Suchergebnisse

U savremenim društvima se smatra da visoko obrazovanje ima značajnu ulogu za ekonomski razvoj tako što obezbeđuje kvalifikovanu radnu snagu, ekonomsku konkurentnost, produktivnost, političku stabilnost i stvaranje demokratskog društva. Predmet rada je da se predstave i kritički ispitaju sociološka stanovišta koja pripadaju funkcionalističkoj i institucionalističkoj paradigmi koje na različite načine tumače značaj obrazovanja za razvoj društva. Prvi cilj je da se predstavi na koji način autori koji pripadaju ovim teorijskim pravcima opisuju ulogu obrazovanja u ekonomskom i političkom razvoju. Drugi cilj je da se ispita na koji način isti autori tumače značaj visokog obrazovanja za pojedince: za zaposlenje, napredovanje i životne šanse. Funkcionalistička paradigma smatra da je visoko obrazovanje neophodno za tehnološki, ekonomski i društveni napredak, jer priprema pojedince za rad u odgovarajućem segmentu kapitalističke ekonomije i povezana je sa shvatanjem progresa i pojmova: modernist, profesionalizacija i racionalizacija. Institucionalistička perspektiva takođe pokazuje da je obrazovni sistem strukturalno povezan sa nastankom moderne privrede i nacionalne države, da ima alokativnu funkciju i da na taj način utiče na životne šanse pojedinaca. Za razliku od funkcionalističke, institicionalistička perspektiva naglašava ideološku i legitimacijsku stranu ovih procesa i značaj pridaje političkim faktorima u odnosu na ekonomske faktore. Preispitivanjem i suočavanjem različitih teorijskih polazišta ukazuje se na kompleksan odnos obrazovanja i šireg društva. Stoga je potrebno kontinuirano ispitivati suprotstavljena stanovišta koja ovoj temi prilaze na različite načine. Jedino celovito i kritičko teorijsko promatranje ovih procesa može imati značajne implikacije za kreiranje obrazovnih politika, kao i sveobuhvatnijih reformi društva. ; In modern societies, higher education is considered to be playing a significant role in economic development by providing skilled labor, economic competitiveness, productivity, political stability and building a democratic society. The subject of this paper is to present and critically review sociological standpoints belonging to functionalist and institutionalist paradigm which interpret the importance of education for development of a society in a different way. The first objective is to present how authors belonging to these theoretical concepts describe the role of education in economic and political development. The second objective is to examine how these authors interpret the importance of higher education for individuals: for their employment, promotion and life chances. The functionalist paradigm holds that higher education is necessary for technological, economic and social progress, as it prepares individuals for work in the relevant segment of capitalist economy and is linked to understanding of progress and concepts of modernity, professionalization and rationalization. The institutionalist perspective also shows that education system is structurally linked to emergence of modern economy and the nation-state, that it has an allocative function and thus affects the life chances of individuals. Unlike the functionalist, the institutionalist perspective emphasizes the ideology and legitimacy of these processes and attaches importance to political rather than economic factors. By reviewing and confronting different theoretical starting points, a complex relationship between education and wider society is revealed. It is therefore necessary to continually examine the opposing viewpoints that approach this topic in a different way. Only a comprehensive and critical theoretical observation of these processes can have significant implications for creating educational policies and far-reaching societal reforms. ; Zbornik rezimea / 24. Međunarodna naučna konferencija "Pedagoška istraživanja i školska praksa ; Book of abstracts / 24th International Scientific Conference "Educational Research and School Practice"

Imajući na umu da je Strategijom razvoja obrazovanja u Srbiji primećeno da u obrazovanju u Srbiji postoji "problem sa pravednošću" i da je kao jedan od ciljeva razvoja obrazovanja navedeno stvaranje "socijalno pravičnog društva", u ovom radu se preispituje u kojoj meri su donošenje Zakona o dualnom obrazovanju i javno insistiranje na ekspanziji ovog vida obrazovanja koraci usmereni ka smanjenju nejednakosti. Oslanjajući se na ideje različitih francuskih sociologa obrazovanja (Burdije, Budon, Bodlo i Estable), kroz rad se ispituje u kojoj meri dualno obrazovanje otvara prostor za izjednačavanje obrazovnih šansi i uspostavljanje pravičnijeg društva. Iz teorijskih uvida spomenutih autora koji se tiču povezanosti klasnih struktura sa obrazovnim šansama, može se zaključiti da svako "grananje" unutar obrazovnog sistema doprinosi većim nejednakostima, o čemu eksplicitno govori Rejmon Budon. Odlike dualnog obrazovanja podsećaju na "primarno zanatsko" obrazovanje o kojem govore Bodlo i Estable koji pokazuju da je ovakvo obrazovanje predviđeno za učenike iz neprivilegovanih društvenih slojeva kojima se kroz ovaj vid obrazovanja ograničava mogućnost vertikalne društvene pokretljivosti. Analizirajući različite interesne optike aktera, Burdije smatra da opšte obrazovanje, nasuprot obuci u firmi, radnicima daje određeni vid slobode, jer ih čini manje vezanim za jedno preduzeće. Školski sistem povezan sa industrijom, prema mišljenju ovog autora, oblikovan je interesima poslodavaca i suprotan je interesima radnika, jer čini društvo manje pravičnim umanjujući šanse za vertikalnu i horizontalnu društvenu pokretljivost. Na osnovu navedenog se može zaključiti da dualno obrazovanje ne doprinosi smanjenju društvenih nejednakosti, te da bi u cilju stvaranja pravičnijeg društva od ovakvih obrazovnih politika trebalo odustati. ; Bearing in mind that the Strategy for Education Development in Serbia perceives the existence of a "justice issue" in education in Serbia, and that one of the stated goals of education development is creating a "socially just society", this paper explores to which extent adopting the Law on Dual Education and public insistence on expansion of this mode of education are the steps towards reducing injustice. Relying on the ideas of different French sociologists of education (Bourdieu, Boudon, Baudelot and Establet), the paper examines to which extent dual education opens up the space for balancing educational opportunities and establishing a more just society. From theoretical insights of the aforementioned authors regarding the relation between class structures