Search results

Research in developed countries is often considered as a means to pave the way towards sustainable development in different areas of the society including science and technology, the economy, governance and security. Researchers in developing countries rarely have the opportunity to use their indigenous languages to design, plan and conduct research. Nor do they communicate in their indigenous languages to share their insights and learnings from other parts of the world with colleagues or students. Utilising the languages that researchers, students and teachers, policymakers, the community, and others interested in research understand better can help to generate new knowledge embedded in local realities where sustainable development needs to take root. That is why this book is in Kinyarwanda. The authors hope that writing this book in Kinyarwanda will increase research capacity in the humanities and social sciences in Rwanda and in the region. And that it will increase interaction between all key stakeholders in the planning and conducting of research as well as in analysing, monitoring and evaluating the research process and its outputs.] - Mu bihugu byakataje mu majyambere, usanga ubushakashatsi ari itara rimurikira ibikorwa by'amajyambere kandi bukaba n'umuyoboro w'iterambere rirambye haba mu bukungu, ubumenyi n'ikoranabuhanga, imibereho myiza y'abaturage, imiyoborere y'igihugu, umutekano n'ibindi. Kuba abashakashatsi bo mu bihugu bikiri mu nzira y'amajyamberere badakoresha cyane indimi zabo kavukire mu gukora ubushakashatsi no mu guhererekanya n'abandi ubumenyi bwavumbuwe hirya no hino ku isi bishobora kuba biri ku isonga mu bibangamira iterambere rirambye, ryihuta kandi rigera kuri benshi. Gukoresha ururimi abenegihugu bahuriyeho mu nzego zose – abashakashatsi, abanyeshuri n'abarimu, abafata ibyemezo, abaturage n'abandi bakenera ubushakashatsi cyangwa ibyabuvuyemo – bishobora gutuma hahangwa ubumenyi bwegereye abagenerwabikorwa, bakabugira ubwabo, bakabusangira kandi bakabusigasira. Ngicyo icyatumwe twandika iki gitabo mu Kinyarwanda. Tugamije kuzamura ireme ry'ubushakashatsi mu bumenyi nyamuntu n'imibanire y'abantu. Tugamije kandi kwimakaza ubwumvane hagati y'abafatanyabikorwa bose haba mu gutegura umushinga w'ubushakashatsi, kuwushyira mu bikorwa, gusesengura, kugenzura ndetse no gusuzuma uko ubushakashatsi bwagenze n'umusaruro bwatanze.

In the historical-comparative Armenian studies the following prototypes are reconstructed for the Old Armenian վ (v): *ṷ, *u, *p and *ksṷ. As a matter of fact there are two phonemic prototypes, if we take into account that according to the concept accepted by the comparative Indo-European studies the *ṷ and *u are the positional variations of the same phoneme and one sound combination. The quantitative ratio of վ (v) with the upper mentioned prototypes, as well as the genealogical relations of *ṷ/*u with labiodental [v]-s of the other Indo-European languages on one hand, and the corresponding typological equivalents of վ (v) loan words made from old languages (Indo-European and non Indo-European) on the other hand, show that the main prototype of the Armenian վ (v) has been the Indo-European bilabial semi-vowel *ṷ. The relationships of վ (v) with the other prototypes are comparatively later phenomena and are mainly due various phonetic change processes. ; Պատմահամեմատական հայերե­նա­գի­տության մեջ հին հայերենի վ (v)-ի համար վերականգնվում են *ṷ, *u, *p և *ksṷ նա­խա­ձևերը: Ըստ էու­թյան՝ վե­րա­կանգնվում է երկու հնչույթային նախա­ձև, եթե նկատի ունենանք, որ հա­մե­մատական հնդեվրո­պա­բանության մեջ ըն­դուն­ված պատ­կերացման համա­ձայն *ṷ-ն և *u-ն միևնույն հնչույթի դիրքային տարբերակներն են, և մեկ հնչ­յու­նա­կա­պակ­ցական: Ինչպես վերոհիշյալ նախա­ձևե­րի հետ վ (v)-ի քանա­կա­կան հարա­բե­րակ­ցությունը, այնպես էլ *ṷ/*u-ի ծագումնա­բա­նական առնչու­թյուն­ները հ.-ե. այլ լեզու­ների շրթն­ատամ­նային [v]-երի հետ՝ մի կողմից, ու հին լեզուներից (հնդեվ­րո­պա­կան և ոչ հնդեվ­րո­պական) կատարված փոխ­առու­թյուններում վ (v)-ի հա­մա­պա­տաս­խան­ների տիպա­բա­­նա­կան համար­ժեք­ները՝ մյուս կողմից, ցույց են տալիս, որ հյ. վ (v)-ի բուն նախա­ձևը եղել է հ.-ե. երկշրթնային *ṷ կիսա­ձայ­նը: Մյուս նա­խա­ձևերի հետ վ (v)-ի առնչություն­ները համեմատաբար ուշ երևույթներ են և առա­վելապես պայմանավորված են հնչյու­նա­փոխական տարբեր գործըն­թաց­ներով: ; В историко-сравнительном арменоведении для древнеармянского վ (v) восстанавливаются праформы *ṷ, *u, *p и *ksṷ. В сущности говоря, две фонемные праформы, если иметь ввиду, согласно принятому в сравнительной индоевропеистике изображению, *ṷ и *u являлись позиционными вариантами той же фонемы, и одно - звукосочеатание. Как количественное соотношение վ (v) с вышеназванными праформами, так и генеологоические отношения *ṷ/*u с губно-зубными [v] других языков, с одной стороны, и соответствующие типологические эквиваленты վ (v) в заимствованиях из древних языков (индоевропейских и неиндоевропейских) - с другой стороны, показывают, что исконной праформой арм. վ (v) был индоевропейский билабиальный полузвук *ṷ. С другими праформами отношения с վ (v) - сравнительно поздние явления и в основном обусловлены различными процессами фонетических изменений.