Search results

In the historical-comparative Armenian studies the following prototypes are reconstructed for the Old Armenian վ (v): *ṷ, *u, *p and *ksṷ. As a matter of fact there are two phonemic prototypes, if we take into account that according to the concept accepted by the comparative Indo-European studies the *ṷ and *u are the positional variations of the same phoneme and one sound combination. The quantitative ratio of վ (v) with the upper mentioned prototypes, as well as the genealogical relations of *ṷ/*u with labiodental [v]-s of the other Indo-European languages on one hand, and the corresponding typological equivalents of վ (v) loan words made from old languages (Indo-European and non Indo-European) on the other hand, show that the main prototype of the Armenian վ (v) has been the Indo-European bilabial semi-vowel *ṷ. The relationships of վ (v) with the other prototypes are comparatively later phenomena and are mainly due various phonetic change processes. ; Պատմահամեմատական հայերե­նա­գի­տության մեջ հին հայերենի վ (v)-ի համար վերականգնվում են *ṷ, *u, *p և *ksṷ նա­խա­ձևերը: Ըստ էու­թյան՝ վե­րա­կանգնվում է երկու հնչույթային նախա­ձև, եթե նկատի ունենանք, որ հա­մե­մատական հնդեվրո­պա­բանության մեջ ըն­դուն­ված պատ­կերացման համա­ձայն *ṷ-ն և *u-ն միևնույն հնչույթի դիրքային տարբերակներն են, և մեկ հնչ­յու­նա­կա­պակ­ցական: Ինչպես վերոհիշյալ նախա­ձևե­րի հետ վ (v)-ի քանա­կա­կան հարա­բե­րակ­ցությունը, այնպես էլ *ṷ/*u-ի ծագումնա­բա­նական առնչու­թյուն­ները հ.-ե. այլ լեզու­ների շրթն­ատամ­նային [v]-երի հետ՝ մի կողմից, ու հին լեզուներից (հնդեվ­րո­պա­կան և ոչ հնդեվ­րո­պական) կատարված փոխ­առու­թյուններում վ (v)-ի հա­մա­պա­տաս­խան­ների տիպա­բա­­նա­կան համար­ժեք­ները՝ մյուս կողմից, ցույց են տալիս, որ հյ. վ (v)-ի բուն նախա­ձևը եղել է հ.-ե. երկշրթնային *ṷ կիսա­ձայ­նը: Մյուս նա­խա­ձևերի հետ վ (v)-ի առնչություն­ները համեմատաբար ուշ երևույթներ են և առա­վելապես պայմանավորված են հնչյու­նա­փոխական տարբեր գործըն­թաց­ներով: ; В историко-сравнительном арменоведении для древнеармянского վ (v) восстанавливаются праформы *ṷ, *u, *p и *ksṷ. В сущности говоря, две фонемные праформы, если иметь ввиду, согласно принятому в сравнительной индоевропеистике изображению, *ṷ и *u являлись позиционными вариантами той же фонемы, и одно - звукосочеатание. Как количественное соотношение վ (v) с вышеназванными праформами, так и генеологоические отношения *ṷ/*u с губно-зубными [v] других языков, с одной стороны, и соответствующие типологические эквиваленты վ (v) в заимствованиях из древних языков (индоевропейских и неиндоевропейских) - с другой стороны, показывают, что исконной праформой арм. վ (v) был индоевропейский билабиальный полузвук *ṷ. С другими праформами отношения с վ (v) - сравнительно поздние явления и в основном обусловлены различными процессами фонетических изменений.