and educational opportunities, it can be concluded that any "branching" within an educational system contributes to greater inequalities, as explicitly asserted by Raymond Boudon. The characteristics of dual education correlate to the "primary professional" education mentioned by Baudelot and Establet, illustrating that such education is intended for students from underprivileged social strata, who have limited opportunities for vertical social mobility due to this kind of education. By analysing various interest optics of the actors, Bourdieu finds that general education, as opposed to company training, provides workers with a certain form of freedom because it makes them less attached to a single company. The school system associated with industry, in the opinion of this author, is shaped by the interests of employers and contrary to the interests of workers, as it makes society less fair by reducing the chances of vertical and horizontal social mobility. Based on the above, it can be concluded that dual education does not contribute to reducing social inequalities, and that in order to create a fairer society, such educational policies should be abandoned. ; Zbornik rezimea / 24. Međunarodna naučna konferencija "Pedagoška istraživanja i školska praksa ; Book of abstracts / 24th International Scientific Conference "Educational Research and School Practice"

Ideja o značaju roditeljstva i njegovog uticaja na dečiji rast i razvoj, kao i razvoj društva u celini široko je prihvaćena i priznata, o čemu govore istraživanja iz ove oblasti, kao i sve veća pažnja i značaj koji se pridaje podršci roditeljima u Evropi i svetu. U zemljama Evropske unije oblast podrške roditeljima je godinama činila segment šireg političkog konteksta koji je sadržao intervencije i korektivne mere usmerene ka "rizičnim grupama" roditelja. U poslednje dve decenije, usled promena porodične politike u oblasti podrške roditeljima, sve više se govori o preventivnim aktivnostima koje se zasnivaju na konceptu ljudskog, odnosno društvenog kapitala. Teorija ljudskog kapitala pruža adekvatan okvir za razumevanje značaja investiranja u razvoj veština i znanja pojedinca kroz obrazovanje i podučavanje, insistirajući na odgovornosti za sopstveni status i napredak. U skladu sa tim, na podršku roditeljima se sve više gleda kao na značajnu socijalnu investiciju koja doprinosi dobrobitima dece, a roditeljske kompetencije se sagledavaju kao preduslov razvoja pojedinca i društva. Primenom analize sadržaja dokumenta – izveštaja Eurofonda i izveštaja Evropske komisije, da bismo stekli uvid u tendencije u okviru oblasti podrške roditeljima koja se razmatra sa stanovišta teorije ljudskog kapitala, sagledali smo elemente podrške i strukturu usluga, sferu politike i praktične primene u nekim zemljama EU. Integrisan pristup univerzalnim uslugama, raznovrsnost obima, organizacije, modeli usluga i finansiranje čine glavne odlike podrške roditeljima. Kritičkim sagledavanjem oblasti i postojećih tendencija, putem unapređivanja obrazovnih ishoda, definisanjem jedinstvenih kriterijuma kvaliteta i nacionalnih standarda moguće je unaprediti podršku roditeljima kako u kontekstu Evrope, tako i naše zemlje. ; The idea of importance of parenting and its impact on children's growth and development as well as on development of overall society, is widely accepted and acknowledged, as evidenced by the research in this field. It is also maintained by increasing attention and significance attached to support to parents, in Europe and worldwide. In the EU countries, the support to parents has been a part of a broader political context for years, with implied interventions and corrective measures directed at "at-risk groups" of parents. In the last two decades, due to changes in family policy in the field of support to parents, there has been an increasing talk of preventive activities based on the concept of human and social capital. Human capital theory provides a suitable framework for understanding the importance of investment into development of the individual's skills and knowledge through education and teaching, and insists on responsibilities for own status and progress. In this regard, the support to parents is increasingly seen as a significant social investment that contributes to wellbeing of children, while the parental competencies are seen as precondition for development of an individual and society. Using the content analysis of a document - the Eurofund report and the report of European Commission to gain the insight into trends in the field of support to parents observed from the standpoint of the human capital theory, we reflected on the elements of support and structure of services, political factors and practical use in some EU countries. Integrated approach to universal services, diversity of scope, organization, service models and financing are the main characteristics of support to parents. By critically reviewing the field and current trends, by improving educational outcomes, defining unique quality criteria and national standards, it is possible to improve support to parents both in Europe and our country. ; Zbornik rezimea / 24. Međunarodna naučna konferencija "Pedagoška istraživanja i školska praksa ; Book of abstracts / 24th International Scientific Conference "Educational Research and School Practice"

The denomination singing revolution (coined by Estonian artist Heinz Valk, b. 1936) is commonly used for events in Baltic States between 1987 and 1991 that led to the restoration of the independence of Estonia, Latvia and Lithuania. Three songs – the folk song Pūt, vējiņi! (Blow, Wind!), the choir song Gaismas pils (The Castle of Light) by the national classical composer Jāzeps Vītols (1863–1948) and the song Saule, Pērkons, Daugava (Sun, Thunder, Daugava) by the composer Mārtiņš Brauns (1951) – at that time in Latvia had a special significance in society. Each song represented references to different layers in Latvian cultural and political history. The characteristics of the three songs in the Singing Revolution process are based on the approach and methodology of distant (objective) analysis of cultural context and recent historical experience. As a result, this article reveals the meaning and reception of the three songs as symbols of nonviolent resistance during the fall of communist regime in Latvia in the late 1980s. ; Термин певана револуција, који је сковао естонски уметник Хајнц Валк (Heinz Valk, 1936–), реферира на збивања у балтичким земљама између 1987. и 1991. године, која су довела до поновног успостављања независности Естоније, Летоније