Search results

Tekst van de rede, die J.C.G.M. Jansen bij de viering van het veertigjarig bestaan van het Sociaal Historisch Centrum hield onder de titel 'Onderweg naar een nieuwe samenleving'. Er wordt een overzicht in gegeven van de bijzondere configuratie van de sociale organisaties in Limburg die de vernieuwing van de samenleving droegen na het op gang komen van de industrialisatie van het gewest.

In het artikel behandelt de auteur de fiscale verschijnselen in Limburg op het einde van het Ancien Régime aan de hand van een publicatie van een rapport uit de Franse tijd over de belastingheffing in de talrijke Staten en Staatjes, die voor 1795 in het gebied van de provincie Limburg voorkwamen.

Bronnenuitgave van een statistiek van het Arrondissement Roermond, waarin cijfermateriaal is verzameld omtrent het economisch leven in Midden-Limburg tijdens de Franse Tijd.

De bundel opent met een studie over de 18e eeuwse Jodenpolitiek in de gebieden die behoren tot de huidige provincie Limburg van de hand van Drs J. C. G. M. Jansen. De auteur constateert dat de houding van de overheid ten opzichte van de kleine Joodse gemeenschappen twee verschijningsvormen vertoonde. In de gebieden, die nauw contact met het Rijnland onderhielden, namen de regionale en lokale besturen maatregelen om de plaats der Joden in het economisch en sociaal leven duidelijk vast te leggen. In de Staatse gebieden liet men veeleer Gods water over Gods akker lopen. De bemoeienissen van de lokale besturen met de Joden bleven er steeds heel marginaal. Of men zich inspande voor het vastleggen van de rechten en plichten der Joden in wetteksten of dat naliet, maakte overigens niet erg veel verschil. Geen enkele bestuursvorm of bestuurslaag was in staat zijn wetten en maatregelen te doen uitvoeren. De werkelijke relaties tussen Joden en niet-Joden voltrokken zich op een ander niveau dan door de overheid was bedoeld.

J.C.G.M. Jansen zet zijn artikelenreeks over de geschiedenis van de Joodse gemeenschap in Limburg voort. Ditmaal bestudeerde hij de houding van de rechterlijke macht ten opzichte van de Joden in de 18e en vroege 19e eeuw. Hij constateerde een geleidelijke verharding in de houding van rechters ten opzichte van de Joden tengevolge van anti-semitische tendenzen in hun denken.

De auteur gaat de redenen na, waarom honderden burgers in het 18e eeuwse Maastricht in het zinnelozenhuis werden opgesloten en als krankzinnigen werden behandeld. De werkelijkheid blijkt op een ander niveau te liggen dan de verschijnselen. Het gaat vrijwel nooit om de opvang van geesteszieken, maar om een vorm van sociale repressie. Middels opsluiting in het zinnelozenhuis bestreed de overheid allerlei vormen van anomie, van afwijkend sociaal gedrag.