Suchergebnisse

Książka stanowi tom studiów autorstwa polskich i zagranicznych językoznawców poświęcony zmianom we współczesnych językach słowiańskich, szczególnie widocznym w słownictwie i słowotwórstwie. Uwzględnienie aspektu stylowo-funkcjonalnego w rozwoju leksyki pozwala lepiej zrozumieć dynamikę zmian językowych i skuteczność działań komunikacyjnych. Celowościowy i pragmatyczny charakter zachowań komunikacyjnych ujawnia się szeroko w uwzględnionych przez Autorów kontekstach społecznych, politycznych i kulturowych. Prace zostały pogrupowane w trzy działy tematyczne: - Zjawiska, procesy i tendencje rozwojowe w słownictwie specjalistycznym (terminologii); - Dynamika mechanizmów słowotwórczych i leksykalnych; - Zmiany leksykalne we współczesnej komunikacji językowej i dyskursie. Wyodrębnione działy pomagają uporządkować przedstawioną w tomie problematykę, wskazując na dominantę tematyczną w poszczególnych tekstach. Zakresy tych grup nie są jednak ostre, złożona i wielowarstwowa problematyka tendencji i zmian we współczesnym słownictwie słowiańskim jest omawiana w różnym stopniu w każdym z wydzielonych działów. W większości prac zastosowano podejście konfrontatywne, pozostałe stanowią podstawę do takiego ujęcia. Do badań wykorzystany został bogaty materiał języków słowiańskich: polskiego, czeskiego, słowackiego, białoruskiego, rosyjskiego, ukraińskiego, bułgarskiego, słoweńskiego, a także innych języków, jak np. nowogreckiego. ; This volume of studies by Polish and international linguists is devoted to changes in modern Slavic languages, which are especially noticeable in the spheres of vocabulary and word formation. Taking into consideration the stylistic and functional aspect of lexis development allows for a better understanding of the dynamics of language change and the efficacy of communicational acts. The purposeful and pragmatic character of communicational behaviour manifests itself widely in the social, political and cultural contexts considered by the Authors. The works comprising the volume are divided into three thematic sections: - Phenomena, processes and tendencies in the development of specialist lexis (terminology); - Word formation and lexical mechanisms dynamics; - Lexical change in modern language communication and discourse. The sections help organize the volume by highlighting the dominant theme in particular texts. The scopes of the sections are, nevertheless, not sharply delineated – each section is to an equal extent devoted to the complex and multifaceted subject-matter of the tendencies and changes in modern Slavic vocabulary. Most of the works comprised in the volume adopt a contrastive approach, the remaining ones can serve as bases for contrastive studies. The text analyse the rich material of the Slavic languages – Polish, Czech, Slovak, Belarusian, Russian, Ukrainian, Bulgarian and Slovene – as well as of other languages, like Modern Greek. ; Publikacja finansowana ze środków Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk

The article summarizes the results of the lexical studies of the Belarusian business monuments from the middle 16th to 18th centuries. The studies found the following results: 1)lexical units noted in business monuments of different genres can be divided into eight large thematic groups (legal, social and political, clerical, economic, household, professional and industrial, natural science vocabularies, and vocabulary that characterizes a person physically, mentally, and intellectually); religious, military, medical vocabularies, and lexical units from other spheres are represented to a lesser extent; polyfunctional vocabulary is highlighted separately; 2)taking into account the materials of the "Histaryčny sloŭnik bielaruskaj movy" ("Historical Dictionary of the Belarusian Language"), some innovations are determined, namely a) lexical units that were fixed in business writing during the specified period for the first time, b) previously known lexical units that implemented new meaning / new meanings in business writing during the specified period; 3) the dominance of certain thematic groups or their subgroups in each specific monument depends on its genre; 4) by style, one can distinguish lexemes, which were fixed in monuments of a) business content, b) business and secular-artistic content, c) business and religious content, d) business, religious and secular-artistic content during the period from the middle 16th to 18th centuries; 5) the extremely wide representation of Latinisms, the penetration and consolidation of which was influenced by extra- and intralinguistic factors, is a characteristic feature of the business writing vocabulary of the specified period. The results of the research will be important for the preparation and creation of scientific and theoretical works devoted to the evolution of the lexical system of the Belarusian language in general and its stylistic and genre varieties, in particular, to the characteristics of the vocabulary features of different Old Belarusian monuments; when compiling special lexicographic reference books, for example, a consolidated dictionary of business texts of a specific chronological section / local fixation / specific genre, etc. ; У статті узагальнено деякі результати вивчення словникового запасу старобілоруської ділової писемності середини XVI – XVIII ст. щодо його тематичної характеристики, поповнення, стилістичного та жанрового розподілу, представлення в ньому слів іншомовного (латинського) походження; також запропоновано напрямки для подальшого використання результатів дослідження.

