Search results

Autor prezentuje i komentuje wyrok Trybunału Roty Rzymskiej z 26 października 2012 r., wydany w trzeciej instancji w sprawie o nieważność małżeństwa wniesionej z tytułu przymusu i bojaźni u pozwanej oraz symulacji zgody małżeńskiej u tejże kobiety (w pierwszej instancji zapadł wyrok pozytywny z tytułu przymusu i bojaźni, w drugiej natomiast zapadł wyrok negatywny). W Trybunale Roty Rzymskiej zapadł wyrok pozytywny (constare de nullitate) jedynie z tytułu przymusu i bojaźni. W dowodzeniu nieważności małżeństwa turnus rotalny wziął pod uwagę zarówno awersję pozwanej do powoda, jak i środki przymusu zastosowane wobec pozwanej przez jej rodziców.

Tytuł nieważności małżeństwa w postaci podstępnego wprowadzenia w błąd (can. 1098) stanowi wyraz troski ustawodawcy kościelnego o ochronę wyboru małżeńskiego (poznanie przyszłego małżonka), a także o ochronę samego małżeństwa przed niesprawiedliwością. Jednym z elementów konstytutywnych kanonu – poza podstępem i błędem – jest przymiot drugiej strony (qualitas personae), który może poważnie zakłócić wspólnotę życia małżeńskiego.
Autor analizuje 17 wyroków Roty Rzymskiej z lat 2000-2005 wydanych z tytułu deceptio dolosa w aspekcie przymiotu drugiej strony. W części pierwszej zwraca uwagę na zasady interpretacyjne orzecznictwa rotalnego dotyczące przymiotu osoby in genere, a więc samego pojęcia qualitas, charakteru przymiotu i oceny jego znaczenia dla wspólnoty życia małżeńskiego. Natomiast w części drugiej omawia przymiot osoby in specie, a więc wskazuje na konkretne przymioty, które były przedmiotem oceny sędziów Roty Rzymskiej w owych siedemnastu sprawach (stan zdrowia, ojcostwo dziecka, uzależnienie od zabobonów, religijność, dokonanie aborcji, symulowana ciąża).

Rozpoczęta po zakończeniu Soboru Watykańskiego II reforma prawa kanonicznego objęła m.in. prawo małżeńskie. Szczególnie istotnym obszarem kodyfikacji w tym zakresie była zgoda małżeńska, która jest przyczyną małżeństwa. W szczególności chodziło o skodyfikowanie normy o niezdolności konsensualnej wywodzącej się z prawa naturalnego. Po pierwszym etapie prac kodyfikacyjnych prowadzonych przez Papieską Komisję do Rewizji KPK (przy pomocy Zespołu Konsultorów De matrimonio) kontynuowano prace kodyfikacyjne w kolejnych etapach: konsultacje opracowanych projektów z konsultantami (1975-1978), a następnie ponowne rozpatrzenie tych projektów przez Komisję Papieską i jej konsultorów (1980-1981). W wyniku tych prac kan. 1095, nr. 1-3, został zatwierdzony w 1983 r. przez Jana Pawła II.

Doroczne przemówienie do Roty Rzymskiej wygłoszone 27 stycznia 2023 r. na otwarcie nowego roku sądowego Franciszek poświęcił wartości i znaczeniu małżeństwa w życiu Kościoła. Ukazując pochodzenie tego wyłącznego i nierozerwalnego związku mężczyzny i kobiety z ustanowienia Bożego, podkreślił, że rodzina (oparta na małżeństwie) jest "drogą Kościoła". Ta fascynująca wspólnota całego życia, nawet niesakramentalna, jest prawdziwym darem Boga. Ojciec Święty zwraca uwagę na potrzebę pielęgnowania miłości małżeńskiej, która wymaga ciągłego oczyszczania i dojrzewania. Znaczące jest akcentowanie przez Franciszka konieczności ciągłego odkrywania trwałości małżeństwa jako "węzła", który nie powinien kojarzyć się jakimkolwiek narzuceniem lub ciężarem, jest bowiem ,,więzią miłości". Następca Benedykta XVI kładzie wreszcie nacisk na konieczność rozwijania duszpasterstwa przedmałżeńskiego i duszpasterstwa rodzin, co powinno pomagać nupturientom oraz małżonkom w dojrzewaniu ich wzajemnej miłości, przy czym niezbędna jest tutaj pomoc poradnictwa psychologicznego.

