kontekstu prikazani su ciljevi, principi i pojedina radna tela organizacije kao prikladni mehanizmi ŠOS za uspostavljanje ravnoteže u geopolitici CA. U konačnom izvode se dva važna zaključka. Prvi je taj da je azijsko međudržavno nadmetanje najopsežnije u CA jer je ova oblast središnja tačka u geostrateškom obruču koji čine Rusija, NR Kina, Indija, Pakistan, Iran i Turska (ne zanemarujući pri tome ni spoljni faktor SAD). Drugi zaključak je da ŠOS, sa institucionalnim mehanizmima jačanja bezbednosne i ekonomske saradnje između zemalja članica, predstavlja najpogodniji i najsveobuhvatniji model ravnoteže u složenoj geopolitici CA.

Although terrorism is a highly harmful social phenomenon which is the subject of a number of social sciences, it is interesting how much its political character influenced at the absence of its universally accepted definition. Legal, political and ideological differences between the creators of certain administrative definition of terrorism, represented a problem in finding a unified position of the international community on the constituent characteristics of the general criminal offence of terrorism, which would make it impossible to avoid the existence of the criminal prosecution of the perpetrators of these crimes, going to a country where it is not, or the second a narrower way relevant. Build effective legal mechanisms for the prevention and punishment of terrorist activities in the framework of international organizations, therefore, predominantly characterized by a sectoral approach to defining terrorism, which does not define the concept of terrorism, but individual terrorist acts defined as punishable, thus avoiding the creation of a single definition. ; Iako terorizam predstavlja visoko štetnu društvenu pojavu koja je predmet istraživanja brojnih društvenih nauka, interesantno je koliko je njegov politički karakter uticao na izostanak njegove univerzalno prihvaćene definicije. Pravne, političke i ideološke razlike između tvoraca pojedinih administrativnih definicija terorizma, predstavljale su problem u iznalaženju jedinstvenog stava međunarodne zajednice o konstitutivnim obeležjima opšteg krivičnog dela terorizma, čije bi postojanje onemogućilo izbegavanje krivičnog gonjenja učinilaca ovih krivičnih dela, odlaskom u zemlju u kojoj ono nije inkriminisano ili je inkriminisano na drugi, uži način. Izgradnju delotvornih pravnih mehanizama za sprečavanje i kažnjavanje terorističkih aktivnosti u okviru međunarodnih organizacija, stoga, dominantno karakteriše sektorski pristup definisanju terorizma, koji ne određuje pojam terorizma, već pojedine terorističke akte određuje kao kažnjive, izbegavajući na taj način stvaranje jedinstvene definicije. Ipak, u nekim regionalnim dokumentima (prioritetno na evropskom nivou) na terorizam se gleda kao na jedinstvenu krivičnopravnu kategoriju, bez obzira na to prema kome je upravljen i koja je država izvršenja, a koja država u kojoj se učiniocu sudi.

Promatranje pravne prirode međunarodnog prava, njegovog važenja, ali i praktičnog uticaja koje ono ima, nikad nije prestalo da intrigira pravnu teoriju. Istorijski gledano, međunarodno pravo je prešlo dug put od njegovog inicijalnog sagledavanja kao kakve međunarodne pozitivne moralnosti, pa sve do savremenih pozitivističkih i prirodnopravnih teorija koje ovaj pojam definišu kao decentralizovani pravni sistem koji je po kvalitetu i funkciji potpuno jednak sa nacionalnim pravnim sistemima . U drugoj polovini 20, a naročito od početka 21. veka, međunarodno pravo doživljava naglu ekspanziju i razvoj. Na to pre svega utiče ustanovljavanje različitih međudržavnih međunarodnih organizacija specijalizovanih za određene oblasti međunarodno-pravnog funkcionisanja i uspostavljanje stalnih ili ad hoc tribunala, kao i sve veća kodifikaciju međunarodnih pravnih pravila i proširivanje oblasti regulisanja, kako u privatnoj tako i u međudržavnoj sferi. Stoga je primarni cilj ovog rada pregled i dalje osvetljavanje pravne prirode međunarodnog prava, njegovog sadržaja, odnosno uzroka njegovog važenja i primene kroz prizmu Hartove (Herbert Hart) pravne teorije.

