Suchergebnisse

The author of the paper undertakes to present and analyze one of the research instruments applied by comparative political science in quantitative surveys, namely scales of democracy (sometimes referred to as indices or factors of democracy). This instrument is quite common in Western, in particular Anglo-Saxon political science, whereas it remains relatively unknown in Polish political science. The aim of the paper is therefore to introduce the reader to this theoretical and methodological construct. In order to achieve this aim the author indicates the possible uses of scales of democracy and the areas of research that apply them. He also analyzes methodological problems related to the development and application of scales of democracy. Although they offer a useful tool in comparative analyses, the essence of this instrument may raise certain methodological and epistemological doubts. Therefore it is significant to maintain the utmost diligence when developing these scales, which must be based on the application of advanced statistical instruments and research algorithms. On the basis of the conclusions of G. L. Munck and J. Verkuilen, the author presents a model process for developing scales of democracy and demonstrates the challenges faced by the researcher trying to develop such scales. The last part of the paper discusses the place of the issue of democracy measurement in Polish political science. The author claims that Polish researchers' interest in this issue does not correspond to its significance and the potential advantages that could be obtained.

The author reviews and characterizes the most important scales for measuring the democracy of political systems, applied in Western, mainly Anglo-Saxon, comparative political science. He refers to his article published in a back issue of Przegl¹d Polityczny, where the fundamental theoretical and methodological issues of democracy measuring were presented, and tries to indicate how these issues are dealt with by various researchers whose scales and data bases are most common and most frequently referred to in research into political comparative studies. The paper describes S. Huntington's analyses, the Freedom House scale, the IDEA assessment of the quality of democracy, the EIU democracy index, Bollen's scale, the Political Regimes Project, the Polity Project, T. Vanhanen's democracy index and the scale of polyarchy by Coppedge and Reinicke. As the author analyzes one scale and database after another, he tries to identify their strengths and weaknesses, determine the most characteristic properties of each proposal, and assess their applicability in comparative analyses, pointing to their potential benefits and the threats of using them. In conclusion, he recommends caution in the selection of a scale to become a foundation for potential analyses, while he acknowledges that this theoretical and methodological tool is highly useful.

Celem niniejszego artykułu jest odpowiedź na pytanie o miejsce instytucji referendum ogólnokrajowego w systemach politycznych Węgier i Albanii po transformacji ustrojowej 1989, zarówno w wymiarze legislacyjnym, jak i praktycznym. Zmiany prawne, które nastąpiły w tym okresie, zagwarantowały obywatelom obydwu państw narzędzia do bezpośredniego sprawowania władzy. Jednakże niemal natychmiast zmiany te były ograniczane. W przypadku Albanii zadecydował o tym wieloletni zamęt polityczny, który skutecznie zniechęcił społeczeństwo do aktywności referendalnej. Węgrom uprawnienia te stopniowo odbierały natomiast decyzje poszczególnych rządów zmieniających wielokrotnie ordynację wyborczą. Przedmiotem naszego zainteresowania będą różnice instytucjonalne i prawne determinujące stan demokracji bezpośredniej w obydwu państwach. Główna teza artykułu opiera się na opinii, że Węgry i Albania, niezależnie od ich wspólnych doświadczeń, reprezentują dwa różne modele adaptacji rozwiązań demokracji bezpośredniej.

Demokracja bezpośrednia jest postrzegana jako komplementarna forma sprawowania władzy względem demokracji przedstawicielskiej. Z założenia ma rekompensować niedostatki demokracji pośredniej, a także gwarantować bezpośredni udział obywateli w sprawowaniu władzy. Jedną z instytucji demokracji bezpośredniej, gwarantowaną w konstytucjach i innych aktach prawnych Litwy, Łotwy i Estonii, jest referendum ogólnokrajowe. Pomimo podobnych doświadczeń historycznych i zbieżnych rozwiązań przyjętych w systemach politycznych referendum ogólnokrajowe spełnia inne funkcje. Jest to pochodną problemów społecznych i politycznych tych państw, jak również kształtu sceny politycznej.