Mając na uwadze występującą niekiedy tendencję do oddzielania wiary od życia sakramentalnego, Papieska Komisja Teologiczna dnia 3 marca 2020 roku wydała dokument zatytułowany Reciprocità tra fede e sacramenti nell'economia sacramentale. Jego celem jest dostarczenie ogólnych wskazówek, które mogą być przydatne dla duszpasterzy. Czwarty rozdział dokumentu poświęcony jest zagadnieniu relacji wiara – sakrament małżeństwa chrześcijańskiego. Rozdział ten obejmuje trzy punkty: 1) Sakrament mał- żeństwa; 2) Kwestia wątpliwa: sakramentalny przymiot małżeństwa "ochrzczonych niewierzących"; 3) Intencja i ustanowienie węzła małżeńskiego w przypadku braku wiary. Rozdział ten autor prezentuje i komentuje.

Rozpoczęta po zakończeniu Soboru Watykańskiego II reforma prawa kanonicznego objęła m.in. prawo małżeńskie. Najistotniejszym obszarem kodyfikacji w tym zakresie była zgoda małżeńska, która jest przyczyną małżeństwa. W szczególności chodziło o skodyfikowanie normy o niezdolności konsensualnej wywodzącej się z prawa naturalnego. Po pierwszym etapie prac kodyfikacyjnych prowadzonych przez Papieską Komisję ds. Rewizji KPK (przy pomocy Zespołu konsultorów De matrimonio) kontynuowano prace kodyfikacyjne w kolejnych etapach: konsultacje opracowanych projektów z konsultantami (1975-1978), a następnie ponowne rozpatrzenie tych projektów przez Komisję Papieską i jej konsultorów (1980-1981). W wyniku tych prac kan. 1095, nn. 1-3, został zatwierdzony w 1983 r. przez Jana Pawła II.

W Motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus z 15 sierpnia 2015 r. Franciszek przypomniał biskupom diecezjalnym, że zgodnie z kan. 383 § 1 KPK obowiązani są do opieki nad małżonkami pozostającymi w separacji lub rozwiedzionymi. Troska ustawodawcy o łatwy dostęp do pomocy prawnej i duszpasterskiej dla rozwiedzionych małżonków znajduje odzwierciedlenie w wielu inicjatywach mających na celu towarzyszenie takim osobom w ich życiu i ułatwienie dostępu do sądu. Włoskie archidiecezje Trani–Barletta–Bisceglie i Pescara–Penne są przykładami pożytecznych inicjatyw, które mają pomóc rozwiedzionym małżonkom w rozeznaniu ich sytuacji życiowej oraz we wniesieniu powództwa o unieważnienie małżeństwa. Podjęto tam cenne instytucjonalne formy pomocy tym małżonkom.

Publikacja stanowi recenzję zbioru wyroków wydanych przez Trybunał Roty Rzymskiej

Mając na uwadze zadania ewangelizacyjne parafii we współczesnym świecie, Kongregacja Duchowieństwa, w dniu 29 czerwca 2020 roku wydała Instrukcję Nawrócenie pastoralne wspólnoty parafialnej w posłudze misji ewangelizacyjnej Kościoła. Dokument ten, składający się z dziesięciu rozdziałów, zawiera wyjaśnienie licznych przepisów CIC dotyczących parafii i duszpasterzy. Autor omawia trzy podstawowe, najbardziej "newralgiczne" rozdziały Instrukcji: VII. Parafia i inne jednostki wewnętrzne diecezji. VIII. Formy zwyczajne i nadzwyczajne powierzenia opieki pasterskiej o wspólnotę parafialną. IX. Funkcje i posługi parafialne. Postanowienia tych rozdziałów w przeważającej mierze odnoszą się do określonych norm CIC, dotyczących przede wszystkim parafii oraz osób i instytucji z nią związanych. Ukazano w nich rolę parafii jako szczególnego miejsca w misji ewangelizacyjnej Kościoła, a także wyjaśniono wiele kwestii związanych z posługą duszpasterską kapłanów (przede wszystkim proboszczów), diakonów, osób konsekrowanych i wiernych świeckich.