и Литваније. Масовне демонстрације против совјетске окупације започеле су након свеобухватне либерализације совјетског режима. У Москви су се надали да ће не-руске нације остати у оквиру Совјетског Савеза, захваљујући уклањању ограничења у вези са слободом говора и коришћењем националних симбола (попут локалних застава из раздобља пре 1940. године и сл.) Међутим, ситуација се до те мере погоршала да су још пре 1989. године започете кампање за ослобађање балтичких нација из окова Совјетског Савеза. Грандиозне манифестације на којима су људи заједно певали биле су карактеристичне за све три балтичке државе. Песме, као симболи протеста и ослобођења, сигнализирале су крај комунистичког режима. Три песме – народна песма Pūt, vējiņi! (Дуни, ветре!), хорска песма Gaismas pils (Замак светлости) летонског националног композитора Јазепса Витолса (Jāzeps Vītols, 1863–1948) и песма Saule, Pērkons, Daugava (Сунце, гром, Даугава) композитора Мартинша Браунса (Mārtiņš Brauns, 1951–), имале су посебан друштвени значај у Летонији тога доба. Свака песма је садржала референце на одређене слојеве летонске културне и политичке историје. Свака од ове три песме имала је другачију судбину након пада совјетског режима и поновног успостављања летонске независности. Стога, фокусирање на ове песме пружа нијансиран поглед на различите културне и политичке контексте пада комунистичког режима у балтичким државама, посебно у Летонији. У приступу овим песмама, карактеристичним за певану револуцију, примењена је методологији дистанциране (објективне) анализе културног контекста и скорашњег историјског искуства. Последично, овим чланком се осврћемо на значење и рецепцију ове три песме као симбола ненасилног отпора у време пада комунистичког режима у Летонији, крајем осамдесетих година прошлог века. Могуће је закључити да се поједине песме, у комтексту историјских промена, не доживљавају као примарно музички артефакти, већ као дубоко симболичне поруке. Заузврат, анализа ових порука омогућава нам да откријемо референце на разне слојеве културе и специфичних локалних традиција, као и њихових данашњих одјека у оквирима традиционалне културе. ; Часопис је индексиран на http://doiserbia.nb.rs/, http://dais.sanu.ac.rs/handle/123456789/914 и у међународној бази ProQuest. / The journal is indexed in http://doiserbia.nb.rs/, http://dais.sanu.ac.rs/handle/123456789/914 and in the international database ProQuest. Издавање ове публикације подржали су Министарство културе и информисања Републике Србије, Министарство просвете, науке и технолошког развоја Републике Србије и СОКОЈ - Организација музичких аутора Србије / The publication of this volume was supported by the Ministry of Culture and Information of the Republic of Serbia, the Ministry of Education, Science and Technological Development of the Republic of Serbia and SOKOJ - Serbian Music Authors' Organization

The article explores the Baltic musicological conferences as a non-hierarchical network and its role and meaning in the changing political and cultural contexts. Starting from 1967, when the first conference took place, the annual meetings of the Baltic musicologists soon became a transnational space for the professional exchange and crosscultural discussion. Based on the results and the impact of cooperation between musicologists of neighbouring countries, the Soviet formation of the national history writing and the development of the Baltic musicological comparativism is discussed, given the political and cultural factors of these changes. The theoretical foundations and cultural aspirations of the concept of national music historiography by Vytautas Landsbergis is highlighted as representative example of the national self-confidence in Lithuanian musicology during the Soviet period. ; Балтички културни простор – да ли је то реалност или фикција, спонтана транскултурална традиција или вештачка геополитичка конструкција? Ова питања, која доводе под сумњу балтичке музиколошке конференције, које се у континуитету одржавају већ педесетак година, уопште нису реторичка. Од 1967. године, када је одржана прва конференција, годишња окупљања балтичких музиколога нису била ограничена само на остваривање професионалних циљева. Политичке промене и културне пукотине увек изнова остављају своје отиске у историји транснационалне балтичке музиколошке сарадње. Приликом покретања прве конференције пре више од пет деценија, примењен је совјетски метод обредног посвећења: окупљање музиколога из три балтичке државе формално је било посвећено 50. годишњици Октобарске револуције, чиме је је успостављена традиција која је пркосила совјетској централизацији. Ускоро су конференције постале простор за професионално самоизражавање и транснационално нехијерархијско умрежавање младих музиколога који су стасавали током шездесетих година ХХ века, као и каснијих генерација. Ова традиција је допринела успостављању институционалног статуса балтичке музикологије, настале као алтернатива званичној доктрини совјетске музике и музикологије у другој половини ХХ века. Супротстављајући се наметнутом совјетском приступу развоју националне културе, балтичке музиколошке конференције прошириле су геополитичко и хронолошко истраживачко поље у вези са музиком својих земаља. Скромни покушаји да се развије компаративизам најбоље су промовисани заједничким напорима да се дефинише појам националне музичке културе и категорије типичне за овај концепт: национална школа и национални стил. Компаративна перспектива била је посебно карактеристична за презентације Арнолдса Клотинша (Arnolds Klotiņš), Марта Хумала (Mart Humal), Витаутаса Ландсбергиса (Vytautas Landsbergis) и Алгирдаса Амбразаса (Algirdas Ambrazas), који су сумирали своја фундаментална истраживања у области музике као културне праксе и музичких стилова. Међутим, чак и у радовима наведених музиколога, универзалнији аспект је био засењен традиционалном концепцијом националног израза у музици. Успостављање алтернативних канона националне класичне и модерне музике, као и модернизација музикологије, спадају у резултате ових конференција. Током година политичких промена деведесетих година прошлог века, културно оживљавање је инспирисало дискусије о општијој потрази за балтичким културним идентитетом и могућностима његовог институционалног успостављања. Међутим, истовремено су се отворила питања идентитета ове манифестације, доводећи у питање сам формат балтичког музиколошког простора као могуће совјетске геополитичке конструкције. ; Часопис је индексиран на http://doiserbia.nb.rs/, http://dais.sanu.ac.rs/handle/123456789/914 и у међународној бази ProQuest. / The journal is indexed in http://doiserbia.nb.rs/, http://dais.sanu.ac.rs/handle/123456789/914 and in the international database ProQuest. Издавање ове публикације подржали су Министарство културе и информисања Републике Србије, Министарство просвете, науке и технолошког развоја Републике Србије и СОКОЈ - Организација музичких аутора Србије / The publication of this volume was supported by the Ministry of Culture and Information of the Republic of Serbia, the Ministry of Education, Science and Technological Development of the Republic of Serbia and SOKOJ - Serbian Music Authors' Organization

