In the late Habsburg period, Fiume's municipal flag became the representative symbol of local patriotism. This article argues that local patriotism in Fiume was a form of identification that combined features of modern nationalism with loyalties to the Habsburg Empire. With the disappearance of the dual monarchy and the subsequent transition period (1918–24), the Fiumian flag was redefined and contested both as a symbol of Italian irredentism realised through annexation and of Fiume's independence by local autonomists. Thus, the article demonstrates how local patriotism survived the empire's dissolution and how attachment to a locality was a significant feature of European political life in general during that period.
Rad donosi podatke o Samueleu Mayländeru (1866. – 1925.), socijalističkom vođi kasnohabsburške Rijeke, i njegovoj obitelji. Mayländeri su bili podrijetlom židovi iz jugozapadne Ugarske, doseljeni u Rijeku krajem 19. stoljeća. Doseljeni Mayländeri uspješno seintegriraju i asimiliraju u riječko i sjevernojadransko građansko društvo, neki udajom za pripadnike građanskih obitelji i obraćenjem na katoličku vjeroispovijest, a drugi uspješnim poslovnim karijerama. Zbog pomanjkanja primarne građe teško je dati odgovor na jezične prakse među pripadnicima obitelji. Ipak, iz objavljenih nekrologa u riječkim novinama, dokumentacije iz gimnazijskih dana i bračnih veza može se zaključiti kako je obitelj bila višejezična. Istraživanje je biografije samoga Samuelea Mayländera problematično jer, također, ne posjedujemo građu iz koje možemo neposredno razabrati njegove političke, nacionalne ili vjerske preferencije. Svakako, Samuele Mayländer bio je socijalističkoga opredjeljenja, kasnije i prvi predsjednik Komunističke partije Rijeka, ali i ličnost koja je bila pod utjecajem dominantne riječke talijanske kulturne paradigme. Studij medicine u Beču, javna angažiranost i politička aktivnost ukazuju na Mayländerova opredjeljenja, ali, kao i ugarsko židovsko obiteljsko podrijetlo, i na njegovu višejezičnost. Na kraju, rad prati biografske podatke o Pavlu Kirchenknopfu, metalurškom radniku rodom iz Ugarske, koji početkom 20. stoljeća doseljava u Pulu i kasnije s obitelji u Rijeku. U Rijeci je Pavle Kirchenknopf označen kao socijalistički, odnosno komunistički aktivist i takav zapamćen od lokalne historiografije. Biografija Pavla Kirchenknopfa korisna je za propitkivanje spoznaja o osobama radničkoga podrijetla i pitanja njihovih jezičnih praksi. Prema sporadičnoj građi, iz matičnih knjiga rođenih u Puli i migracijama Kirchenknopfa može se pretpostaviti kako se obitelj služila s više jezika. Zaključno, rad ukazuje na to kako pored pitanja višejezičnosti, socijalne i ekonomske teškoće trebaju biti uzete u obzir u društvenim i kulturnim povijestima sjevernoga Jadrana u kasnohabsburškom razdoblju, teškoće koje ostaju u pozadini idealiziranjem višejezičnoga habsburškog svijeta. ; The article provides data on Samuele Mayländer (1866–1925), socialist leader in late Habsburg Fiume/Rijeka, and his family. The Mayländer family were Jews from southwestern Hungary who had settled in Rijeka at the end of the nineteenth century. Following their move, the Mayländers successfully integrated and assimilated into the bourgeois society of Fiume/Rijeka and the northern Adriatic, some marrying members of bourgeois families and converting to Roman Catholicism, others having successful professional careers. The lack of primary sources makes it difficult to delineate language use among members of the family. However, through quoted obituaries in Rijeka's newspapers, data of the local gymnasium, and marriages, it can be concluded that the family was multilingual. Research on Samuele Mayländer's biography in particular is problematic since, again, there are no primary sources to understand his national, religious, or political preferences. However, it is clear that Samuele was a dedicated socialist. Later in life, he was the first president of Fiume/Rijeka's communist party, but also someone under the influence of Fiume/ Rijeka's dominant Italian cultural paradigm. His medical studies in Vienna, his public engagement and political activities, display Mayländer's sympathies, but also his Hungarian Jewish family background, his multilingualism. Finally, the article follows the biographic data of Paolo Kirchenknopf, a metal worker from Hungary who, at the beginning of the twentieth century, emigrated to Pula, and with his family later moved to Fiume/Rijeka. In Fiume/Rijeka, Kirchenknopf is marked as a socialist – more precisely as a communist activist – and is remembered as such in local historiography. The biography of Kirchenknopf is useful in that it allows one to gain knowledge about figures from working-class backgrounds and their linguistic practices. Based on various, scattered sources – from records of birth in Pula and Kirchenknopf's migrations – it can be estimated that this family used more than one language. In conclusion, the article points out how, aside from the question of multilingualism, social and economic difficulties have to be taken into account in the social and cultural histories of the northern Adriatic in the late Habsburg period – difficulties that remain in the background by idealizing the multilinguistic Habsburg world. ; Il saggio offre notizie su Samuele Mayländer (1866–1925) leader socialista della Fiume tardo asburgica e sulla sua famiglia. I Mayländer erano ebrei originari dall'Ungheria sudoccidentale, immigrati a Fiume verso la fine del 