W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących udziału wydatków na żywność w budżecie domowym żołnierzy polskich i litewskich w połowie XVII w. Przyjęto hipotetyczny jadłospis zgodny z dzisiejszymi normami energetycznymi i uwzględniający podstawowe produkty spożywcze dostarczające odpowiednią ilość węglowodanów, białka i tłuszczów, które były wówczas popularne również wśród uboższych warstw społeczeństwa Rzeczypospolitej. Z szacunkowych obliczeń wynika, że jego koszt wyniósłby ok. 40% żołdu szeregowego wojskowego służącego w piechocie. W przypadku pobierania przez dowódcę większej części żołdu na wyżywienie swoich podwładnych, np. 50%, świadczyłoby to o możliwości utrzymywania z nadwyżki osób wspomagających działanie oddziału od zaplecza.
The author of the text focuses on the economics of everyday life as defined by a contextual and qualitative measuring of various aspects of hospitality through the use of terms such as "more," "less," and "just right." He analyzes the presence of food, alcohol, and coffee during the visit of guests. Each of these three material components of hospitality is regulated according to specific principles: "too much is better than too little" in regard to food, "too little is better than too much" for alcohol, and there has to be "at least" coffee. A detailed analysis of these principles leads to the conclusion that Polish hospitality is today oriented toward moderation. The popular belief in the abundance of Polish hospitality as a national feature is thus called into question.
The paper presents the analysis of the convergence of household final consumption expenditures on food in the European Union countries in the period of 1999–2015, considering spatial and spatio‑temporal tendencies and dependencies. The aim of this research is to verify whether space significantly influences the convergence of the considered process. The subject of the investigation is the share of household final consumption expenditures on food in total final consumption expenditures of European countries. Spatial and spatio‑temporal tendencies and dependencies are surveyed using the conception of spatial and spatio‑temporal trends and spatial autocorrelation. The convergence of the process is investigated with the use of β‑convergence models for panel data (also in the spatial terms). Absolute and conditional convergence approaches are applied. For the conditional approach, the models are expanded to incorporate the influence of additional determinants, including space, disposable income and the level of food prices. ; Artykuł prezentuje analizę konwergencji finalnych wydatków gospodarstw domowych na konsumpcję żywności w krajach Unii Europejskiej w latach 1999–2015, uwzględniając tendencje i zależności przestrzenne oraz przestrzenno‑czasowe. Celem badania jest sprawdzenie, czy aspekt zróżnicowania przestrzennego istotnie wpływa na proces konwergencji tych wydatków. Przedmiotem badania jest udział wydatków gospodarstw domowych na żywność w wydatkach ogółem tych gospodarstw w krajach europejskich. Przestrzenne i przestrzenno‑czasowe tendencje i zależności są badane z wykorzystaniem koncepcji modeli trendu przestrzennego i przestrzenno‑czasowego oraz autokorelacji przestrzennej. Modele β‑konwergencji dla danych panelowych (również w ujęciu przestrzennym) służą wyjaśnieniu procesu konwergencji wydatków na żywność. Rozważane są dwa podejścia do analizy konwergencji – konwergencja absolutna oraz konwergencja warunkowa. W przypadku tej drugiej modele są rozszerzone o działanie dodatkowych determinant analizowanego procesu – dochodu rozporządzalnego oraz poziomu cen żywności.