Škole se širom sveta nalaze pred novim zahtevima, a jedan od njih, posebno izražen u neoliberalnoj eri i kulturi revizije, jeste standardizacija uspeha učenika preuzeta iz sveta ekonomije. Mišljenja o standardizaciji uspeha učenika ili škola su podeljena. Sistematski smo analizirali relevantnu literaturu kako bismo istražili različita viđenja standarda. Standardi se smatraju dobrim pokazateljima koji omogućavaju poređnje među državama i pružaju smernice za inovacije i/ili reforme, pošto su obrazovni sistemi tradicionalno zasnovani na implicitnim standardima. Postavljanje eksplicitnih standarda olakšava posao nastavnicima i učenicima jer znaju šta se od njih očekuje. Osnovu ovakvog pristupa čini verovanje političara da mogu jasno prepoznati šta bi studenti trebalo da znaju i za šta bi trebalo da budu osposobljeni. Protivnici ovakvom mišljenju smatraju da je postavljanje eksplicitnih standarda inherentno štetno jer može umanjiti kvalitet onoga što se meri. Standardi se ne odnose na potpunu valorizaciju studenata, niti na kompetencije važne za uključivanje u svet rada. Uspeh učenika ima višestruke ciljeve koji se ne odražavaju u standardizovanim testovima, a moguće je i preusmeravanje resursa s jedne grupe učenika na druge, što često nije opravdano ili transparentno. Standardizacija uspeha učenika stvorena je analogijom sa privredom po kojoj studenti postaju ,,proizvodi", a njihovo ponašanje se definiše kao ,,izlazne veštine", ,,kompetencije" i ,,ishodi". Postavljanje standarda počiva na implicitnoj pretpostavci da je obrazovni proces kulturološki neutralan i da ne uzima u obzir etničku pripadnost i društvenu klasu, ali pokušava da homogenizuje učenike stavljajući ih u kvantifikovane kategorije. Sam koncept standarda je nejasan. Stoga, standardizacija baca senku na romantičnu predstavu o poslovnom sektoru kao primeru dobre prakse i iziskuje redefinisanje cilja i svrhe obrazovanja. ; There are new demands for schools around the world, and one of them, particularly expressed in the neoliberal era and audit culture, is standardization of student achievements that has been transferred from the world of economics. The opinions about standardization of student or academic achievements are not united. We used systematic analysis of relevant literature to explore different perspectives on standards. Standards are considered to be a good indicator that allows cross-national comparisons and provides guidance for innovation and/or reform, since education systems are traditionally based on implicit standards. Setting explicit standards makes work easier for teachers and students because they know what is expected from them. The basic foundation of this approach is the politicians' conviction that they can clearly identify what students need to know and what they need to be capable of. The opponents believe that setting explicit standards is inherently damaging because it can reduce the quality of what is measured. Standards do not allow for full valorisation of students or competences that are important for inclusion in the world of work. Student achievement has multiple goals that are not reflected in standardized tests, and it is also possible to redirect resources from one group of students to others, which is often not justified or transparent. Standardization of student achievement was created by analogy to industry, whereby students become "products", and their behaviour is defined as "exit skills", "competences" and "outcomes". Setting standards rests on the implicit assumption that educational process is culturally neutral and does not take into account ethnicity and social class, but tries to homogenize students by placing them in quantified categories. The mere construct standard, is not clear. For this reason, standardization casts a shadow on romantic presentation of the business sector as the example of good practice, and requires redefining the goal and purpose of education. ; Zbornik rezimea / 24. Međunarodna naučna konferencija "Pedagoška istraživanja i školska praksa ; Book of abstracts / 24th International Scientific Conference "Educational Research and School Practice"

U radu želimo da ukažemo na značaj republikanske misli za Dirkemovo shvatanje vaspitanja i obrazovanja. U sekundarnoj literaturi najčešće se ističu praktični i politički razlozi njegovog interesovanja za pedagogiju. Katolička crkva u Trećoj republici je – u vezi sa njenom ulogom u obrazovanju – doživljavana kao smetnja za dugoročni opstanak Republike. Obrazovanje novih generacija postavljeno je na temelje pozitivnih nauka kako bi se građani vaspitavali u duhu vrednosti novouspostavljene Republike. Proklamovani sekularizam Treće republike se nije mogao pomiriti sa obrazovnim sistemom kojim upravlja crkva. Dirkemov naučni rad je očigledno nosio i određeni politički značaj u Trećoj republici. Zapravo, bio je svojevrsni laički katehizis u obrazovnom sistemu Francuske. Ipak, čini nam se da uloga moralnog vaspitanja u novoj, sekularnoj državi nije bila samo puko provizorno rešenje. Republikanska misao je oduvek isticala značaj obrazovanja, odnosno vaspitanja koje bi omogućilo političku i moralnu stabilnost društvenog poretka. U ovom slučaju mislimo na dela klasika filozofije – Platona, Aristotela, Makijavelija, Monteskjea i Rusoa. Ako je Dirkemova sociologija i pedagogija imala ulogu supstituta katoličke veronauke, onda se sa sigurnošću može tvrditi da je u takvoj ulozi deo i duge tradicije republikanskog vaspitanja. Pomoću heurističkog pristupa pratićemo idejni razvoj republikanske misli o vaspitanju i obrazovanju. Sve navedeno iznosimo kako bismo pokazali na koji način se republikanska tradicija podudara sa projektom izgradnje Treće republike. Dirkemov odnos prema ulozi pedagogije nije puki proizvod određenih biografskih (akademskih) ili političkih kontingentnosti. Ovakav pristup može biti interesantan zbog načina na koji pristupamo razumevanju klasika sociologije i pedagogije. Dela klasika moramo posmatrati i kao proizvod kontinuiteta, a ne samo kroz prizmu njihove