19 secolo. Gli immigrati Mayländer si integrano e assimilano con successo nella società borghese fiumana e nord adriatica alcuni sposandosi con membri di famiglie borghesi e convertendosi al cattolicesimo, altri intraprendendo carriere di successo. Causa la mancanza di fonti primarie è difficile desumere le pratiche linguistiche dei membri della famiglia. Tramite necrologi pubblicati nei giornali fiumani, documenti del periodo ginnasiale e i matrimoni, è possibile desumere che la famiglia era plurilinguistica. La ricerca sulla biografia di Samuele Mayländer è pure problematica perché non possediamo documentazione che possa in modo diretto farci desumere le sue preferenze politiche, nazionali, religiose o politiche. Certamente, Samuele Mayländer si considerava socialista, successivamente fu primo presidente del Partito comunista di Fiume, ma anche una personalità influenzata dal paradigma culturale italiano fiumano. Lo studio di medicina a Vienna, l'impegno pubblico e l'attività politica, dimostrano le simpatie del Mayländer ma, come le sue origini famigliari ebraiche ungheresi, anche il suo plurilinguismo. Infine, l'articolo segue i dati biografici su Paolo Kirchenkopf, operaio metallurgico originario dall'Ungheria che all'inizio del 20 secolo emigra a Pola e di seguito, con la famiglia, a Fiume. A Fiume Paolo Kirchenkopf è etichettato come attivista socialista ossia comunista e come tale ricordato dalla locale storiografia. La biografia di Paolo Kirchenkopf è utile per conoscere le biografie delle persone di estrazione operaia e la questione della loro passi linguistica. In base a documentazione sporadica, libri di nascita di Pola e le migrazioni dei Kirchenknopf, si può ipotizzare che la famiglia si serviva di più lingue. In conclusione, il lavoro indica come accanto alla questione del plurilinguismo le difficoltà sociali ed economiche devono essere prese in considerazione nelle storie sociali e culturali dell'alto Adriatico nel tardo periodo asburgico, difficoltà che rimangonoi sullo sfondo dell'idealizzato mondo plurilinguistico asburgico.
The article addresses the socialists of Fiume project for an independent Fiume state after the collapse of the Habsburg Monarchy, pointing out at the relevance of the post-Habsburg setting. The focus is on workers' extraction and legal constraints, as well as on workers' structural connections with Hungary and the territories surrounding Fiume, es-sential for contextualizing socialists' base and their political goals in the immediate post-WWI period and during D'Annunzio's presence in the city. Special attention is devoted to the case of the Hungarian communist Miklós Sisa, reconstructing his presence in Fiume as an effect of family networks and post-imperial connections.
Članak analizira uzroke koji su doveli do stvaranja socijalističkog Radničkog vijeća u Rijeci (Fiume) 1918. godine i prikazuje biografije osoba spomenutih među trideset i jednim članom vijeća. Polazeći od nacionalnih historiografija koje uglavnom ne spominju ovu radničku organizaciju, pokazujem kako radničko-klasna identifikacija, shvaćena politički, ne smije biti izostavljena iz povijesnog razmatranja. Osporavajući klasične nacionalne narative, članak naglašava kako socijalisti nisu bili anacionalna snaga. Socijalisti su smatrali nacionalnu identifikaciju stvarnim faktorom, ali nisu smatrali nužnim prigrliti nacionalnu državu kao politički oblik. Također, smjernice djelovanja Radničkog vijeća svjedoče uključivanju socijalista unutar lokalnog riječkog Habsburškog društva. Stoga socijalistička aktivnost pokazuje kako multinacionalno iskustvo Habsburške monarhije nije bilo zaboravljeno 1918 godine. Međutim, to iskustvo je bilo oživljeno i preoblikovano u drugačijim oblicima poput zahtjeva za uzdizanje Rijeke na nivo nezavisne republike. Nadalje, biografije radnika pokazuju kako nakon kratkog postojanja Radničko vijeća, njegovi članovi prate različite političke staze. Ipak pored političkog pristupanja talijanskom nacionalizmu, fašizmu ili političkoj pasivizaciji, u nekim osobama opstojala je ljevičarska orijentacija. Još jedan prilog važnosti istraživanja kontinuiteta klasne identifikacije. ; The article analyses the causes behind the creation of the socialist Workers' Council in Rijeka (Fiume) in 1918 and presents biographies of figures mentioned among its' thirty-one members. Starting from a historiography that generally omitted references to this workers organization, I show that working-class identification, understood politically, has not to be omitted from historical considerations. By contesting typical national narratives, the article emphasize that socialists were not an unnational force. Socialists considered national identification a realistic factor without endorsing nation-state as a political option. Additionally, the Workers' council directions testify socialists' inclusion inside the local Fiumian Habsburg society. Thus, socialists' activity demonstrates that the multinational experience of the Habsburg monarchy was not forgotten in 1918. Yet, it was revived and reshaped in other forms such as the request for establishing Fiume as an independent republic. Further, workers' biographies show that following Workers' council short experience various political trajectories were taken. Besides political affliations with Italian nationalism, fascism or political passivity, in some individual persisted a left-wing orientation. Another contribution on the importance of researching the continuity of class identification.
