Search results

Toplumsal hayatın önemli dinamiklerinden olan ritüel formasyonları, ilk zamanlarda sosyoloji biliminin
odağında iken, bir müddet sonra antropoloji bilimi ile de bağdaştırılmış ve nihayetinde her iki bilim dalı
içerisinde ritüel formasyonun sorunsalı üzerinde tanımlamalar ve değerlendirmeler yapılmıştır. Ritüel kavramı
ile alakalı genel tanımlamaya baktığımızda, geleneksel topluluklardan modern topluluklara değin, sosyal yapıyı
biçimlendirmede ve toplumda yaşayan insanlar arasındaki bağı güçlendirmede, ritüellerin oldukça ehemmiyetli
bir fonksiyona sahip değerler ve erdemler silsilesi şeklinde tasvir edilip yorumlandığı görülmüştür. Bu
doğrultuda geleneksel toplumlarda daha çok ailevi ve dini tematik örgülerle biçimlenmiş ritüellerle
karşılaşılmış, buna karşın modern toplumlarda ise ulus, vatan ve millet temalı ritüel formasyonları uygulamaya
konmuştur. Devletler, eğitim alanında uygulanan ritüel formasyonlarından yararlanarak, ortak ülkü ve değerler
silsilesi kapsamında hem bütünlüklerini koruma hem de bâki olma noktasında, oldukça önemli bir vasıtayı
kullanmış oldular. Ritüel formasyonunu bir vasıta olarak kullanan devletler, bu ritüelleri sistem içerisinde
uygularken, yöntem olarak güç kullanmamış tam tersine gönüllülük esaslı bir yaklaşımla hareket etmeyi ve
rejimi özümseyen ve içselleştiren bir anlayışla yapılandırmayı uygun bulmuşlar ve bu doğrultuda ritüelleri
kaynak olarak değerlendiren bir yaklaşım sergilemişlerdir. Ritüelleri kaynak olarak değerlendiren devletler,
özellikle eğitim kurumlarında uyguladıkları ritüel formasyonları ile yönetime sadakat ve itaat duygusu ile
yaklaşmanın ve bu hislerle bağlanmanın farkındalığı içerisinde bir politika izlemişlerdir. Osmanlı Devleti'nde
çocukların okul ile ilgili olumsuz düşüncelerini ortadan kaldırmak, onlarda okuma hevesini uyandırmak, onların
mektep yaşamlarının hayırlarla ve başarılarla geçmesini dileyerek, duaların yapılmasına öncülük etmek gibi
gayeler ile tertip edilen "Âmin Alayı" ritüeli ile Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulması ile oluşan yeni düzenin
sosyalizasyon sürecinde ve çocukların bu konu ile ilgili bilgilendirilme ve yetiştirilme evresinde, eğitim
kurumlarında uygulanan "Öğrenci Andı" ritüelinin incelendiği bu çalışma, devletlerin kendi dönemlerinde
hâkim olan paradigmalarını ve prensiplerini, ritüel formasyonları üzerinden okuma ve ortaya koyma
gayretindedir. Nitekim Osmanlı Devleti'nde mektebe başlama merasimi sırasında görülen ve İslamî tematik
örgülerle kurulu olan "Âmin Alayı" ritüeli ile çocuklar ve ebeveynleri üzerinde oluşturulan sadakat ve bağlılık
yetkesi, genç Cumhuriyet'in kurulması ile çocukların ilkokullarda her sabah hep bir ağızdan söyledikleri
"Öğrenci Andı" ritüeli ile milli, laik ve vatanperver bir temaya bürünmüş ve bu dönemde yeni kurulan düzene
farklı paradigmalar ekseninde bir bağlılık yaratılmak istenmiştir. Çünkü toplumun ve geleceğin yetişkini olarak
kabul edilen çocuklar, Cumhuriyetin ilke ve prensiplerine, norm ve değerlerine göre yetiştirilmek ve inşa
edilmek istenmiş ve bu amaç doğrultusunda devlet, eğitim kurumlarında uyguladığı ritüel formasyonlarından
destek almayı da tercih etmiştir.