originalnosti ili konteksta u kojem su stvarali. U tom slučaju možemo postaviti drugačije interpretacije i posmatrati njihova dela iz drugog ugla. ; In the paper we want to point at significance of the Republican thought for Durkheim's understanding of education and upbringing. The secondary literature usually highlights practical and political reasons for his interest in pedagogy. Catholic Church was in the Third Republic - regarding its role in education - seen as a hindrance to a long-term survival of the Republic. Education of new generations was based on positive sciences so the citizens could be educated in line with the values of newly established Republic. The proclaimed secularism of the Third Republic could not be reconciled with the educational system governed by the church. Durkheim's academic work clearly bore a certain political significance in the Third Republic. Actually, it was a form of profane catechism in the education system of France. However, it seems that the role of moral education in the new, secular state was not merely a tentative solution. Republican thought has always emphasized the significance of education, i.e. upbringing, which would enable political and moral stability of the social order. In this case we allude to the works of prominent philosophers - Plato, Aristotle, Machiavelli, Montesquieu and Rousseau. If Durkheim's sociology and pedagogy acted as a substitute for Catholic catechism, then it is safe to say that so did a long tradition of Republican upbringing. Using a heuristic approach, we will follow conceptual development of the Republican thought on upbringing and education. The purpose of the above stated is to demonstrate how the Republican tradition coincides with the project of building the Third Republic. Durkheim's attitude towards the role of pedagogy is not a mere product of particular biographical (academic) or political contingencies. This view can be interesting because of our approach to understanding of classical authors of sociology and pedagogy. We must also regard the works of classical authors as products of continuity, and not just through the prism of their originality or context within which they created. In that case, we can set different interpretations and view their works from a different angle. ; Zbornik rezimea / 24. Međunarodna naučna konferencija "Pedagoška istraživanja i školska praksa ; Book of abstracts / 24th International Scientific Conference "Educational Research and School Practice"

In this article Dr Pribicevic analyses the impact of Kosovo crises on Serbian EU integrations and shaping of political scene of Serbia. Dr Pribicevic pointed out how crises started in spring 2011 when idea of split of Kosovo appeared again in Serbia and then continued with the clashes between KFOR and Serbs from north of Kosovo in order to get the control of administrative crossing Jarinje and Brnjak. During the summer 2011 German chancellor Merkel visited Serbia and asked government in Belgrade to normalize its relations with Kosovo and dissolve "parallel institutions" of Serbs in the north of Kosovo. Following this visit Serbian government continue its negotiations with Pristina and find out solutions for administrative crossings. On the other side, Belgrade and Pristina didn't find solution for the problem of presentation of Kosovo on the regional gatherings after what European council, under the German influence, decided to postpone the decision to give Serbia the status of candidate for the EU. Therefore, Serbia remains without EU candidaturein December 2011 in spite of the fact that government in Belgrade handedover general Ratko Mladic and Radovan Karadzic to Hague Tribunal as well as conducted a number of successful reforms which got very high marks from EU commission. In this article Dr Pribicevic is trying to answer several questions. Why Washington and Berlin imposed such a strong pressure on Serbia in this moment? Is split of Kosovo possible solution? Could Serbian government continue with current politics of EU and Kosovo or it should take one of these politics as a priority? How Kosovo crises influenced Serbian political scene? At the end, Kosovo crises opened the crucial question: could Serbia enter EU without "recognition of territorial integrity of Kosovo"as described by German foreign minister Westervele. Having in mind forthcoming elections in spring time 2012 author thinks that ruling Democratic Party as well as leading opposition party Sebian Progresive Party will continue with current politics "both EU and Kosovo". Such politics will be in accordance with the public mood in Serbia which shows that support for EU integrations is declining with the growing pressure of US and Germany on Serbian Kosovo's politics. On the other side, Serbian politics "both EU and Kosovo" is not sustainable on the long run and Serbia has to face difficult decisions in future. Also, according to the author opinion Kosovo crises showed weakness of Serbian international position. It is without important allies among key Western powers which has dominant influence in this part of Europe. Serbia has support of Russia but key influence on Kosovo has US, GB, France and Germany. These powers connected Serbia's further progress towards EU with normalization its relations with Kosovo, knowing in advance that the time when Serbia is seeking for the EU candidature is the best time to ask Belgrade to make concessions in its Kosovo's politics. Western powers do not expect Serbia to recognize Kosovo but they expect Serbia to accept " territorial integrity of Kosovo", including its north part. Why Kosovo become so important for leading Western powers? Author thinks that several reasons influenced such tough behavior of Western power towards Serbia. First, after helping them to create an independent state, US perceived Albanians as the most reliable ally in this part of Europe. Second, Germany and other big powers in Europe wants to prevent creation of new frozen conflict in Europe similar to Cyprus one, Third, all big Western powers has reserves towards Serbian foreign policy and its orientation on EU but as well as on Russia, nonalignment world, China which quite often is described in the West as sitting on the two chairs, Last but not the least, Germany as well as France is not very eager of politics of enlargement of EU in the eve of forthcoming elections in these countries scheduled for 2012 and 2013. Therefore its hesitation in this moment towards further enlargement with US pro Albanian politics creates tough dillemas for Serbian politics in foreseeable future.

