Bağlantısızlar hareketi ve silahsızlanma ; Non-Aligned Movement and Disarmament
İkinci Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan iki kutuplu sistemde devletlerin birbirinden ideolojik açıdan ayrışan bloklardan birinin içinde veya tarafında bulunması adeta bir zorunluluk halini almıştır. Fakat sömürgelikten yeni kurtulmuş ve bağımsızlığını henüz kazanmış olan ülkeler açısından, iki blokta da olmanın genel olarak bir anlamı ve artısı bulunmamaktaydı. Bağlantısızlar Hareketi, bu uluslararası ortamda büyük güçler arasında taraf tutmak istemeyen ve bağımsızlığı savunan devletlerin ortaya çıkardığı bir oluşum olmuştur. Grubun temel ilkeleri ve kuralları, 1955 yılında Endonezya'da düzenlenen Asya-Afrika Bandung Konferansı'nda yapılan tartışmalar sırasında ortaya çıkmıştır. Daha sonra, 5-12 Haziran 1961'de Mısır Kahire'de ilk Bağlantısızlar Hareketi Zirve Konferansı için bir hazırlık toplantısı düzenlenmiştir. Bu toplantıda, Bağlantısızlar Hareketi'nin üyelik kriterleri ve hedefleri belirlenmiştir. İlk resmi Bağlantısızlar Hareketi Zirve Konferansı, Eylül 1961'de Belgrad, Yugoslavya'da gerçekleşmiştir. Bağlantısızlar Hareketi'nin günümüze dek on sekiz konferansı gerçekleşmiştir. Bu çalışmada on yedi konferans ve bildirileri incelenmiştir. On sekizinci ve sonuncu konferans 25 Ekim 2019'da Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de gerçekleşmiştir. Bu konferanslarda üçüncü dünya ülkelerinin bağımsızlıkları ve toprak bütünlükleri korunmaya çalışılmış; silahsızlanma, güvenlik, ekonomi ve kalkınma üzerine kararlar alınmış; sömürge hareketleri, işgaller, ırkçılık ve devletler üzerine yapılan her türlü baskıya karşı çıkılmıştır. Bağlantısızlar Hareketi'nin en önemli hedeflerinden biri de uluslararası alanda tam silahsızlanmayı sağlamak olmuştur. Uluslararası sistemin yapısı buna izin vermese de, Hareket yıllarca silahsızlanma çabalarından vazgeçmemiştir. Gösterilen II bu çabaların sonucunda, birçok yararlı silahsızlanma anlaşması imzalanmıştır. Bağlantısız ülkeler, büyük güçlerin kendi çıkarları uğruna, diğer devletlere karşı sert güç uygulamaması gerektiğini yıllarca vurgulamışlardır. Herhangi bir ülkenin toprak bütünlüğüne veya siyasi bağımsızlığına karşı saldırganlık eylemlerinden veya saldırganlık tehditlerinden ve kuvvet kullanımından kaçınılması gerektiğini savunmuşlardır. Tüm uluslararası uyuşmazlıkların müzakere, uzlaşma, tahkim veya adli çözüm gibi barışçıl yollarla veya Birleşmiş Milletler Şartı'na uygun olarak çözüme kavuşturulması için yıllarca çabalamışlardır. Çalışmanın birinci bölümünde, Soğuk Savaş döneminde uluslararası sistemin genel durumu ve bu dönemde gerçekleşen bazı önemli olaylar ele alınmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde, silahsızlanmanın anlamı ve önemine değinilerek bu konudaki belli başlı antlaşmalar incelenmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde, Bağlantısızlar Hareketi'nin ortaya çıkışı, hedefleri, amaçları ile birlikte 1961'den 2016'ya kadar olan on yedi konferansın bildirileri genel olarak ele alınmıştır. Çalışmanın dördüncü ve son bölümünde ise on yedi konferansın bildirilerinde silahsızlanma konusunda alınan kararlar incelenmiştir. ; In the bipolar system that emerged after the Second World War, it has become a necessity for states to be in or on the side of one of the blocks that differ ideologically from each other. However, for the countries that have just gotten rid of colonialism and have just gained their independence, being in either bloc generally did not have any meaning or advantage. The Non-Aligned Movement has been a formation created by states that do not want to take sides among the great Powers in this international environment and defend independence. The basic principles and rules of the group emerged during the discussions at the Asia-Africa Bandung Conference in Indonesia in 1955. Later, a preparatory meeting was held for the first Non-Aligned Movement Summit Conference in Cairo, Egypt on June 5-12, 1961. At this meeting, the membership criteria and goals of the Non- Aligned Movement were determined. The first official Non-Aligned Movement Summit Conference took place in Belgrade, Yugoslavia, in September 1961. Eighteen conferences of the Non-Aligned Movement have been held until today. Seventeen conferences and papers were examined in this study. The eighteenth and last conference was held on 25 October 2019 in Baku, the capital city of Azerbaijan. At these conferences, the independence and territorial integrity of the third World countries were tried to be protected, decisions were taken on disarmament, security, economy and development; Colonial movements, occupations, racism and any oppression on states have been opposed. One of the most important goals of the Non-Aligned Movement has been to ensure full disarmament in the international arena. Although the structure of the IV international system does not allow this, the Movement has not given up its disarmament efforts for years. As a result of these efforts, many beneficial disarmament agreements were signed. For years, the non-aligned countries have emphasized that the great powers should not exercise hard power against other states for their own benefit. They argued that acts of aggression or threats of aggression against the territorial integrity or political independence of any country and the use of force should be avoided. They have endeavored for years to resolve all international disputes peacefully, such as negotiation, reconciliation, arbitration, or judicial resolution, or in accordance with the United Nations Charter. In the first part of the study, the general situation of the international system during the Cold War and some important events during this period are discussed. In the second part of the study, by emphasizing the meaning and importance of disarmament, major agreements on this subject are examined. In the third part of the study, the emergence of the Non-Aligned Movement, its goals and objectives, together with the papers of seventeen conferences from 1961 to 2016, are discussed in general. In the fourth and last part of the study, the decisions taken on disarmament in the papers of seventeen conferences were examined.