The article summarizes the results of the lexical studies of the Belarusian business monuments from the middle 16th to 18th centuries. The studies found the following results: 1)lexical units noted in business monuments of different genres can be divided into eight large thematic groups (legal, social and political, clerical, economic, household, professional and industrial, natural science vocabularies, and vocabulary that characterizes a person physically, mentally, and intellectually); religious, military, medical vocabularies, and lexical units from other spheres are represented to a lesser extent; polyfunctional vocabulary is highlighted separately; 2)taking into account the materials of the "Histaryčny sloŭnik bielaruskaj movy" ("Historical Dictionary of the Belarusian Language"), some innovations are determined, namely a) lexical units that were fixed in business writing during the specified period for the first time, b) previously known lexical units that implemented new meaning / new meanings in business writing during the specified period; 3) the dominance of certain thematic groups or their subgroups in each specific monument depends on its genre; 4) by style, one can distinguish lexemes, which were fixed in monuments of a) business content, b) business and secular-artistic content, c) business and religious content, d) business, religious and secular-artistic content during the period from the middle 16th to 18th centuries; 5) the extremely wide representation of Latinisms, the penetration and consolidation of which was influenced by extra- and intralinguistic factors, is a characteristic feature of the business writing vocabulary of the specified period. The results of the research will be important for the preparation and creation of scientific and theoretical works devoted to the evolution of the lexical system of the Belarusian language in general and its stylistic and genre varieties, in particular, to the characteristics of the vocabulary features of different Old Belarusian monuments; when compiling special lexicographic reference books, for example, a consolidated dictionary of business texts of a specific chronological section / local fixation / specific genre, etc. ; У статті узагальнено деякі результати вивчення словникового запасу старобілоруської ділової писемності середини XVI – XVIII ст. щодо його тематичної характеристики, поповнення, стилістичного та жанрового розподілу, представлення в ньому слів іншомовного (латинського) походження; також запропоновано напрямки для подальшого використання результатів дослідження.

Wieloautorska monografia poddająca oglądowi XX wiek z perspektywy jego znaczenia dla procesu samoidentyfikacji jednostek i/lub społeczności oraz – w przypadku tych drugich – umiejscowienia dwudziestowiecznych wydarzeń w strukturze pojęć kluczowych dla samookreślenia się Słowian. U podstaw prezentowanych tekstów leży założenie, że przeszłość, postrzegana jako ciąg wydarzeń, jest jednym z czynników determinujących tożsamość i definiujących system narodowych wartości, znajdujących odzwierciedlenie w kulturze. Autorzy, odwołując się do narzędzi z warsztatu literaturoznawcy, semiotyka, historyka i kulturoznawcy, dążą do umiejscowienia wydarzeń XX wieku na mapie pamięci współczesnej Europy. Poddają oglądowi zarówno te wydarzenia, które napiętnowały dzieje najnowsze, stając się przyczyną narodowej (lub światowej) traumy (rewolucja lutowa, wybuch II wojny światowej i in.), jak i te, które są wartościowane pozytywnie (zakończenie II wojny światowej, upadek muru berlińskiego, pielgrzymki Jana Pawła II i in.), stając się powodem do dumy. W centrum uwagi znajdują się nie tylko wydarzenia określające obraz Europy w wymiarze polityczno-geograficznym, wyraźnie obecna jest również perspektywa mentalna, która sprzyja dotarciu do źródeł narodowych fascynacji oraz narodowych traum, a także pozwala zrozumieć mechanizmy rządzące tworzeniem mitów i wskazać narzędzia do ich odczytywania, którymi są – często pozornie ukryte – treści odwołujące się do przeszłości. ; This multi-author monograph looks at the 20th century from the perspective of its role in self-identification of individuals and/or communities as well as – in the latter case – of the place occupied by events of the 20th century in the structure of concepts that are key for the self-identification of Slavs. At the heart of each of the presented papers is the premise that the past, seen as a chain of events, is one of the factors determining identity and defining the system of national values which find their reflection in culture. Drawing on the tools of literary studies, semiotics, historiography and cultural studies, the authors undertake to put 20th century events on the map of contemporary European memory. They examine both the events that left a dreadful mark on contemporary history, causing a national (or global) trauma (like the February Revolution or outbreak of World War II) and those seen as positive (like the end of World War II, fall of the Berlin Wall or John Paul II's pilgrimages) and evoking the feeling of pride. At the centre of attention are not only events defining the image of Europe in terms of political geography. Also clearly present is the mental perspective, which fosters recognizing the sources of national fascinations and national traumas, helps understand the mechanisms of myth-making, and points to the tools for reading myths that are constituted by, often seemingly hidden, references to the past.

Zsfassungen in engl., franz., poln. und russ. Sprache. - Engl. Zsfassung u.d.T.: The evicted from the homeland: emigration from Belarus and Lithuania in the aftermath of the November uprising (1830s - 1870s)