The paper presents the analysis of the convergence of household final consumption expenditures on food in the European Union countries in the period of 1999–2015, considering spatial and spatio‑temporal tendencies and dependencies. The aim of this research is to verify whether space significantly influences the convergence of the considered process. The subject of the investigation is the share of household final consumption expenditures on food in total final consumption expenditures of European countries. Spatial and spatio‑temporal tendencies and dependencies are surveyed using the conception of spatial and spatio‑temporal trends and spatial autocorrelation. The convergence of the process is investigated with the use of β‑convergence models for panel data (also in the spatial terms). Absolute and conditional convergence approaches are applied. For the conditional approach, the models are expanded to incorporate the influence of additional determinants, including space, disposable income and the level of food prices. ; Artykuł prezentuje analizę konwergencji finalnych wydatków gospodarstw domowych na konsumpcję żywności w krajach Unii Europejskiej w latach 1999–2015, uwzględniając tendencje i zależności przestrzenne oraz przestrzenno‑czasowe. Celem badania jest sprawdzenie, czy aspekt zróżnicowania przestrzennego istotnie wpływa na proces konwergencji tych wydatków. Przedmiotem badania jest udział wydatków gospodarstw domowych na żywność w wydatkach ogółem tych gospodarstw w krajach europejskich. Przestrzenne i przestrzenno‑czasowe tendencje i zależności są badane z wykorzystaniem koncepcji modeli trendu przestrzennego i przestrzenno‑czasowego oraz autokorelacji przestrzennej. Modele β‑konwergencji dla danych panelowych (również w ujęciu przestrzennym) służą wyjaśnieniu procesu konwergencji wydatków na żywność. Rozważane są dwa podejścia do analizy konwergencji – konwergencja absolutna oraz konwergencja warunkowa. W przypadku tej drugiej modele są rozszerzone o działanie dodatkowych determinant analizowanego procesu – dochodu rozporządzalnego oraz poziomu cen żywności.
The conducted research shows the idea of organic food in the area of food safety system in the European Union. Authors focus on the reasons why customers decide to buy and consume organic food. The aim of this study is to present the reasons of purchasing organic food and its definition for a customer. The work presents the main threats that are connected with the production of organic food in the area of sustainable agriculture. Moreover the paper shows the current situation regarding organic food and farming in Poland and in the European Union. ; W niniejszej pracy autorzy skupili się na badaniach ukazujących pojęcie żywności ekologicznej w obszarze bezpieczeństwa żywności w Unii Europejskiej. Istotną część artykułu stanowią rozważania ukazujące przyczyny zakupu i konsumpcji żywności ekologicznej, co stanowi ważny aspekt pracy badawczej. Jej celem jest określenie dlaczego konsumenci decydują się na zakup i spożywanie żywności ekologicznej oraz jaka jest definicja żywności ekologicznej. W pracy ukazane również zostały główne zagrożenia związane z produkcją żywności ekologicznej oraz aktualna problematyka w obszarze rolnictwa ekologicznego w Polsce i Unii Europejskiej.
Seria: Multi-Annual Programme 2005-2009. The economic and social conditions of the development of the Polish food economy following Poland's accession to the European Union, no 69.1 ; Makroekonomiczne i rynkowe tło rozwoju gospodarki żywnościowej. Popyt na żywność i produkty przetworzone. Tendencje rozwoju rolnictwa i przemysłu spożywczego. Wyniki i sytuacja ekonomiczno-finansowa rolnictwa i gospodarki żywnościowej. ; Kamila Sobiecka
Seria: Multi-Annual Programme 2005-2009. The economic and social conditions of the development of the Polish food economy following Poland's accession to the European Union, no 2.1 ; Działanie instrumentów WPR na poszczególnych rynkach: zbóż, pasz, rzepaku, cukru, mleka i przetworów, mięsa, owoców i warzyw, skrobi ziemniaczanej, napojów i produktów wtórnego przetwórstwa żywności. Ocena wpływu WPR na rynki rolne w Polsce. ; Kamila Sobiecka