Prema definiciji Interseks zajednice Severne Amerike, pojam interseks koristi se za osobe rođene sa hormonskim, hromozomskim ili anatomskim polnim obrascima koji ne odgovaraju društvenim i medicinskim očekivanjima muških ili ženskih polnih karakteristika. Između 0,05 i 1,7% stanovništva rađa se sa nekim od interseks stanja koji imaju veliki broj oblika. Standardna medicinska procedura postupanja sa interseksualnim licima podrazumeva postupak normalizacije pola, odnosno korektivne genitalne hirurške intervencije i horomonsku terapiju, sa ciljem da definiše polne organe u skladu sa jednim od dva priznata pola i odgovori na opresivne zahteve heteronormativnosti u kojoj je interseksualno telo devijacija od "normalne telesnosti". Rasprave o interseksualnosti posebno su aktualizovane na polju bioetike kroz radove E. Feder i A. Dreger. Uvidom u određeni broj teorijskih i empirijskih radova na temu interseksulanosti u oblasti obrazovanja, zaključujemo da je njihova zastupljenost zanemarljiva. Cilj rada bio je da se, pošavši od konceptualnog okvira kvir studija kao analitičkog modela koji locira i eksploatiše nekoherentnost hromozomskog pola, roda i seksualne želje, formulišu smernice za unapređivanje obrazovnog zakonodavstva i obrazovne prakse kojima se na bolji način reguliše status interseks dece i mladih. Osnovu za teorijsku analizu predstavljali su rezultati studije "Interseks – ka stvaranju intersekcionalne platforme" organizacije Geten LGBTIQA iz 2019. godine čiji se globalni zaključak tiče pravne nevidljivosti interseks lica u Srbiji koju prati patologizujući medicinski diskurs. Na osnovu naše možemo zaključiti da je neophodno unaprediti obrazovne politike i prakse koje prepoznajemo i kao ključne predlažemo: vidljivost interseksualnih lica u obrazovnoj legislaturi počevši od predškolskog obrazovanja, informisanje aktera školskog života o stanju interseksualnosti i njegovim varijacijama, prevencija nasilja i diskriminacije prema interseks deci i mladima, ohrabrivanje prava interseks dece i mladih na samoodređenje. Ističe se potreba za osmišljavanjem i sprovođenjem kvalitativnih pedagoških istraživanja intreseksualnosti iz dečje perspektive koja mogu destabilizovati normativni diskurs polnosti/telesnosti i depatologizovati interseksualnost. Inkorporiranost zahteva iz dokumenta Promišljanje obrazovanja: ka zajedničkom globalnom dobru (UNESCO, 2015) vidimo kao dobru startnu osnovu za građenje nacrta obrazovne politike koja se temelji na humanističkim nasuprot utilitarističkim vrednostima. ; According to definition of the Intersex Society of North America, the term intersex is used to refer to persons born with hormonal, chromosomal or anatomical gender patterns which do not correspond with social and medical concepts of male or female gender characteristics. Between 0.05% and 1.7% of the population is born with an intersex condition that may take numerous forms. The standard medical procedure for dealing with intersex persons involves the gender normalizing procedure, i.e. corrective genital surgery and hormone therapy whose aim is to define sexual organs according to one of the two recognized genders and respond to oppressive demands of heteronormativity in which intersex body is a deviation from a "normal corporeality". Discussions about intersexuality have been particularly topical in the field of bioethics through the works of E. Feder and A. Dreger. By examining a number of theoretical and empirical papers on intersexuality in the field of education, we conclude that their representation is meagre. The aim of the paper is, starting from the conceptual framework of queer studies as analytical model that locates and exploits the incoherence of chromosomal sex, gender and sexual desire, to formulate guidelines for improvement of education legislation and practice so as to regulate the status of intersex children and young people better. The starting point for theoretical analysis is the result of the 2019 Geten LGBTIQA study: "Intersex – Towards Building an Intersectional Platform" whose global conclusion concerns the legal invisibility of the intersex persons in Serbia, followed by pathologizing medical discourse. Upon our analysis, we can conclude that it is necessary to improve educational policies and practices. The key improvements we propose are the following: visibility of intersex persons in education legislation starting from the pre-school education, informing the participants of school life about the state of intersexuality and its variations, prevention of violence and discrimination against intersex children and youth, encouraging the right of intersex children and young people to self-determination. The need to design and conduct qualitative pedagogic researches of intersexuality from the children's perspective that can destabilize normative discourse of sexuality/corporeality and depatologize intersexuality is emphasized. Inclusion of requirements from the document: Rethinking education: towards a common global good (UNESCO, 2015) is perceived as a good starting point for creating a draft of education policy which is based on humanistic and not utilitarian values. ; Zbornik rezimea / 24. Međunarodna naučna konferencija "Pedagoška istraživanja i školska praksa ; Book of abstracts / 24th International Scientific Conference "Educational Research and School Practice"