2019 yılının son aylarında Çin'de meydana gelen koronavirüs salgını tüm dünyaya yayılarak toplumun yaşam akışını bozmuş ve birçok alanı etkileyerek değişime neden olmuştur. Eğitim de etkilenen bu alanlardan biridir. Bu salgının eğitim üzerindeki en büyük etkisi; Tüm dünyada okulların kapatılması ve yüz yüze eğitimin askıya alınmasıdır. Eğitimin aksamaması adına farklı yazılım türleri ve uygulamalar üzerinden uzaktan eğitim sistemi yürütülmeye çalışılmıştır. Türkiye de salgın sürecinde varolan teknolojik imkânları kullanarak öğretmen ve öğrencilerin internete erişim düzeylerine ve teknolojiyi kullanma becerilerine göre uzaktan eğitimi uygulamaya çalışmıştır. Bu süreçte alt yapısı güçlendirilmiş yapay zekâ tabanlı sosyal eğitim platformu olan EBA kullanılmıştır. Canlı ders uygulamasının platforma eklenmesiyle EBA, uzaktan eğitimin etkin aracı haline gelmiştir. EBA canlı ders uygulaması, öğretmenlerin öğrencileriyle eğitim faaliyetlerini uzaktan sürdürmelerine ve etkili iletişim kurmalarına olanak sağlayan bir ortamdır. Bu araştırmanın temel amacı, EBA canlı ders uygulamasını kullanan sosyal bilgiler öğretmenlerinin bakış açısıyla uzaktan eğitim sürecini değerlendirmektir. Bu süreçte öğretmen merkezli bir yaklaşımın uygulanması nedeniyle, yeni öğrenme-öğretme sürecinin planlanması, uygulanması ve uzaktan eğitim etkinliklerinin sosyal bilgiler dersine yansımasının değerlendirilmesinde öğretmen görüşleri büyük önem taşımaktadır. Çalışmada, temel yorumlayıcı nitel desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu uzaktan eğitim döneminde Nevşehir ilinde görev yapan 17 Sosyal Bilgiler öğretmeni oluşturur. Araştırma verilerinin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak, elde edilen veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Bu analizler doğrultusunda EBA canlı ders uygulamasının; öğrenme-öğretme sürecinde kullanımı, sorunları, olumlu ve olumsuz yönlerine ilişkin çeşitli bulgulara ulaşılmıştır. Bu bulgulara göre; EBA canlı ders uygulamasının öğrenme-öğretme sürecinde kullanımının; Sosyal Bilgiler dersinin amaçlarına ulaşılmaması, konu ve kavram aktarımında sürekli tekrara ihtiyaç duyulması, soyut kavramların öğretiminde güçlükler, öğrenci ve öğretmenlerde motivasyon kaybı, bilinçsizlik gibi sebeplerle yeterli olmadığı görülmüştür. Buna ek olarak uzaktan eğitimin öğrenci ve öğretmenlerin sosyal yaşamına olumsuz etkileri Sosyal Bilgilerin tasarlanış amacına ters düşmektedir. Salgın süreci boyunca eğitim-öğretim faaliyetlerinin sürdürülmesi, zamandan ve mekândan tasarruf sağlanması, derslerin yüz yüze eğitime göre daha hızlı işlenmesi, ailenin süreçte aktif rol alması, EBA canlı ders uygulamasının olumlu yönleri arasında yer alır. Araştırma sonuçlarına göre; Öğrencilerin uzaktan eğitim sürecinde sosyalleşmesini sağlayacak ders etkinlikleri ve dijital materyaller tasarlanmalıdır. Yine bu süreçte bireylerin sosyal yaşamdaki sorumlulukları dikkate alınarak öğretmen-öğrenci-aile arasındaki iletişim güçlendirilmelidir.