The process of globalization in the production and distribution of food, ongoing for many years, causes a number of problems. Agreement on the Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP), negotiated since 2013 by the US and the EU, is one of the instruments to manage of globalization process. The Agreement is aimed at liberalization of trade of goods and services. This article presents the US and the EU regulation on genetically modified food and assessment of the consequences of TTIP Agreement for the regulation of GM food in the EU. The analysis leads to the conclusion that the approach to genetically modified food in the legal regulations of the EU and the US vary significantly. In the US, it was assumed that GM food is not different from conventional food and, consequently, the consumer does not need to be informed on GM food contents. In opposition to the US approach the EU law separately regulates GM food and gives the consumer the ability to make choice of food which differs only by the usage of genetic engineering. Authors conclude, that the signing of TTIP and the full opening of the EU market for food from the US may result in loss of supervision over genetically modified food by EU public authorities as well as the collapse of the EU model of consumer protection based on the precautionary principle. ; Postępujący od wielu lat proces globalizacji w produkcji i dystrybucji żywności wywołuje szereg problemów. Instrumentem służącym do zarządzania tym procesem jest w szczególności negocjowana od 2013 r. przez USA i UE umowa o Transatlantyckim Partnerstwie Handlowo-Inwestycyjnym (TTIP). Ma ona na celu wzajemną liberalizację handlu towarami i usługami. Celem artykułu jest przedstawienie amerykańskiej i unijnej regulacji dotyczącej żywności genetycznie zmodyfikowanej oraz ocena konsekwencji zawarcia porozumienia TTIP dla regulacji żywności GMO w UE. Analiza prowadzi do wniosku, że podejście do żywności genetycznie modyfikowanej w regulacji prawnej UE i USA jest zupełnie odmienne. W USA przyjęto założenie, iż żywność GMO nie różni się od żywności konwencjonalnej, a w konsekwencji konsument nie musi być informowany o żywności GMO. W przeciwieństwie do regulacji amerykańskiej prawo UE odrębnie reguluje żywność genetycznie zmodyfikowaną i daje konsumentowi możliwość dokonywania samodzielnego wyboru żywności różniącej się wyłącznie zastosowaniem inżynierii genetycznej. W konkluzji autorzy stwierdzają, iż zawarcie TTIP i pełne otwarcie rynku UE na żywność z USA może spowodować utratę nadzoru nad żywnością GMO przez władze publiczne w UE i załamanie unijnego modelu ochrony konsumenta opartego na zasadzie ostrożności.
Seria: Multi-Annual Programme 2011-2014. Competitiveness of the Polish Food Economy under the Conditions of Globalization and European Integration, no 126.1 ; System "konkurencyjność" - wybrane aspekty teoretyczne i empiryczne. Pozycja Polski w handlu zagranicznym produktami rolno-spożywczymi Unii Europejskiej. Ocena pozycji konkurencyjnej Polski w handlu zagranicznym produktami rolno-spożywczymi z Unią Europejską. Handel wewnątrzgałęziowy produktami rolno-spożywczymi Polski z Unią Europejską. Jakościowo-cenowe strategie konkurencji w handlu produktami rolno-spożywczymi Polski z Unią Europejską. Przewagi cenowe polskich producentów żywności na rynku Unii Europejskiej. ; Kamila Sobiecka
The purpose of the study is to review the academic literature on food security issues in order to examine the indicators of rational and minimal nutrition, facilitating the analysis of the existing system of indicators by which to assess the state of the food security system in a country. The aim of the article is to investigate and demonstrate the imperatives behind the formation of Ukraine's national (food) security in the context of globalization. National food security in the broad sense should be considered as the state of the economy, and more narrowly – as the guaranteed ability of a state to meet the needs of the population by providing each citizen with the required volume, range and quality of food at a level that ensures the health and intellectual development of the individual, based on the principles of self-sufficiency of basic products and their economic and physical accessibility, regardless of the influence of external and internal factors. The Global Food Security Index Ranks of the European Union and Ukraine are analyzed. Consumer expenditure on food consumed at home in Ukraine is analyzed in the article. Average food security indicators of the EU and Ukraine are analyzed for 2001–2018, in particular for food exports, food imports, food production index, food, beverages and tobacco. The dynamics and forecasts of wheat and maize harvest and crop production in Ukraine and the EU are compared. The analysis of the Suite of Food Security Indicators of the EU and Ukraine is presented alongside a comprehensive analysis of the multifactor regression model of Food Production Index from foreign direct investment, net inflows, GDP growth, GNI per capita growth, short-term