U sklopu internacionalizacije političke podrške porodici i roditeljstvu značajna uloga pripada međunarodnim organizacijama, kao što su Svetska banka, Organizacija za ekonomsku saradnju i razvoj i Evropska unija. Cilj ovog rada predstavlja analiza konceptualizacije roditeljstva u zvaničnim dokumentima i relevantnim publikacijama ovih organizacija u poslednje dve decenije, kao i njene pedagoške implikacije razmatrane sa stanovišta kritičke teorije. Metodom analize sadržaja u istraživanju je utvrđeno da se roditeljstvo konceptualizuje kao skup veština usmerenih na postizanje predvidivih ishoda dečjeg razvoja. Roditeljske veštine sagledavaju se kao jedna vrsta socijalne investicije. Ulaganje u učenje roditeljskih veština donosi dugoročne koristi pojedincima i društvu koje prevazilaze inicijalne troškove. Iako se teorijska orijentacija ne eksplicira u međunarodnoj političkoj agendi, jasno se može zaključiti da je zasnovana na postavkama teorije ljudskog kapitala. Na osnovu obavljenog istraživanja može se konstatovati da roditeljska uloga u pomenutoj agendi ima ključni značaj u obezbeđivanju podsticajne sredine za učenje deteta i njegov ukupni budući prosperitet, nezavisno od sistemskih ili strukturnih karakteristika društva. Ona je višedimenzionalna i može se opisati kao: (a) instrumentalna, jer predstavlja ključni faktor rešavanja društvenih problema velikih razmera; fokus nije na inherentnoj vrednosti "biti roditelj", već na funkcionalnoj vrednosti – "obavljati posao roditelja"; (b) globalno normativno određena u smislu "pozitivnog" ili "dobrog" roditeljstva i (c) suštinski vulnerabilna, što znači da je svim roditeljima potrebna određena vrsta ekspertske podrške, a ne samo targetiranim grupama. Sa stanovišta kritičke teorije, pedagoška kritika ovih postavki dovodi u pitanje tendenciju instrumentalizacije, dekontekstualizacije i "profesionalizacije roditeljstva". ; Within internationalization of political support to family and parenting, significant role belongs to international organizations such as the World Bank, the Organization for Economic Co-operation and Development and the European Union. The goal of this paper is the analysis of parenting conceptualization in official documents and relevant publications of these organizations. The parenting is conceptualized as the set of skills directed to fostering the predictable outcomes of children's development. The parenting skills are perceived as a type of social investment. The investment into learning parenting skills brings long-term benefits both to individuals and society, which surpass the initial costs. The significance of parenting competences is of a special importance in the period of early childhood and adolescence for two reasons. The first one is that there are critical periods in encouraging development of certain outcomes in children, and the second one is cumulativeness of learning process due to which the missed opportunities may decrease efficiency of future learning during life cycle. It is viewed that the parenting role is of crucial significance in providing a stimulating environment for a child's learning and his/her comprehensive future prosperity regardless of the system or structural characteristics of a society. It is multidimensional and can be described as: (a) instrumental, since it represents the key factor in resolving large-scale social problems. The focus is not on inherent value of "being a parent" but on functional value – "performing a job of a parent"; (b) normatively specified on the global level in the sense of "positive" or "good" parenting and (c) essentially vulnerable, which means that all parents need a certain type of professional support and not only the targeted groups. Pedagogical critique of these postulates questions the tendency of instrumentalisation, de-contextualization and "professionalization of parenting". ; Zbornik rezimea / 24. Međunarodna naučna konferencija "Pedagoška istraživanja i školska praksa ; Book of abstracts / 24th International Scientific Conference "Educational Research and School Practice"