Search results

Spinoza (1632-1677) wordt wel beschouwd als de belangrijkste filosoof die Nederland ooit gekend heeft. Men ziet hem als voorvechter van de individuele vrijheid en van de democratische staat. Niet voor niets besloot de stad Amsterdam een standbeeld voor deze wijsgeer op te richt en, met als opschrift: 'Het doel van de staat is de vrijheid'. De zin is ontleend aan Spinoza's 'Theologisch-politiek traktaat' (1670). Alleen, klopt deze interpretatie van Spinoza eigenlijk wel? In 'De list van Spinoza' laat filosoof Victor Kal zien dat woorden als 'vrijheid' en 'democratie' voor Spinoza inderdaad belangrijk zijn, maar in een heel andere richting wijzen dan men meestal denkt. Aan de hand van citaten uit het 'Theologisch-politiek traktaat' bewijst Kal dat Spinoza in dit werk met buitengewoon vernuft een 'religie' ontwerpt, in feite een staatsideologie, om het volk daarin met list en bedrog op te sluiten. Stap voor stap maakt Kal de grote 'gelijkschakeling' zichtbaar waarvan Spinoza denkt dat je die nodig hebt met het oog op de eenheid van de samenleving. Het ontwerp en de strategie van Spinoza zijn heden aan de orde van de dag, en dat wereldwijd

De Duitse filosoof Arthur Schopenhauer (1788-1860) was een excentriek denker die met 'De wereld als wil en voorstelling' een meesterwerk afleverde. Volgens Schopenhauer lopen we aan de leiband van onze eigen wil. Die wil is onze levensbron, maar het is toch vooral een domme, brute kracht die ons vermeende intellect onmiskenbaar voortduwt. Schopenhauer idealiseert de mens niet, maar beschrijft hem juist zeer realistisch. het levensgevoel dat uit zijn denken opstijgt, doet denken aan Darwin en Freud. Hij was een wegbereider voor het denken in de twintigste eeuw en bovendien een van de eerste westerse filosofen die oog had voor niet-westerse wijsbegeerte