debt, tax revenue, total natural resources rents, and trade. The analysis has shown that for the analysis of the food production index it is effective to build a regression model, because it allows not only to estimate the degree of influence of the factor on the result, but also to most effectively predict the size of the food production index for the future. ; Celem pracy jest przegląd literatury naukowej z zakresu bezpieczeństwa żywnościowego i rozważenie wskaźników racjonalnego i minimalnego żywienia, co pozwoli na analizę istniejącego systemu wskaźników służących do oceny stanu systemu bezpieczeństwa żywnościowego w kraju. Celem artykułu jest zbadanie i uzasadnienie wpływu czynników kształtujących bezpieczeństwo narodowe (żywnościowe) Ukrainy w kontekście globalizacji. Szeroko rozumiane bezpieczeństwo żywnościowe państwa należy traktować jako stan gospodarki, a ściślej – jako gwarantowaną zdolność państwa do zaspokojenia potrzeb ludności poprzez zapewnienie każdemu obywatelowi żywności w wymaganej ilości, różnorodności i jakości, na poziomie zapewniającym zdrowie i rozwój intelektualny jednostki, w oparciu o zasady samowystarczalności podstawowych produktów oraz ich ekonomicznej i fizycznej dostępności, niezależnie od wpływu czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Przeanalizowano pozycję Unii Europejskiej i Ukrainy w Światowym Indeksie Bezpieczeństwa Żywności (Global Food Security Index). W artykule zbadano ponoszone na Ukrainie wydatki konsumpcyjne na żywność spożywaną w domu. Przeanalizowano średnie wskaźniki bezpieczeństwa żywnościowego UE i Ukrainy w latach 2001–2018, w szczególności: eksport żywności; import żywności; indeks produkcji żywności; żywność, napoje i tytoń. Porównano dynamikę i prognozy zbiorów pszenicy i kukurydzy oraz produkcji roślinnej na Ukrainie i w UE. Przedstawiono analizę zestawu wskaźników bezpieczeństwa (Suite of Food Security Indicators) UE i Ukrainy. Kompleksowo przeanalizowano wieloczynnikowy model regresji wskaźnika produkcji żywności na podstawie bezpośrednich inwestycji zagranicznych, napływów netto, wzrostu PKB, wzrostu DNB na mieszkańca, zadłużenia krótkoterminowego, dochodów podatkowych, renty z zasobów naturalnych ogółem i handlu. Przegląd wykazał, że w celu analizy wskaźnika produkcji żywności przydatne jest zbudowanie modelu regresji, ponieważ pozwala on nie tylko oszacować stopień wpływu różnych czynników, ale także najskuteczniej przewidzieć wielkość indeksu produkcji w przyszłości.
The purpose of the study is to review the academic literature on food security issues in order to examine the indicators of rational and minimal nutrition, facilitating the analysis of the existing system of indicators by which to assess the state of the food security system in a country. The aim of the article is to investigate and demonstrate the imperatives behind the formation of Ukraine's national (food) security in the context of globalization. National food security in the broad sense should be considered as the state of the economy, and more narrowly – as the guaranteed ability of a state to meet the needs of the population by providing each citizen with the required volume, range and quality of food at a level that ensures the health and intellectual development of the individual, based on the principles of self-sufficiency of basic products and their economic and physical accessibility, regardless of the influence of external and internal factors. The Global Food Security Index Ranks of the European Union and Ukraine are analyzed. Consumer expenditure on food consumed at home in Ukraine is analyzed in the article. Average food security indicators of the EU and Ukraine are analyzed for 2001–2018, in particular for food exports, food imports, food production index, food, beverages and tobacco. The dynamics and forecasts of wheat and maize harvest and crop production in Ukraine and the EU are compared. The analysis of the Suite of Food Security Indicators of the EU and Ukraine is presented alongside a comprehensive analysis of the multifactor regression model of Food Production Index from foreign direct investment, net inflows, GDP growth, GNI per capita growth, short-term debt, tax revenue, total natural resources rents, and trade. The analysis has shown that for the analysis of the food production index it is effective to build a regression model, because it allows not only to estimate the degree of influence of the factor on the result, but also to most effectively predict the size of the food production index for the future. ; Celem pracy jest przegląd literatury naukowej z zakresu bezpieczeństwa