"Kristalna noć" najčešće se povezuje s nacističkim uništavanjem židovske imovine 1938., ali u kontekstu rata u Hrvatskoj neki taj pojam koriste i za uništavanje srpske imovine u Zadru i njegovoj okolici 2. svibnja 1991. Dok se u većini hrvatske javnosti taj događaj ignorira, dio javnosti interpretira ga kao početak progona srpskoga stanovništva u organizaciji Hrvatske demokratske zajednice, zadarskih općinskih vlasti te hrvatske policije. Takav stav uglavnom je posljedica medijskih manipulacija i nema uporište u činjenicama. Premda se dio povjesničara u svojim znanstvenim radovima dotaknuo zbivanja u Zadru početkom svibnja 1991., zadarska "kristalna noć" uglavnom je ostala historiografski neistražena. Rad se temelji na neobjavljenim arhivskim izvorima Ministarstva unutarnjih poslova Republike Hrvatske, Jugoslavenske narodne armije, tisku i relevantnoj literaturi.
"Kristalna noć" najčešće se povezuje s nacističkim uništavanjem židovske imovine 1938., ali u kontekstu rata u Hrvatskoj neki taj pojam koriste i za uništavanje srpske imovine u Zadru i njegovoj okolici 2. svibnja 1991. Dok se u većini hrvatske javnosti taj događaj ignorira, dio javnosti interpretira ga kao početak progona srpskoga stanovništva u organizaciji Hrvatske demokratske zajednice, zadarskih općinskih vlasti te hrvatske policije. Takav stav uglavnom je posljedica medijskih manipulacija i nema uporište u činjenicama. Premda se dio povjesničara u svojim znanstvenim radovima dotaknuo zbivanja u Zadru početkom svibnja 1991., zadarska "kristalna noć" uglavnom je ostala historiografski neistražena. Rad se temelji na neobjavljenim arhivskim izvorima Ministarstva unutarnjih poslova Republike Hrvatske, Jugoslavenske narodne armije, tisku i relevantnoj literaturi. ; On 2 May 1991, Serbian property in Zadar and its surrounding area came under attack. The attacks took place after months of tensions between Croats and Serbs, and later became known as the 'Night of Broken Glass'. These tensions were the direct consequence of the Serbian armed rebellion that erupted in northern Dalmatia, Lika, and the hinterland of Zadar in August 1991. The public security system that met the rebellion was created in January 1990, when the Secretariat of the Interior for the area of the Benkovac, Biograd na Moru, Obrovac, Pag, and Zadar municipalities was established in Zadar. In this area, Croats were an absolute majority in the Biograd na Moru and Zadar municipalities, and the Serbs in the Benkovac and Obrovac municipalities. The rebellion prompted divisions not only among the population, but also among the police. By January 1991, most policemen of Serbian nationality had left the Zadar police force and joined the rebels. Despite being weakened in terms of manpower, the Zadar police for the most part managed to successfully preserve public safety. The security situation worsened after a skirmish between Croatian police and rebel Serbs at the Plitvice Lakes on 31 March 1991. A significant increase in shootings, setting of bombs, road blockades, and other forms of criminal activity, mostly nationally motivated, was recorded. In addition to the rebel Serbs, the instability was caused by the Yugoslav People's Army (YPA), which deployed its forces in Zadar's hinterland in early April 1991, causing alarm among the Croatian population. This deployment was part of a broader plan through which the YPA sought to set up a 'buffer zone' in order to close off the areas held by rebel Serbs and prevent the Croatian police from interfering. On 2 May 1991, the security situation throughout Croatia, and therefore in the area under the jurisdiction of the Zadar police, collapsed. Serb rebels killed 12 Croatian policemen in Borovo Selo near Vukovar, and severely wounded Zadar policeman Franko Lisica in Polača near Biograd na Moru; he soon died of his wounds. Despite the Croatian authorities' calls for peace, spontaneous unrest erupted throughout Croatia, and Serbian property and companies were attacked. Furthermore, there were incidents involving the YPA. The mood of the Croatian population in Zadar after the murder of the policeman Lisica was similar to that in other parts of Croatia. Despite the municipal authorities' calls for peace and their organising of a peaceful protest march, various uncoordinated groups demolished and plundered Serbian property on 2 May. The Zadar police failed to stop them because most of the policemen were engaged in the area affected by the Serb rebellion, while others were busy protecting the residential buildings in Zadar in which members of the YPA and their families resided. Soon, due to a feeling of insecurity, a mass exodus of Serbs from Zadar took place; these Serbs took refuge in the areas occupied by the rebels. Apart from the Zadar Serbs, Croats in the areas held by Serb rebels also began to leave their homes in early May 1991. On 1 May 1991, rebel Serbs drove many Croats from the areas around Knin. On the night of 6 to 7 May, as an act of revenge for the events in Zadar, the property of Croats, Albanians, and Croatian companies was attacked and plundered. Different sources give different data regarding the extent of the damage caused to Serbian property. Criminal charges raised by the Croatian police against unknown perpetrators on 2 May 1991 mention that 175 catering establishments, commercial premises, stands, kiosks, and automobiles were damaged. Apart from the property of Serbs, property belonging to Croats, Muslims, Roma, and Croatian companies was also damaged. There are numerous prejudices and controversies regarding the 'Night of Broken Glass', which mostly ignore the then security-political context. Certainly, there were those among the Croats who did not consider the attacks on Serbian property and their exodus from Zadar as anything controversial, but available sources clearly point towards the conclusion that the destruction of Serbian property was not organised and was not a part of the policy of the Croatian leadership.
