The recent political events pose a question: whom to blame for social infantilism of modern youth? One of possible answers is that the universities have lost their educative function, so the younger generation misses leadership and management skills, capacity to solve pressing issues. This deficiency of higher school is than more dangerous that we witness the growing Internet dependency of the young ; События политической жизни последнего времени заставляют все больше задумываться, кто виноват в общественном инфантилизме нынешней молодежи. Один из ответов – потеря вузами воспитательной функции, отсутствие у вышедших из их стен молодых специалистов навыков лидерства, умения самостоятельно решать насущные вопросы, элементарно руководить каким-либо процессом. Этот недостаток высшей школы особенно чреват последствиями на фоне усиливающейся интернет- зависимости подрастающего поколения.
C привлечением архивных источников, периодических изданий и трудов современных исследователей рассмотрено формирование культа Сталина в Советской Белоруссии. Немногочисленные работы, появившиеся во время двух волн десталинизации – во второй половине 1950-х – 1960-е гг. и во второй половине 1980-х – 1990-е гг., – не раскрыли феномен культа вождя в БССР. В них были лишь обозначены контуры данной проблемы, без прояснения ее сути, конкретных форм проявления и последствий. Рассматривается период от XVII съезда ВКП(б), когда культ начал активно формироваться, до 60-летнего юбилея Сталина, когда почитание вождя достигло своего пика. Дополненный неограниченным насилием, культ не менее эффективно, чем марксистская доктрина, мобилизовал общество на поддержку советского тоталитарного режима. Культ вождя коренился в традиционном, архаическом обществе и имел иррациональные начала, что наглядно иллюстрировала вся советская политическая культура. Главным инструментом его конструирования была партийная бюрократия – подлинный правящий класс советского общества. Культ внедрялся с помощью пропагандистской машины и представлял, по сути, государственную религию с собственными священными текстами, догматами, ритуалами, обрядами, праздниками и святынями. По указанию и под контролем партийного руководства образ харизматического вождя целенаправленно формировался на протяжении второй половины 1930-х гг. с помощью средств массовой информации, литературы, искусства, а также учреждений образования. ; Оn the basis of archival sources, periodicals and contemporary research works, сonsolidation of Stalin's cult in Soviet Belarus is presented in the article. The few works that appeared during the two waves of de-Stalinization – in the second half of the 1950 – 1960s and in the second half of the 1980 – 1990s – did not reveal the phenomenon of the cult of the leader in Soviet Belarus. They only indicated the contours of this problem, without clarifying its essence, specific forms and consequences. The author gives an opportunity to a reader to examine the period from the 17th Congress of the CPSU(b), when the cult began to actively develop until the 60th anniversary of Stalin, when he reached his zenith. Supplemented by unlimited violence, the cult of Stalin was as effective as the Marxist doctrine to mobilize the society for support of Soviet totalitarian regime. The cult origin was rooted in a traditional, archaic society. It had irrational nature, what reflected the entire Soviet political culture. The main tool for leader's cult construction was the party bureaucracy, true ruling class of Soviet society. The cult was introduced through the propaganda machine and was essentially a state religion with its own sacred texts, dogma, rituals, rites, holidays, and shrines. Under the direction and control of the party leadership, the image of a charismatic leader – the father, the teacher, the creator of a brighter future was purposefully formed during the second half of the 1930s with the help of media, literature, art, and educational institutions. = З прыцягненнем архіўных крыніц, перыядычных выданняў і прац сучасных даследчыкаў разгледжана фарміраванне культу Сталіна ў Савецкай Беларусі. Нешматлікія працы, якія з'явіліся падчас дзвюх хваль дэсталінізацыі – у другой палове 1950-х – 1960-я гг. і ў другой палове 1980-х – 1990-я гг., – не раскрылі феномен культу правадыра ў БССР. У іх былі толькі пазначаны контуры дадзенай праблемы, без высвятлення яе сутнасці, канкрэтных форм праяўлення і наступстваў. Разглядаецца перыяд ад XVII з'езда ВКП(б), калі культ пачаў актыўна фарміравацца, да 60-гадовага юбілею Сталіна, калі шанаванне правадыра дасягнула свайго піка. Дапоўнены неабмежаваным гвалтам, культ не менш эфектыўна, чым марксісцкая дактрына, мабілізаваў грамадства на падтрымку савецкага таталітарнага рэжыму. Культ правадыра паходзіў з традыцыйнага, архаічнага грамадства і меў ірацыянальныя пачаткі, што наглядна ілюстравала ўся савецкая палітычная культура. Галоўным інструментам яго канструявання была партыйная бюракратыя – сапраўдны кіруючы клас савецкага грамадства. Культ укараняўся з дапамогай прапагандысцкай машыны і ўяўляў сабой, па сутнасці, дзяржаўную рэлігію з уласнымі свяшчэннымі тэкстамі, дагматамі, рытуаламі, абрадамі, урачыстасцямі і святынямі. Па ўказанні і пад кантролем партыйнага кіраўніцтва вобраз харызматычнага правадыра мэтанакіравана фарміраваўся на працягу другой паловы 1930-х гг. з дапамогай сродкаў масавай інфармацыі, літаратуры, мастацтва, а таксама ўстаноў адукацыі.