żywnościowego i rozważenie wskaźników racjonalnego i minimalnego żywienia, co pozwoli na analizę istniejącego systemu wskaźników służących do oceny stanu systemu bezpieczeństwa żywnościowego w kraju. Celem artykułu jest zbadanie i uzasadnienie wpływu czynników kształtujących bezpieczeństwo narodowe (żywnościowe) Ukrainy w kontekście globalizacji. Szeroko rozumiane bezpieczeństwo żywnościowe państwa należy traktować jako stan gospodarki, a ściślej – jako gwarantowaną zdolność państwa do zaspokojenia potrzeb ludności poprzez zapewnienie każdemu obywatelowi żywności w wymaganej ilości, różnorodności i jakości, na poziomie zapewniającym zdrowie i rozwój intelektualny jednostki, w oparciu o zasady samowystarczalności podstawowych produktów oraz ich ekonomicznej i fizycznej dostępności, niezależnie od wpływu czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Przeanalizowano pozycję Unii Europejskiej i Ukrainy w Światowym Indeksie Bezpieczeństwa Żywności (Global Food Security Index). W artykule zbadano ponoszone na Ukrainie wydatki konsumpcyjne na żywność spożywaną w domu. Przeanalizowano średnie wskaźniki bezpieczeństwa żywnościowego UE i Ukrainy w latach 2001–2018, w szczególności: eksport żywności; import żywności; indeks produkcji żywności; żywność, napoje i tytoń. Porównano dynamikę i prognozy zbiorów pszenicy i kukurydzy oraz produkcji roślinnej na Ukrainie i w UE. Przedstawiono analizę zestawu wskaźników bezpieczeństwa (Suite of Food Security Indicators) UE i Ukrainy. Kompleksowo przeanalizowano wieloczynnikowy model regresji wskaźnika produkcji żywności na podstawie bezpośrednich inwestycji zagranicznych, napływów netto, wzrostu PKB, wzrostu DNB na mieszkańca, zadłużenia krótkoterminowego, dochodów podatkowych, renty z zasobów naturalnych ogółem i handlu. Przegląd wykazał, że w celu analizy wskaźnika produkcji żywności przydatne jest zbudowanie modelu regresji, ponieważ pozwala on nie tylko oszacować stopień wpływu różnych czynników, ale także najskuteczniej przewidzieć wielkość indeksu produkcji w przyszłości.
Seria: Multi-Annual Programme 2005-2009. The economic and social conditions of the development of the Polish food economy following Poland's accession to the European Union, no 183.1 ; Podstawowe przesłanki wzrostu i alokacji dochodów w sektorze rolno-spożywczym. Zastosowanie modeli dynamicznej i stochastycznej równowagi ogólnej w analizie i ewaluacji polityki rolnej. Perspektywy i skutki potencjalnych zmian WPR w świetle wyników modelowania - model AGE MOD, MODROL, DSGE. Ryzyko cenowe i dochodowe na rynkach rolnych. Możliwości stabilizowania dochodów producentów rolnych. ; Kamila Sobiecka
Продовольствие представляет собой жизненно необходимый элемент функционирования общества. Без продовольствия, человек, как биологический вид, просто не сможет существовать. Обеспечение продовольственной безопасности страны – одно из приоритетных направлений государственной экономической политики, важнейший фактор экономической безопасности нации, одна из главных задач органов государственного управления. В статье проанализирована понятийная регламентация термина «продовольственная безопасность». Продовольственная безопасность является важным составным элементом системы безопасности нашего государства. Посредством обеспечения продовольственной безопасности России обеспечивается неприкосновенность государства, ее суверенитет, поддерживается демографическая ситуация, социально-экономическое обеспечение населения, формируются необходимые и достаточные условия для поддержания здоровья, качества жизни граждан РФ. В рамках статьи рассмотрены основные направления обеспечения продовольственной безопасности РФ и их реализация. ; Food is a vital element of the functioning of society. Without food, humans, as a species, simply cannot exist. Ensuring food security of the country is one of the priority directions of state economic policy, the most important factor in the economic security of the nation, one of the main tasks of governmental bodies. The article analyzes the conceptual regulation of the term "food security". Food security is an important component of the security system of Russia. By ensuring the food security, the inviolability of the state and its sovereignty are ensured, the demographic situation, the socio-economic provisions of the population are maintained, the necessary and sufficient conditions are formed to maintain the health and quality of life of citizens of the Russian Federation. Within the framework of the article, the main directions of ensuring the food security of the Russian Federation and their implementation are considered.