Rad se temelji na izvornoj arhivskoj građi Srpske vojske Krajine i literaturi. Tema rada je nastanak, razvoj, stanje i teškoće u djelovanju 18. korpusa Srpske vojske Krajine. Naglasak je na problemima logistike, odnosno problemima opskrbe jedinica, medicinske skrbi za ozlijeđene i oboljele vojnike, osiguranja prehrane i smještaja vojnika. Analizira se specifi čan položaj 18. korpusa Srpske vojske Krajine i uloga logistike u izgradnji borbenoga morala i bojne spremnosti među njegovim pripadnicima. Osim što nije mogla poduprijeti 18. korpus u izvršavanju bojnih zadataka, logistika nije uspijevala zadovoljiti primarne i sekundarne potrebe njegovih pripadnika. Logistika je bila u lošem stanju zbog općega siromaštva i neimaštine područja, nedostatka školovanoga logističkog kadra i nepostojanja vojne infrastrukture. ; The author analyses the state of logistics and combat morale in the 18th Army Corps of the Serbian Krajina. This Army Corps was established through reorganization of the Territorial Defence in the occupied territories of Western Slavonia. It consisted of three infantry brigades, two squadrons, a tactical group, an intervention battalion, a mixed artillery regiment and a background base. At the level of the Corps Command, logistics services were established with the purpose of supplying and equipping the units. Due to the lack of material and technical resources, as well as manpower, the corps was the smallest and the weakest within the Serbian Army of Krajina and it never reached the level anticipated in the organization and formation plans. The Corps Logistics could not supply sufficient amounts of food and equipment for the recruits. Poor nutrition and badly equipped troops had led to declining levels of morale and ability to perform combat tasks. General poverty resulted in the increase of crime and decline of military discipline among the troops. Alcoholism and disobedience had led to frequent fatal accidents among soldiers. Although the Headquarters were aware of all the problems in the Corps, they failed to entice discipline among compulsorily enlisted soldiers and to ensure regular and adequate supply of the subordinate units. The decline of morale, indiscipline and the lack of military equipment had caused the inability of the 18th Corps to carry out everyday combat tasks. For all its weaknesses, the Corps had not been able to successfully resist the attack from Croatian forces, which brought its final collapse in May 1995.
In collective human memory, there have always been years that are remembered for the major political and social changes that took place during them. Thus, 1918 and 1945 were the years when the two world wars ended, and their outcomes shaped the political architecture of the world for many years. We can consider 1989 another such historical year, because it marked the collapse of a decades-long bipolar political world order. In 1989, the democratisation process began in communist Croatia, during which Franjo Tuđman became the key personality of the newly established non-Communist opposition. Tuđman's political ascent can today be reconstructed very easily with the help of the available documents from the former State Security Service of the Republican Secretariat of the Interior of the Socialist Republic of Croatia and the relevant literature. The main chronological divide in this paper is 17 June 1989, when the Croatian Democratic Union was established in a non-public space, and Franjo Tuđman was elected its first president.
In collective human memory, there have always been years that are remembered for the major political and social changes that took place during them. Thus, 1918 and 1945 were the years when the two world wars ended, and their outcomes shaped the political architecture of the world for many years. We can consider 1989 another such historical year, because it marked the collapse of a decades-long bipolar political world order. In 1989, the democratisation process began in communist Croatia, during which Franjo Tuđman became the key personality of the newly established non-Communist opposition. Tuđman's political ascent can today be reconstructed very easily with the help of the available documents from the former State Security Service of the Republican Secretariat of the Interior of the Socialist Republic of Croatia and the relevant literature. The main chronological divide in this paper is 17 June 1989, when the Croatian Democratic Union was established in a non-public space, and Franjo Tuđman was elected its first president. ; In collective human memory, there have always been years that are remembered for the major political and social changes that took place during them. Thus, 1918 and 1945 were the years when the two world wars ended, and their outcomes shaped the political architecture of the world for many years. We can consider 1989 another such historical year, because it marked the collapse of a decades-long bipolar political world order. In 1989, the democratisation process began in communist Croatia, during which Franjo Tuđman became the key personality of the newly established non-Communist opposition. Tuđman's political ascent can today be reconstructed very easily with the help of the available documents from the former State Security Service of the Republican Secretariat of the Interior of the Socialist Republic of Croatia and the relevant literature. The main chronological divide in this paper is 17 June 1989, when the Croatian Democratic Union was established in a non-public space, and Franjo Tuđman was elected its first president.
Autori analiziraju kako se u vodećim društveno-humanističkim znanstvenim časopisima u Hrvatskoj obrađivala tematika Domovinskoga rata. Kronološki je rad podijeljen na dva razdoblja: od 1991. do 1999. te od 2000. do 2018. godine. Rad ne sadržava bibliografiju znanstvenih i stručnih radova na temu Domovinskoga rata, nego samo one najvažnije koji su, prema mišljenju autora, pridonijeli boljem razumijevanju Domovinskoga rata.