Wielowymiarowość pojęcia samorządu – od związków terytorialnych do specjalnych ; The multidimensional nature of the concept of self-regulatory entities – from territorial to special associations
Przedmiotem zaprezentowanej w artykule analizy jest samorząd korporacyjny, którego podstawę stanowi związek osób o przymusowym charakterze członkostwa. W tym kontekście kluczowe stało się scharakteryzowanie istoty i kierunków rozwoju samorządu terytorialnego jako fundamentu władzy lokalnej. Samorząd korporacyjny nie jest jednak pojęciem jednowymiarowym odnoszącym się wyłącznie do stosunków terytorialnych. Bardzo ważną rolę w systemie reprezentowania interesów określonych środowisk odgrywa także samorząd specjalny, który wyodrębnia się według innych kryteriów. W jego ramach wyróżnić możemy związki personalne, reprezentujące interesy osób wykonujących profesje zaufania publicznego oraz związki ekonomiczne, których zadaniem jest rzecznictwo interesów środowiska gospodarczego. Odpowiednio do zaprezentowanego powyżej podziału, w ramach samorządu specjalnego wyróżniamy samorząd zawodowy i gospodarczy. Warto zauważyć, że w kontekście takich procesów jak globalizacja, metropolizacja czy demokracja uczestnicząca na samorząd należy spojrzeć z nieco innej perspektywy, nie tylko przez pryzmat społeczności zorganizowanych terytorialnie, ale również z punktu widzenia przedsiębiorców oraz osób wykonujących profesje zaufania publicznego, a więc w kategoriach governance. Jest to szczególnie istotne ze względu na potrzebę poszukiwania nowych, efektywnych i równoprawnych form współpracy pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego a organizacjami samorządu specjalnego. ; The analysis presented in this paper concerns corporate self-regulatory associations (in Polish: samorząd korporacyjny) based on the principle of mandatory mem- bership of individuals. In this context, it was necessary to outline the nature and directions of development of local governments (in Polish: samorząd terytorialny) as the core of local authorities. A corporate self-regulatory association, however, is not a unidimensional term that exclusively concerns territorial relations. The system that represents the interests of certain circles also encompasses a highly significant type of special self-regulatory entities (in Polish: samorząd specjalny) identified by different criteria. This includes personal associations that express the interests of individuals representing professions of public trust and business associations whose task is to act in the name of different economic circles. This division is reflected by professional and business self-regulatory associations respectively (in Polish: samorząd zawodowy and samorząd gospodarczy). In the context of globalisation, metropolisation and participatory democracy, self-regulatory associations should be viewed from a slightly different perspective - not only through the prism of communities organised in terms of territories, but also from the point of view of persons who perform professions of public trust, that is in terms of governance. This is particularly important on account of the necessity to seek new, effective and equal forms of collaboration between local government units and the organisations of special self-regulatory associations.