U radu se razmatraju promene koje su nastale poslednjih decenija u obrazovnoj politici Rusije, a koje se tiču razvijanja informatizacije obrazovne sredine. Prelazak na novi postsovjetski model sistema visokog obrazovanja, zasnovan na evropskim standardima, doveo je do promena u odnosu nastavnik–student, što se odnosi i na veću samostalnost u radu studenata i smanjenje angažovanja nastavnika i vremena koje je određeno za komunikaciju studenata sa nastavnicima. Značajan deo u sistemu ocenjivanja znanja sprovodi se putem testiranja. Ukazuje se na negativne posledice ovih promena koje se reflektuju na kvalitet budućih stručnjaka, s obzirom da interakciju u komunikaciji sa nastavnicima zamenjuju kompjuteri, odnosno formalno popunjavanje zadataka bez adekvatne refleksije. Uspon informatizacije obrazovne sredine u Rusiji preti značajnim nestankom celog niza profesija, kao i povećanjem broja nazaposlenih. Imajući u vidu značaj koji digitalne tehnologije imaju na razvoj ekonomije i privrede zemlјe, njenu odbrambenu sposobnost i političke procese, ukazuje se na potrebu za usklađivanjem obrazovanja sa potrebama na tržištu rada, kao i na potrebu da se obrazuju novi profili stručnjaka koji će biti sposobni da upravlјaju kompleksnom savremenom tehnikom, uređajima i robotima kako bi država sačuvala svoje pozicije na svetskom nivou. Naglašava se nedostatak interakcije i saradnje između strukovnih univerziteta sa poslodavcima i naučnim institucijama, što dovodi do smanjenja kvaliteta obrazovnih procesa, koji se najpre odnose na praktičnu osposoblјenost stručnjaka. Na osnovu analize problema u informaciono-obrazovnoj sredini koji su prikazani u ovom radu možemo da zaklјučimo da je neophodno razmotriti načine primene informaciono-komunikacione tehnologije u funkciji unapređivanja obrazovnog sistema. Naime, savremena obrazovna sredina mora da obuhvata sistem organizaciono-metodičkih, softverskih i drugih tehničkih sredstava za čuvanje, obradu i prenošenje informacija koja obezbeđuju brži pristup materijalima, među kojima je i stručna literatura. Takva sredina je pogodna za interaktivnu komunikaciju nastavnika sa studentima i time doprinosi efikasnijem učenju i pobolјšanju uvida nastavnika u samostalan rad studenta. Informaciono-obrazovna sredina se izgrađuje kao integrisani multikomponentni sistem pomoću koga se može napraviti selekcija na različitim nivoima. Razumevanje odlučujuće uloge informacija u evolucijskim procesima prirode i društva dovodi do otkrića potpuno nove, informacione slike sveta koja se značajno razlikuje od tradicionalnog tehnokratskog pristupa koji dominira u nauci. ; The work deliberates the changes that occurred in Russian educational policy in the last decades, concerning development of informatization of educational environment. Transition to the new post-soviet model of high education based on European standards led to changes in the teacherstudent relationship. These changes involve a greater independence in work for students and reduced engagement of a teacher and the amount of time intended for communication between students and teachers. A major part of knowledge assessment is performed via tests. It points to negative consequences of these changes that are reflected in the quality of future experts, as the interaction in communication with teachers is replaced by computers i.e. formal fulfilment of tasks without adequate reflection. The rise of informatization in Russian educational environment may jeopardise a significant number of professions and increase number of unemployed. Having in mind the significance of digital technologies for the development of the country's economy and industry, its defence capability and political processes, it points to the need for harmonization of education with the labour market needs as well as the necessity to educate new profiles of experts who will be capable of managing complex modern technical solutions, devices and robots so as to enable the country to preserve its global position. It stresses the lack of interaction and cooperation between vocational universities and employers and scientific institutions, which leads to decline in quality of educational processes, primarily regarding the know-how of experts. Upon analysing the problems in information-educational environment as presented in this paper, we can conclude that it is necessary to look into the ways of implementing the information and communications technologies for the sake of improving the educational system. Namely, modern educational environment has to include the system of organizational and methodical, software and other technical methods for storing, processing and transmitting the information which provide faster approach to resources, professional literature included. Such environment is suitable for interactive communication between teachers and students and contributes to a more efficient learning and a better teacher's insight into the student's independent work. Information-educational environment needs to be formed as an integrated multicomponent system, acting as a means for making selection at different levels. Comprehension of decisive role of information in evolution processes of the nature and society leads to discovery of a completely new, informational concept of the world, which differs a great deal from the traditional technocratic approach prevailing in science. ; Zbornik rezimea / 24. Međunarodna naučna konferencija "Pedagoška istraživanja i školska praksa ; Book of abstracts / 24th International Scientific Conference "Educational Research and School Practice"

Standardi kompetencija direktora ustanova obrazovanja i vaspitanja u Srbiji (2013), kao i zakonska regulativa koja se odnosi na direktore, propisuju kompleksne i raznovrsne uloge i zadatke. Novija istraživanja u oblasti obrazovnog liderstva pokazuju da su direktori veoma opterećeni, zbog čega im je posebno teško da uspostave ravnotežu između dve najvažnije uloge: pedagoškog lidera i menadžera škole. Cilj ovog rada je da utvrdimo da li je pomenuti problem, na koji direktori ukazuju, nov ili je postojao i u prošlosti. S tim u vezi, analizirale smo radove o direktorima škola koji su objavljeni u časopisu Nastava i vaspitanje u periodu od početka izlaženja časopisa (1951. godine) do osamdesetih godina 20. veka. U tekstovima smo tragale za opisima uloga direktora, za sadržajem zadataka putem kojih se ove uloge ostvaruju, kao i za iskazima autora koji potencijalno ukazuju na problem balansa između dve najvažnije uloge. Na osnovu analize sadržaja 14 tekstova utvrdile smo da su autori značajno više pažnje posvetili razmatranju pedagoško-instruktivne uloge direktora, nego razmatranju uloge direktora kao menadžera škole. Pedagoško-instruktivnu ulogu opisuju kroz sledeće zadatke: planiranje i programiranje nastavnog procesa, posete časovima, praćenje rada nastavnika i pružanje neophodne pomoći posebno mlađim nastavnicima, praćenje učeničkog znanja i napredovanja, planiranje i organizacija individualnog i kolektivnog stručnog usavršavanja nastavnika, stvaranje uslova za efikasnu saradnju sa školskim pedagogom i tako dalje. Na osnovu istraživanja i iskustava iz školske prakse autori su ukazivali na to da je pedagoška uloga direktora zapostavljena, zbog