Bu araştırmanın amacı, fen bilimleri öğretiminde dijital öykü kullanımının öğrenciler üzerinde çeşitli değişkenlere göre etkisini araştırmaktır. Yapılan çalışmalar incelendiğinde dijital öykülerin daha çok Sosyal Bilgiler dersinde değerler öğretimi, Türkçe dersinde okuma-yazma öğretimi, tarih ve dil öğretimi alanlarında kullanıldığı görülmektedir. Bu nedenle fen öğretiminde dijital öykü kullanımının fen dersine yönelik tutuma, dijital okuryazarlığa, eleştirel düşünme becerisine etkileri araştırılmak istenmiştir. Dijital öykülerin ilkokul üçüncü sınıf öğrencilerine, belirlenen değişkenlerin etkisinin incelendiği bu araştırmada nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Nicel araştırma yöntemi içerisinde bulunan yarı deneysel desenlerden ön test-son test eşleştirilmiş kontrol gruplu desen kullanılmıştır (Gündüz 2019). Araştırmanın çalışma grubu, 2021/2022 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı ilkokul üçüncü sınıf öğrencilerinden oluşmaktadır. Biri deney grubu ( n=19), diğeri kontrol grubu (n=16) olmak üzere toplam 35 ilkokul üçüncü sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Veri toplamak için Tosun ve Genç (2015) tarafından gerçekleştirilen "Fen Tutum Ölçeği", Pala ve Başıbüyük (2020)'ın geliştirdiği "10-12 Yas Grubu Öğrencileri İçin Dijital Okuryazarlık Ölçeği", Akar ve Uluçınar (2020) tarafından geliştirilen "İlkokul Öğrencileri İçin Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre fen bilimleri dersinde dijital öykü kullanımı fen dersine yönelik tutumu, dijital okuryazarlığı, eleştirel düşünme eğilimini olumlu yönde etkilediği sonucuna varılmıştır. Bu sonuçlara göre fen bilimleri ve diğer derslerde dijital öykü kullanımı arttırılabilir

Bu araştırmanın amacı sosyal bilgiler öğretmenlerinin derslerinde teknoloji kullanma durumlarına yönelik görüşlerini tespit etmektir. Çalışma nitel araştırma türlerinden biri olan temel nitel araştırma deseni ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın araştırma grubunu, 2022-2023 eğitim-öğretim yılı Erzurum İli Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı, Palandöken ve Yakutiye İlçelerinde görev yapan 10 tane sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Bu çalışmada elde edilen veriler, araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış mülakat soruları ve ses kayıt cihazı ile elde edilmiştir. Araştırmada elde edilmiş olan veriler içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin tamamının teknoloji ile ilgili araçlar kullandığı ve bu araçlar içerisinde en fazla etkileşimli tahtanın tercih edildiği sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmaya göre teknolojik aletlerle ilgili teknik sorunların yaşanması ve internet erişim sorununun olması öğretmenler tarafından en fazla belirtilen sorunlar içerisinde yer almaktadır. Çalışmaya katılan öğretmenlerin tamamı teknoloji kullanımının derse katkı sağladığını belirtmiştir. Buna yönelik olarak teknolojik aletlerin dersi somutlaştırdığı, öğrencilerin ilgisini çektiği, dersi görsel anlamda zenginleştirdiği ve öğrencileri aktif hale getirdiği gibi görüşlerin öne çıktığı tespit edilmiştir. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda EBA etkinliklerinin geliştirilip zenginleştirilmesi, ders konularına uygun daha fazla içerik üretilmesi, öğrencilerin dikkatini çekecek uygulamaların arttırılması, öğretmen ve öğrenci etkileşimine açık içeriklerin üretilmesi gibi öneriler de bulunulmuştur.

Yaşam evreleri içerisinde oldukça kritik olan ergenlik dönemi, bireylerin yoğun değişim yaşadığı süreçlerden biridir. Bu dönemde yaşanılan fizyolojik gelişime, psikolojik değişimler de eşlik etmektedir. Bireylerin çocukluk çağında yaşamış oldukları ruhsal travmaların yansıması ergenlik döneminde de kendisini gösterebilmekte, iyi oluşlarını etkileyebilmektedir. Bu araştırmada temel amaç, ergenlik dönemindeki bireylerin çocukluk çağı travmaları ile öznel iyi oluşları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Ayrıca katılımcıların travmayı inkâr durumlarına, demografik özelliklerine göre öznel iyi oluşun farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Çalışma grubunun uygun örnekleme yöntemi ile belirlendiği bu araştırmada, ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, 2021-2022 eğitim öğretim yılında lise eğitimlerine devam eden ergenlik dönemindeki 649 gönüllü kişi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Kişisel Bilgi Formu, Bernstein ve arkadaşları (1994) tarafından geliştirilen ve Şar, Öztürk ve İkikardeş (2012) tarafından geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılan Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği ile Eryılmaz (2009) tarafından geliştirilen Ergen Öznel İyi Oluş Ölçeği kullanılmıştır. Veriler analiz edilirken, betimsel istatistiklerden, ilişkisiz örneklemler için t-Testinden ve tek yönlü varyans analizinden (ANOVA) yararlanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında katılımcıların öznel iyi oluş puanlarının travmayı inkâr etme durumuna göre anlamlı düzeyde farklılaştığı görülmektedir. Ayrıca araştırmada katılımcıların çocukluk çağı travmaları ile öznel iyi oluşları arasında orta düzeyde negatif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Katılımcıların öznel iyi oluşlarının cinsiyete ve sosyo-ekonomik duruma göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular ilgili alan yazın ışığında tartışılarak öneriler sunulmuştur.

