1991'den 2003'e Türkiye'nin Kuzey Irak politikası
ÖZET"1991-2003 arası Türkiye'nin Kuzey Irak Politikası" başlıklı tez, belirtilen tarih aralığında Kuzey Irak'ta yaşanan siyasal değişimler ile Türkiye'nin siyasal ve askeri kurumlarının etkileşimini analiz etmeyi amaçlamaktadır.Tez de ilk olarak 1991 öncesi Kuzey Irak Kürtleri'nin tarihi anlatılmıştır. Bu bölümde Kuzey Irak'ta Irak merkezi otoritesi ile Kuzey Irak Kürtleri'nin siyasal kurumlarının çatışması analiz edilmiştir. Bu çatışma içerisinde 1991-2003 arasında Kuzey Irak'ta etkin olan Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ve Kürdistan Yurtseverler Birliği(KYB)'nin oluşum ve gelişim süreci açıklanmıştır. Kuzey Irak'ı bugün resmi olarak temsil eden siyasal yapının anlaşılması hedeflenmiştir.Ardından Körfez Savaşı ve Kuzey Irak'a yansımaları ele alınmıştır. Körfez Krizi olarak bilinen ve Çöl Fırtınası operasyonu ile sonlanan tarihsel süreç anlatılmıştır. Körfez Savaşı'nın siyasal sonuçlarının analiz edilmesi hedeflenmiş, tezin ana bölümünün zeminini oluşturan siyasal olaylar gösterilmiştir.Tezde esas olarak ise 1991-2003 arası Türkiye'nin Kuzey Irak Politikası analiz edilmiştir. İlk olarak belirtilen periyotta Kuzey Irak Politikası'nda önemli etkileri olan Turgut Özal Dönemi incelenmiştir. Turgut Özal'ın Kuzey Iraklı gruplar ile görüşmeleri başlatması süreci incelenmiş, bu süreçte Turgut Özal'ın Kuzey Irak'a ilişkin perspektifi tartışılmıştır. Türk Ordusu ile KDP İttifakının kurulması ve bu yolla Kuzey Irak'a askeri operasyon düzenlenmesi süreci anlatılmıştır.Buna ek olarak Özal sonrası süreç anlatılmıştır. Kuzey Irak'ta büyük dönüşümü haber veren Washington Anlaşması'na kadar süreç incelenmiş, Türkiye'nin Kuzey Irak Politikası'nda yaşanan dönüşüm anlatılmıştır. Kuzey Irak'ta bu dönem devletleşme politikalarının Türkiye'nin dış politikasında yol açtığı tepki gösterilmiştir. Ayrıca Türkiye'nin Kuzey Iraklı Türkmenler ile kurmuş olduğu ilişkiler anlatılmış, bu ilişkinin oluşumuna yol açan siyasal durum tasvir edilmiştir.Tarihsel öneme sahip Washington Anlaşması ile beraber Kuzey Irak'ta ABD'nin Kürt merkezli bir siyasal oluşuma dair hazırlığı anlatılmıştır. Bu kısımda Kuzey Irak'ta ekonomik ve siyasal aktörlerde bağımsız bir yapılanmaya doğru giden süreç incelenmiştir. ABD'nin Irak müdahalesinin oluştuğu süreçte Kuzey Iraklı aktörler ile Türkiye'nin ilişkisi değerlendirilmiştir.Nihayetinde ele alınan periyodun ana fikri incelendikten sonra Kuzey Irak'a ilişkin Türk dış politikasının eleştirisi yapılmıştır. Kendi ulusal çıkarlarına aykırı olduğu halde ele alınan periyotta siyasal eylemlerinin Türkiye'nin Kuzey Irak'ta bir devlet oluşumunu hızlandıran eylemleri gerçekleştirdiği savunulmuştur. Buna neden olarak ise, Türkiye'nin Kuzey Irak Politikası'nı belirleme sürecinde uluslararası ittifakları ile ulusal çıkarları arasında çelişki gösterilmiş, bu çelişkinin Kuzey Irak'ta Türkiye'nin ulusal çıkarlarına aykırı bir politikanın oluşmasına neden olduğu ifade edilmiştir.ABSTRACTThe thesis titled as "The Northern Iraq Policy of Turkey between 1991-2003" aims to analyze the interaction between the political changes in Northern Iraq and the political and military institutions of Turkey between these stated dates.The thesis begins with the explanation of the history of the Northern Iraq Kurds in the pre-1991 period. This section analyzes the conflict between Iraq's central authority and the political institutions of the Northern Iraqi Kurds. In this context, the emergence and the development of two influential institutions in the 1991-2003 era, namely Kurdistan Democratic Party (KDP) and Patriotic Union of Kurdistan (PUK) are explained. The objective is to provide an understanding of the current political structure that officially represents Northern Iraq. Next, The Gulf War and its reflections on Northern Iraq are analyzed. The historical process which came to an end with the Operation Desert Storm, and is known as the Gulf War is summarized. In this section, the political events that constitute the base for the core of the thesis are presented with the aim of analyzing the political consequences of The Gulf War. The thesis primarily analyzes Turkey's Northern Iraq policy between 1991-2003. Firstly, Turgut Ozal's period which has been greatly influential on the Northern Iraq policy during these years is investigated. In this respect, the process of Turgut Ozal's initiation of meetings is explored and Turgut Ozal's perspective on Northern Iraq is discussed. The establishment of the alliance between the KDP and the Turkish Army and the process of military operations in Northern Iraq as a consequence of this alliance are explained. Subsequently the thesis focuses on the post-Ozal era. This section analyzes the developments until The Washington Agreement which announces the big transformation in Northern Iraq and the transformation of Turkey's Northern Iraq policy. The policies towards the establishment of a state in Northern Iraq and the reactions to this in Turkish foreign policy are analyzed. This section also explains the relationship between Turkey and the Turcomans in Northern Iraq as well as the political setting which led to this relationship.The study also evaluates the U.S. policy after Washington Agreement in Northern Iraq which focused on a new political establishment based on the Kurds. This section provides a presentation of the course of developments towards an economically and politically independent structure in Northern Iraq. In this context the study also explores the relationship between Turkey and Northern Iraqi actors during U.S.'s intervention in Iraq. The thesis concludes by explaining the main arguments with regards to the studied period and provides a critique of the Turkish Foreign Policy in Northern Iraq. It is argued that Turkey's political actions have been in conflict with Turkey's national interests and Turkey's actions have also contributed to the process of the establishment of the state in the Northern Iraq. The reason for this is argued to be the conflict between Turkey's international alliances and national interests.
