Search results

Popülizm hakkında, demokrasilerin otoriterleşmesi tartışmasıyla ilgi kurularak, hem teorik açıdan hem de çeşitli ülke örnekleriyle pek çok çalışma yapıldı. Önceki dönemlerde genellikle Latin Amerika üzerinden anlaşılan bu tartışma, Avrupa kanadında ise aşırı-sağ eğilimlerle birlikte ele alınmaktadır. Bu çalışmada farklı olarak sol-popülist eğilimler sahip Syriza'nın ve Podemos'un partileşme ve hükümet ortağı olma süreçleri aktarılmıştır. Çalışmada öncelikle sağ ve sol-popülizmin teorik zeminleri ve söylemsel farklılıkları, yakın dönem çalışmalara odaklanarak, genel çerçevesiyle analiz edilmiştir. Devamında iki parti üzerinden solpopülist siyasetin hükümet deneyimi anlatılmıştır. Çalışmanın temel sorusu, sol popülist eğilime sahip hareketlerin partileşme ve hükümet olma sürecinde ne düzeyde değişime uğradığıdır. Gerek Syriza gerekse Podemos ülkelerindeki ana akım siyasetin işleyişini önemli ölçüde değiştirememiştir. Ancak partilerin kendilerini yeniden konumlandırmaları, demokratik tartışmayı yeniden gündeme getirmeleri ve siyasal tartışmaların genel seyrini etkilemeleri açısından belirleyici aktörlere dönüşmüştür. Sonuç olarak yazıya konuolan partilerin radikal öğelerden sıyrılıp merkez siyasetin oyuncusu olsa bile demokratik işleyişte pratik ve normatif dönüşümlere yol açtığı vurgulanabilir.

Türkiye'de sınıf-kültürel alanda yapılan çalışmalar Türk modernleşmesinin merkez ve perifersinde yer alan toplumsal gruplar üzerine yoğunlaşmaktadır. Özellikle son çeyrek yüzılda toplumsal değişme sürecine Müslüman orta sınıfların etkisi ve grubun sınıf-kültürel alanda çeşitliliği akademik çalışmalarda az da olsa araştırma konusu olarak gündeme gelmektedir. Özet'in Fatih ve Başakşehir'de muhafazakar habitusun dayanışmadan dışlama, evrim ve oluşum süreçlerini odağına aldığı çalışması ender araştırmalar arasındadır. Bu değerlendirmenin konusu olan söz konusu çalışma Türkiye'de kentli muhafazakar habitusun tarihsel süreçte ağ temelli ilişkilerini, toplumsal davranış süreçlerini odağına almaktadır. Her ne kadar Fatih ve Başakşehir'i iki farklı mekânsal katman olarak ele alınsa da Müslüman orta sınıflar arasında sınıf-kültürel dinamiklerin üzerinde durulmaması çalışmanın eleştirilecek hususlarından biridir.

İslâm öncesi Türk devletlerinde Kut geleneğine göre Kağan, Osmanlı'da ise sultan kutsal olanın temsilidir. Bu durum her iki toplumda da meşruiyetin kaynağının ilahi olduğunu gösterir. Dolayısıyla İslâm öncesi Türk devletlerinin sahip olduğu halk ile iktidar arasında önemli bir meşruiyet kaynağı olarak ilahi gelenek inancının, bir siyasal davranış kültürü olarak kendisinden sonraki Türk devletlerine intikal ettiği söylenebilir. Ancak bir toplumdan diğerine aktarılan siyasal kültüre ve meşruiyete kaynaklık eden araçlar farklılaşabilmektedir. Bu durum siyasal kültürün özde olmazsa bile şeklen önemli değişiklikleri beraberinde getirir. İşte bu çalışma tarihsel sosyoloji yöntemine uygun olarak; İslâm öncesi Türk devletlerinde siyasal kültür ve meşruiyet kaynağı açısından Kut geleneğinin ilk dönem Osmanlı'ya ne ölçüde intibak ettiğini, Osmanlı klasik döneminde İslâm'ın politik bir argüman olarak yönetici seçkinlerin meşruiyet oluşturma çabalarına ne şekilde hizmet ettiğini, ayrıca İslâm'ın devlet ve halk nezdinde algısını bu meşruiyet ilişkisi bağlamında incelemeyi amaçlamaktadır.