Günümüzde kullanılan etkili öğretim yöntemlerinin ve materyallerinin gerek bilişsel gerekse de duyuşsal ve kinestetik becerilere hizmet ettiği bilinmektedir. Bu materyallerden birisi de çalışma yapraklarıdır. Nitekim çalışma yaprakları, ön bilgileri yoklamak, konuyu pekiştirmek ve değerlendirme yapmak amacıyla dersin her aşamasında kullanılabilen çok fonksiyonlu bir öğretim materyalidir. Bu bağlamda araştırmanın amacı çalışma yapraklarının sosyal bilgiler ders kitaplarındaki kullanım durumunun incelenmesi olarak belirlenmiştir. Çalışmada nitel veri toplama yöntemlerinden doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Araştırmada 2022-2023 eğitim-öğretim yılında MEB tarafından öğrencilere dağıtılan dördüncü, beşinci, altıncı ve yedinci sınıf sosyal bilgiler ders kitapları veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Çalışmada ders kitaplarında yer alan çalışma yaprakları belirlenerek sınıf düzeyine, ünitelere, öğrenme ve etkinlik alanlarına göre analiz edilerek tablolar halinde sunulmuştur. Araştırma sonucunda, sosyal bilgiler ders kitaplarında 774 çalışma yaprağı tespit edilmiş ve çalışma yapraklarının kavram ve zihin haritaları, diyagram, tablo, nesne, harita, poster, karikatür, fotoğraf, resim, edebi ürünler, gazeteler, dergiler, genel ağ haberleri, şema, minyatür, anayasa metni, bayrak, resmi belge, kroki, mektup, kitap bölümü gibi farklı araçlarla beraber kullanıldığı görülmüştür. Çalışma yapraklarının en fazla 7. sınıfta ve "Kültür ve Miras" öğrenme alanında en az ise 6. sınıfta ve "Küresel Bağlantılar" öğrenme alanında yer aldığı tespit edilmiştir. Ayrıca çalışma yaprakları etkinlik alanlarına göre analiz edildiğinde en fazla "açık uçlu soruları cevaplama, en az ise "sözlü tarih" etkinlik alanı olduğu anlaşılmaktadır. Tüm bu verilerden hareketle bazı önerilerde bulunulmuştur.

Öğretim programlarında "okuryazarlık" kavramı kapsamında becerilere yer verilmektedir. Bu becerilerden biri de sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer verilen politik okuryazarlık becerisidir. Politik okuryazarlık becerisi temelde bireylerin topluma aktif katılımını sağlamayı, kendilerini özgürce ifade etmelerini, haklarını bilmelerini ve savunmalarını amaçlayan bir beceridir. İnsan sosyal bir varlık olup, çevresiyle sürekli etkileşim halinde olduğundan politik okuryazarlık becerisinin gerektirdiği niteliklere sahip olmalıdır. Bu araştırmada da bireylerin politik okuryazarlık kapsamındaki niteliklere ne ölçüde sahip olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma, öğretmen adaylarının politik okuryazarlık becerilerini ölçmek amacıyla yapılmış olan betimsel bir araştırmadır. Çalışmanın araştırma grubunu 2021-2022 yılı eğitim - öğretim döneminde bir üniversitede öğrenim gören sekiz farklı bölümdeki toplam 279 dördüncü sınıf öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmanın kapsamına uygun olarak "Politik Okuryazarlık Ölçeği" veri toplama aracı olarak kullanılmış ve öğretmen adaylarına çevrimiçi olarak uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler doğrultusunda öğretmen adaylarının politik okuryazarlık becerilerinin "katılıyorum" düzeyinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmen adaylarının bölümlerine, medyadan siyasetçi paylaşımlarına ve siyasi haberleri takip etme durumlarına göre politik okuryazarlık beceri düzeyleri arasında anlamlı farklılıklar olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Bilindiği gibi, Eski Türk