Search results

Nema.

Political issues in Kosovo were strongly related to its population dynamics during the twentieth century, above all due to the "demographic explosion" induced by the huge lag in fertility transition if compared to the rest of Europe. However, soon after the turn of the century, the total fertility rate in Kosovo has dropped to about the replacement level (2.1 children per woman), which, along with permanent migration outflows since the 1990s, indicates a new demographic era in sight. Using the recent evidence on demographic and migration trends supported by the updated theoretical considerations in the framework of demographic transition and the migration cycle concept, we examine the key demographic implications that could be expected in light of assumed population dynamics in Kosovo over the next decades. The effects of the demographic momentum (population increase purely on account of the young age structure) reduced by the negative impact of emigration could expire up to 2035-40. As a result, the decreasing and ageing population could become a highly probable future of Kosovo in just 20-25 years, indicating the tremendous reversal could happen in the perception of the population factor in this territory from the viewpoint of political and security issues in the region.

Nema.

Nema.

Proteklo je ravno 50 godina od kada je, neposredno po svom osnivanju, Centar za demografska istraživanja Instituta društvenih nauka, počeo sa redovnim objavljivanjem časopisa Stanovništvo. Time je ovo ne samo najstariji demografski časopis na Balkanu, već i jedan od onih sa najdužom tradicijom u oblasti nauke o stanovništvu. Akademik Miloš Macura je bio pokretač i prvi urednik. Dušan Breznik, Goran Penev, Miladin Kovačević i Mirjana Rašević su, kao dosadašnji urednici, svako na svoj način dali poseban pečat kvalitetu Stanovništva. Osim nekih od najpoznatijih svetskih demografa, ugledu i značaju časopisa je, svojim radovima, doprinelo više od 100 autora iz cele bivše Jugoslavije.
Bibliografija radova objavljenih u Stanovništvu 1963-2012. godine umnogome odražava razvitak demografije tokom poslednjih pola veka i njeno prerastanje u jaku interdisciplinarnu nauku. Sa željom da obeleže ovaj vredan jubilej, autori iz redova Saveta i Redakcije odnosno saradnika Instituta društvenih nauka, kao izdavača časopisa, odali su svojevrstan omaž dosadašnjem napretku demografske misli na stranicama Stanovništva. Stoga ovu svesku obeležavaju teme vezane za razvoj, stanje i perspektive nauke o stanovništvu u teorijskom, empirijskom i aplikativnom smislu, sa akcentom na specifičnosti demografije, kao i demografskog razvitka Srbije.
Period izlaženja časopisa podudario se sa značajnim porastom prosečne starosti stanovništva Srbije, ali i cele Evrope. Stoga je i zelena boja korica iz prvog broja evoluirila do nijanse sive u jubilarnom simbolizujući prelaz od društva mladih ka društvu "osedelih".

Nema.

Nema.

Nema.

Ovaj rad predstavlja prvi doprinos istraživanju rodnih razlika u obrascima kohortnog fertiliteta u Srbiji. Koristili smo posebno obrađene rezultate Popisa 2022. koji obuhvataju jednogodišnje kohorte žena rođenih 1940-1982. i muškaraca rođenih 1940-1977. godine. Koristeći stope progresije ka redovima rađanja (paritetima), ispitali smo promene i rodne obrasce završenog kohortnog fertiliteta iz perspektive obrazovnih razlika s obzirom na ulogu obrazovne ekspanzije u promenama fertiliteta poslednjih decenija. Analiza metodom dekompozicije pokazala je da je značajan porast bezdetnosti i pad progresije ka drugom detetu među kohortama rođenim posle 1960. godine ključni razlog pada završenog fertiliteta oba pola. Razvoj odnosa obrazovanja i fertiliteta doveo je do promena u obrazovnim diferencijalima fertiliteta kod oba pola, ali i do veoma izraženog rodnog jaza u obrascima ovih razlika. Konvergencija u završenom fertilitetu među različitim obrazovnim grupama u starijim kohortama muškaraca pretvorila se u divergenciju između niskoobrazovanih i više obrazovanih u mlađim generacijama, što je rezultiralo pozitivnim obrazovnim gradijentom u skorijem završenom fertilitetu muškaraca. Negativan obrazovni gradijent u završenom fertilitetu zabeležen je u svim kohortama žena, pri čemu se jaz između nisko i visokoobrazovanih udvostručio među mlađim u poređenju sa starijim kohortama. Razvoj obrazovnih razlika u bezdetnosti među kohortama doveo je do rodne konvergencije među visokoobrazovanim i divergencije među niskoobrazovanim u Srbiji, za razliku od procesa koji se odvijao u rodno egalitarnijim društvima. Nedostatak konvergencije u tranziciji ka drugom i trećem detetu među različitim obrazovnim grupama oba pola, što je posebno izraženo kod žena, sugeriše da što je osoba obrazovanija, to joj je teže da proširuje porodicu zbog nedostatka institucionalne podrške roditeljstvu i rodne jednakosti unutar porodice. Identifikovani obrasci završenog kohortnog fertiliteta u Srbiji potvrđuju teorijske pretpostavke i nalaze iz drugih država da u društvima sa izraženijom rodnom nejednakošću i politikama podrške porodici koje nisu dovoljno rodno i roditeljski senzitivne veći oportuni troškovi roditeljstva dovode do nižeg fertiliteta i obrnuto.

Nema.