Krytyczna pedagogika religii – zarys problematyki

In: Ars Educandi, Issue 9, p. 90-111

Abstract

Celem tego artykułu jest przedstawienie genezy i rozwoju edukacji religijnej w aspekcie krytycznego paradygmatu. Główna teza wprowadzona w XX wieku przez badania pedagogiczne i religijne za pomocą analizy, jest głównie zaangażowana w interpretacje ideologiczne i krytyczne. Tekst omówia kilka głównych tradycji związanych z edukacją religijną, w tym badania amerykańskie, anglosaskie i niemieckie, ustalone na początku XX wieku i najintensywniej rozwijane w okresie międzywojennym, ze względu na wymogi teologii liberalnej i trendy emancypacyjne. Wydaje się, że analiza niemiecka ma tu kluczowe znaczenie, a jej żądania obejmują krytyczną ocenę religijnego wychowania w kościele protestanckim w Niemczech, gdzie zaangażowani byli inicjowani głównie przez wychowawców i nauczycieli szkolnych. Religijna edukacja oparta na paradygmacie krytycznym nie skupiała się na kształtowaniu teologii, monoteizmu, a nawet ewangeliczności, ale przede wszystkim ludzkości w jej doskonałej formie pochodzenia boskiego. Tekst nie tylko przedstawia aspekt krytycznej edukacji religijnej, ale jednocześnie omawia wybrane aspekty badań społecznych, psychologicznych i filozoficznych. Dostrzec można, że kwestie wychowania i edukacji religijnej otrzymują szerszy zakres możliwych kryteriów i narzędzi umożliwiających ich zrozumienie. Badania dotyczą przede wszystkim współczesnych zagadnień z zakresu polskiej edukacji religijnej, a kluczową rolę odgrywają prace C. Rogowskiego, B. Milerskiego i J. Bagrowicza.