yazıtları başta Orhun ve Yenisey yazıtları olmak üzere Altaylar, Doğu Türkistan, Yedisu bölgesi (Güneydoğu Kazakistan – Merkezi Kırgızistan), Fergana bölgesi, Orta ve Aşağı Sır Derya havzası gibi Orta Asya ve ona bitişik birkaç tarihi bölgelerden bulunmuş olup, onların sayısı ve yayıldığı coğrafya gittikçe genişlemektedir. Özellikle son yıllarda Doğu Moğolistan ve Kuzey Çin (Xian)'deki eski yerleşkelerde Eski Türkçe yazılı yazıtların bulunmasıyla bu tür eserlerin yayıldığı coğrafyanın oldukça geniş olduğu kanıtlanmıştır. Bunun yanı sıra, Hazar denizinin kuzey ve kuzeydoğusu, Volga ve Ural, Kuzey Kafkasya, Doğu Avrupa'daki erken orta çağlara ait iskan yerlerinde Eski Türk yazıtlarına benzer ancak birçok kendine özgü işaretlerin bulunması yüzünden hala kesin olarak çözümlenemeyen yazıtlar da söz konusudur. Önemlisi, adı geçen yazıtların Güney Sibirya ve hala çözümlenemeyen bazı Orta Asya yazıtlarıyla benzer işaretler bulunması onların menşeini Orta Asya'yla ilişkilendirmeye sevketmektedir. Ancak Güney Sibirya yazıtlarının da onlarca buluntuları olmasına rağmen hala tatmin edici bir şekilde çözümlenememesi bu tür yazıtların dili ve kökeni doğrultusuki görüşlere gölge düşürmekle birlikte Güney Sibirya, Volga – Urallar, Kuzey Kafkasya (Kuban, Don), Doğu Avrupa (Macaristan vd) yazıtlarıyla birlikte bir grup Orta Asya yazıtlarının da Eski Türklerle ilişkili olup olmadığı konusunu karmaşıklığa sürüklemektedir.

Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler öğretmeni adaylarının keşif temelli Sosyal Bilgiler öğretimine ilişkin inanç ve deneyimlerini derinlemesine incelemektir. Araştırma, nitel araştırma türlerinden çoklu durum çalışmasıyla tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye'nin batı illerinden birinde Sosyal Bilgiler öğretmenliği lisans programına devam etmekte olan amaçlı örnekleme yoluyla belirlenen beş son sınıf Sosyal Bilgiler öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; yarı yapılandırılmış görüşme, öğretmen adaylarının keşif temelli Sosyal Bilgiler öğretimine ilişkin hazırladıkları iki ders planları, öğretmen adaylarının hazırladıkları ders planlarının uygulamasına ilişkin hatırlatıcılı görüşme ve son olarak yaşanan sürecin değerlendirilmesine ilişkin hazırlanan yarı yapılandırmış görüşme kullanılmıştır. Araştırmada birden fazla veri toplama yöntemi kullanılarak veri çeşitlemesine gidilmiştir. Öğretmen adaylarının araştırma kapsamında geliştirdikleri keşif temelli ders planları Keşif Temelli Sosyal Bilgiler Ders Planında yer alan basamaklara göre değerlendirilmiştir. Bu basamaklar: merak uyandıran sorunun belirlenmesi, sosyal bilim disiplinlerine ait kavramları ve araştırma yöntemlerini kullanarak keşfin derinleştirilmesi, kaynakların değerlendirilmesi ve kanıtların kullanılması, sonuçlara ulaşılması ve etkin vatandaşlık boyutunda bilgiye dayalı karar vermedir. Sosyal Bilgiler öğretmeni adaylarının keşif temelli ders planları incelendiğinde planı hazırlarken en çok "merak uyandıran soru sorma" ve "etkin vatandaşlık" basamağında zorlandıkları görülmüştür. Araştırma sonucunda Sosyal Bilgiler öğretmeni adaylarının ideal sınıf ortamının nasıl olması gerektiğine ilişkin inançlarının, öğrencileri ulusal sınavlara hazırlayabilme kaygılarının, öğretmenlik deneyimini yaşadıkları okul ikliminin Keşif Temelli Sosyal Bilgiler öğretimine ilişkin inançları üzerinde etkisi olduğu anlaşılmıştır. Araştırma sonunda bu sonuçlar doğrultusunda önerilerde bulunulmuştur.

Değişen ve gelişen dünyada her alanda olduğu gibi eğitim öğretim faaliyetlerinde de hızlı ve etkili bir değişim/gelişim gözlenmektedir. Bu konuda özellikle eğitim/öğretim faaliyetlerinin değişkenlerinin zamanın şartlarına göre güncellenmesinin gerekliliğinin de önem taşıdığı söylenebilir. Özellikle eğitim öğretim kademelerinin, öğretmen yetiştirmenin, uygulanan müfredat programlarının ve kullanılan ders araç-gereçlerinin de bu yönde bir değişim içinde olması gerekmektedir. Sistematik yapı içerisinde belirtilen hususlar dışında öğretim faaliyetlerinin önemli unsurlarından biri de aile (veli) unsurudur. Eğitim/öğretim çalışmalarında belirtilen bu değişkenlerin senkronize ve etkili bir şekilde, iş birliği içinde olmasının da yapılan faaliyetlerinin başarısını artıracağı söylenebilir. Yapılan bu çalışmada özellikle öğrenci, öğretmen ve müfredat dışında veli unsurunun okullara yansımasının okul idarecileri tarafından nasıl değerlendirildiği ve işlevinin durumu hakkında tespit yapılmaya çalışılmıştır. Çalışma bilimsel araştırma yöntemlerinden nitel araştırma deseni ile şekillendirilmiştir. Araştırma Mersin ili merkez Yenişehir, Mezitli, Toroslar ve Akdeniz ilçelerinde görevli 22 okul idarecisi ile araştırmacılar tarafından geliştirilen açık-uçlu soru formu ile yapılmıştır. Araştırmanın ölçme aracının hazırlanmasında araştırmanın teması hakkında literatür taraması yapılmış, ardından 7 okul idarecisinden okul aile birliği konusunda bir kompozisyon yazmaları istenmiştir. Gerek literatür taraması gerekse kompozisyonların içeriklerinden elde edilen bulgular ile 7 soruluk açık uçlu soru formu oluşturulmuştur. Hazırlanan ölçme aracı 2 alan uzmanı tarafından değerlendirilerek 5 soruya düşürülmüş ve son hâli çalışma gurubunda yer alan katılımcılara uygulanmıştır. Okul yöneticileri okul aile birliği faaliyetlerini, Millî Eğitim Bakanlığı Okul-Aile Birliği Yönetmeliği çerçevesinde yürüttüğü ve öğretim açısından son derece önemli olduğu, bu konuda okullarda aktif olarak okul aile birliklerinin işlevsel hâle getirilmesi konusunda görüş bildirmişlerdir

Öğrenmenin sıcak ve zevkli bir ortamda oluşmasına olanak sağlayan, geleneksel yollara alternatif olarak öğretmenlere sunulan öğretim tekniklerden biri de oyunlaştırmadır. Bu araştırmada, öğretmenlerin oyunlaştırmaya yönelik tutumlarını değerlendirecek bir ölçme aracının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Kesitsel tarama modeline uygun olarak yapılandırılan çalışmanın katılımcılarını 542 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmuştur (Kadın = 262, erkek = 280). Toplanan veriler iki eş parçaya bölünerek 271 yarısıyla Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA), diğer yarısıyla Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. AFA sonucunda 14 madde ve 3 faktörden (edinim, tasarım ve kullanım) oluşan, toplam varyansın %54.39'unu açıklayan bir yapı elde edilmiştir. Yapı, DFA ile model uyum indeksleri (RMSEA = .06, SRMR = .05, CFI = .94, TLI = .93, GFI = .92 IFI = .95 ve NFI = .90) kabul edilebilir değerlerle doğrulanmıştır. Ayrıca ölçeğin ıraksaksak ve yakınsak geçerliliğe sahip olduğu, Cronbach Alfha iç tutarlılık katsayıları da .70'in üzerinde hesaplanarak güvenilir olduğu görülmüştür. Ölçeğin maddeleri; "Tamamen katılıyorum (5), Katılıyorum (4), Kararsızım (3), Katılmıyorum (2), Hiç katılmıyorum (1) şeklinde 5'li likert tipinde puanlanmış olup ölçekten alınabilecek en düşük puan 14, en yüksek ise 60'dır.Çalışma sonucunda öğretmenlerin oyunlaştırmaya yönelik tutumlarının ölçülmesi için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı elde edilmiştir.

Bu araştırmanın amacı, sosyal bilgiler dersi öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelemektir. Bu doğrultuda sosyal bilgiler dersi öğretmen adaylarının kişisel bilgileri ve dijital vatandaşlık düzeyleri belirlenmiş, dijital okuryazarlığın yanı sıra; cinsiyet, üniversite, sınıf düzeyi, internet kullanım sıklığı ve aylık gelir durumu değişkenleriyle olan ilişkisi incelenmiştir. Araştırmanın evrenini Giresun Üniversitesi ve Trabzon Üniversitesi'ndeki sosyal bilgiler öğretmen adayları oluştururken, örneklem grubunu ise 2021-2022 eğitim öğretim yılında Giresun Üniversitesi ve Trabzon Üniversitesi'nde eğitim görmekte olan 236 sosyal bilgiler öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden olan ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama araçları ise; öğretmen adaylarının kişisel bilgilerini toplamak adına araştırmacı tarafından oluşturulan "Kişisel Bilgi Formu", dijital vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi için Som-Vural tarafından oluşturulan "Dijital Vatandaşlık Ölçeği" ve dijital okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi için Hamutoğlu ve arkadaşları tarafından oluşturulan "Dijital Okuryazarlık Ölçeği" kullanılmıştır. Ölçekler dijital ortama aktarılmış ve örneklem grubuna ulaştırılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bilgilere göre sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık ve okuryazarlık düzeyleri yüksek düzeyde tespit edilmiştir. Dijital vatandaşlık düzeyi ve cinsiyet değişkeni arasında anlamlı farklılık tespit edilmemiştir. Üniversiteler, sınıf düzeyleri, internet kullanım sıklığı ve aylık gelir durumu ile dijital vatandaşlık düzeyi arasında ise anlamlı farklılıklar görülmüştür. Yapılan ilişkisel analiz sonucunda ise dijital vatandaşlık ve dijital okuryazarlık arasında birçok boyutta ilişkinin olduğu sonucuna varılmıştır. Tespit edilen bu ilişkiler pozitif yönde; çok yüksek, yüksek, orta ve zayıf düzeyde ortaya çıkmıştır. Bu sonuçların benzer çalışmalarda da görülebildiği tartışılmıştır. Ardından araştırmada elde edilen sonuçlara göre; MEB tarafından dijital vatandaşlık ve boyutlarının tek tek programa dahil edilebileceği gibi öneriler sunulmuştur.

Bu çalışmada 7. ve 8. sınıf düzeyindeki ortaokul öğrencilerinin çevreye yönelik algılarının afişler aracılığı ile belirlenmesi amaçlanmıştır. Öğrencilere yaşadıkları çevre hakkında algılarını yansıtan afişler hazırlatılmıştır. Çalışma grubunun belirlenmesinde ölçüt örneklem yöntemi kullanılmıştır. Burada "temel anlayış önceden belirlenmiş bir dizi ölçütü karşılayan bütün durumların çalışılmasıdır. Sözü edilen ölçüt veya ölçütler araştırmacı tarafından oluşturulabilir. Seçilen grup Kocaeli ili Dilovası ilçesine bağlı bir devlet okulu öğrencileridir. Araştırmacının bu bölgede görev yapması zaman ve iş gücü kaybını en aza indirmiş kolay ulaşılabilirlik açısından etkili olmuştur. Çalışmada nitel araştırma modellerinden durum çalışması, desen olarak bütüncül tek durum deseni kullanılmıştır. Bulgulara görüşme formu aracılığı ile ulaşılmıştır. Çalışmanın analizi içerik analizi yaklaşımına göre yapılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre öğrencilerin algıları, canlılar için özellikle de insanlar için vazgeçilmez olan çevrenin kurtarılması ve yaşatılmasına yöneliktir. Çalışmanın bulgularına göre çevre daha çok doğa ve toplum ilişkisi olarak tanımlanmıştır. Yaşanılan bölgedeki doğal ortam ve toplum arasındaki kopukluk, bu kopukluğun doğal ortama ve topluma verdiği zararlar dile getirilmiştir. İnsanların ekonomik beklentileri birinci sıraya koyması doğa ve toplum arasındaki kopukluğun birinci nedeni olarak göze çarpmaktadır

Eğitim fakülteleri yetiştirdikleri öğretmenler ve eğitime dair çalışmaları ile eğitim sürecinin önemli yönlendiricilerinden biridir. Her ne kadar bu fakültelerin öncelikli hedefleri çağın gerekliliklerine uygun, ihtiyaç duyulan noktalarda donanımlı öğretmenler yetiştirmek olsa da eğitim-öğretim alanında ürettikleri bilgi birikimleri ile de önemli bir role sahiptir. Eğitim araştırmaları eğitimin daha iyi şartlar altında sürdürülebilmesi için gereklidir. Ayrıca bu çalışmalar eğitim sistemine kuramsal dayanak oluşturmakta ve yeni anlayışlar kazandırmaktadır. Dolayısıyla eğitim alanında yapılan çalışmaların genel olarak değerlendirilmesi çalışmalardaki güncel eğilimlerin belirlenmesine katkı sağlayacaktır. Eğitim alanında yapılan çalışmaların okuyucularla buluşmasın noktasında ise eğitim fakültesi dergileri önemli bir görevi üstlenmektedir. Bu çalışma belirlenen eğitim fakültesi dergilerinin 2021 yılında yayınladıkları makaleleri çeşitli açılardan incelemek amacıyla hazırlanmaktadır. Araştırma nitel araştırma yöntemine uygun olarak tasarlanmıştır. Verilerin toplanmasında belge analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynaklarını belirlemede ölçüt örneklem yöntemi tercih edilmiştir. Belirlenen dergilerde 2021 yılı içinde yayınlanan makaleler araştırma yöntemi, deseni, örneklem/katılımcı gurubu, veri toplama araçları, yazar sayısı, yazar unvanı ve yazar kurumu değişkenleri açısından incelenmiştir. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından hazırlanan "Makale Tasnif Formu" kullanılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre incelenen makalelerde en çok tercih edilen araştırma yönteminin nicel araştırmalar, en çok tercih edilen araştırma deseninin ise tarama deseni olduğu görülmüştür. İncelenen çalışmalarda öğretmen ve lisans öğrencilerinin diğer örneklem guruplarına göre daha fazla tercih edildiği anlaşılmıştır. İki ve tek yazarlı makalelerin üç ve daha fazla yazarlı makalelere oranla çok daha fazla olduğu araştırmada ulaşılan sonuçlar arasındadır. Araştırmada bu ve benzeri sonuçlar ilgili literatür ile birlikte değerlendirilmiş ve son olarak çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Bu araştırmanın amacı kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla ortaokul öğrencilerinin iklim değişikliği anahtar kavramına yönelik zihinsel yapılarını incelemek olarak belirlenmiştir. Literatür incelemesinde kelime ilişkilendirme testi ile çeşitli çalışmaların yapıldığı görülmüştür. Ancak yukarıda belirtildiği gibi dünyanın geleceği için büyük bir öneme sahip olan iklim değişikliği kavramı hakkında yapılmış benzer bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışma ile sözü edilen alandaki eksikliğin doldurulması açısından öneme sahiptir. Araştırma tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Veri toplama sürecinde anahtar kavram ile oluşturulmuş kelime ilişkilendirme testi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2021- 2022 eğitim öğretim yılında Malatya ve Şanlıurfa illerinde öğrenim gören 248 ortaokul öğrenci oluşturmuştur. Verilerin analiz aşamasında iklim değişikliği anahtar kavramına ilişkin elde edilen yanıt sözcükler önce ayrıntılı olarak incelenmiş ve tablolaştırılmıştır. Daha sonra alanında uzman 3 akademisyenin görüşü ile tekrarlanan sözcükler dikkate alınarak kesme noktaları belirlenmiştir. 4 veya daha az frekansa sahip olan kelimelerinde analiz dışı bırakılacağı kararlaştırılmıştır. Sonraki aşamada bu kesme noktaları doğrultusunda kavram ağları oluşturulmuştur. Araştırmada katılımcılar iklim değişikliği anahtar kavramına yönelik 167 farklı kelime üretmişlerdir. Üretilen kelimelerden 93'ü analize dahil edilirken 84'ü analize dahil edilme şartı olan 5 veya daha fazla frekansa sahip olmadığı için analize dahil edilmemiştir. Araştırma sonucunda elde edilen sözcükler arasında en çok tekrarlanan sözcük ''kuraklık'' (f=88) olduğu görülmektedir. Katılımcılar tarafından iklim değişikliği kavramına yönelik üretilen kelimelere ve frekanslarına bakıldığında özellikle iklim değişikliğinin neden olabileceği sonuçlara yönelik kelimelerin ön plana çıktığı görülmüştür. Araştırmanın amaçlarından olan sınıf düzeyleri arasında yapılan karşılaştırmada nicelik açısından bazı farklılıklar dışında önemli bir farklılık görülmemiştir. Araştırmanın diğer bir amacı olan uygulama bölgeleri arasında da yapılan karşılaştırmadır. Yapılan bu karşılaştırmada da sınıflar arasında yapılan karşılaştırma gibi nicelik açısından bazı farklılıklar dışında kayda değer bir farklılık görülmemiştir. Ayrıca araştırma sonuçlarına göre öneriler sunulmuştur.