njihove opterećenosti poslovima koji pripadaju menadžerskoj ulozi. Pored toga, ukazivali su i na nedostatak istraživanja u oblasti pedagoškog liderstva, kao i na potrebu za organizovanjem seminara koji bi se programski zasnivali na stvarnim interesovanjima i potrebama direktora škola. Dakle, rezultati naše analize upućuju na relativno dug vremenski period postojanja sličnih problema u oblasti obrazovnog liderstva u Srbiji, što bi trebalo da predstavlja dodatni podsticaj za istraživače i kreatore obrazovnih politika u pronalaženju adekvatnih strategija podrške direktorima škola u balansiranju ključnih uloga. U radu se diskutuje o rešenjima – kao što su distributivno liderstvo, mentorstvo i facilitacija prilikom uvođenja novih direktora u posao – koja su se u drugim obrazovnim sistemima pokazala kao efektivna za unapređivanje kvaliteta rada škole. ; Standards of competencies for principals of educational institutions in Serbia (2013), as well as the legislation related to principals, stipulate complex and diverse roles and tasks. Recent research in the field of educational leadership shows that principals are overburdened, and therefore have difficulties in balancing out the two most important roles: of educational leader and school manager. The objective of this paper is to determine whether this problem, signalled by the principals, is new or has existed in the past as well. In this regard, we analysed the articles on principals published in the journal Teaching and education from the beginning of its publication (1951) till 1980s. In the articles, we searched for descriptions of the principals' roles, the content of their professional tasks, as well as for authors' statements that potentially point to the problem of balancing the two most important roles. Based on the content analysis of 14 articles, we found that the authors paid much more attention to educational and instructive role of the principal than to the principal's role of a school manager. They describe the educational and instructive role through the following tasks: planning and programming of the teaching process, visits to classes, monitoring the work of teachers and providing necessary assistance particularly to younger teachers, monitoring of students' knowledge and progress, planning and organization of individual and collective in-service teacher trainings, creating conditions for efficient cooperation with a school counsellor and so on. Based on the research and experience from the school practice, the authors indicated that the educational role of principals was neglected due to burden of tasks belonging to managerial role. In addition, they pointed to the lack of research in the field of educational leadership, as well as to the need for organizing seminars which would be topically based on real interests and needs of principals. Therefore, the results of our analysis point to a relatively long period of similar problems in the field of educational leadership in Serbia, which is supposed to provide additional motivation to researchers and educational policy makers for finding adequate strategies for supporting the principals in balancing their key roles. The paper discusses solutions - such as distributed leadership, mentoring, and facilitation in introducing new principals into job - that have proven effective in other education systems in improving quality of school's operation. ; Zbornik rezimea / 24. Međunarodna naučna konferencija "Pedagoška istraživanja i školska praksa ; Book of abstracts / 24th International Scientific Conference "Educational Research and School Practice"

U radu se razmatra ekološko obrazovanje u Srbiji, kroz analizu trenutnog stanja, ukazivanje na ključne probleme u ovoj oblasti i moguće pravce daljeg razvoja. U prvom delu rada dat je prikaz razvoja ekološkog obrazovanja u našoj zemlji sa naglaskom na ključne faze u ovom procesu. Put razvoja ekološkog obrazovanja u Srbiji kretao se od izrazitog antropocentrizma i antagonizma između čoveka i prirode, preko umerenog antropocentrizma sa primesama ekoncentrizma, do dominantnog ekocentrizma. Primetno je da razvoj ekološkog obrazovanja u našoj zemlji kasni bar jednu deceniju u odnosu na društvene okolnosti, što otvara brojne implikacije za obrazovni sistem i društvo u celini. Kada je u pitanju nastavni proces, analiza stanja pokazuje pomake koji su učinjeni implementiranjem novih sadržaja iz oblasti ekologije i održivog razvoja u postojeće predmete, kao i uvođenjem izbornih predmeta koji se odnose na ekološko obrazovanje. Pomaci su učinjeni i u domenu vannastavnih aktivnosti koje su obogaćene sadržajima iz oblasti ekologije, kao i u okviru obrazovnih politika škola, uvođenjem posebnih rubrika u školske programe kojima se definišu planirane aktivnosti iz ove oblasti. U drugom delu rada napravljen je osvrt na ključne probleme do kojih se došlo analizom postojećeg stanja u oblasti ekološkog obrazovanja. Kao največi problem izdvaja se primetni jaz između usvojenog znanja iz oblasti ekologije i individualnog delovanja pojedinca u svakodnevnom životu u pravcu očuvanja životne sredine. Pored toga, u nastavi se još uvek u nedovoljnoj meri primenjuju interdisciplinarni pristup i projektna nastava zasnovana na istraživanju čiji je doprinos u učenju ekoloških sadržaja potvrđen u nalazima brojnih istraživanja. U trećem delu rada date su preporuke za dalji razvoj ekološkog obrazovanja u našoj zemlji koje se prevashodno odnose na način učenja ekoloških sadržaja u okviru škole i koje imaju važne implikacije za kreatore obrazovnih politika, lidere u školama i praktičare. Na prvom mestu, škole bi trebalo da budu usmerene na stvaranje mogućnosti za istinski, receptivni i refleksivni odnos učenika sa prirodom. To bi značilo da se u procesu učenja ekoloških sadržaja primene pristupi čiji je uspeh već potvrđen, poput interdisciplinarnog pristupa i projektne nastave. Ostvarivanju ovog cilja pomoglo bi i intenziviranje vannastavnih aktivnosti kroz unapređivanje već postojećih (ekskurzije, nastava u prirodi) kao i uvođenjem novih, na primer ekoloških kampova i drugih organizovanih aktivnosti u prirodi koje podrazumevaju veću angažovanost učenika. Na taj način bi bilo omogućeno da se znanja stečena u nastavi povežu sa neposrednim iskustvom u prirodi. Time bi se podigao kvalitet dobijenih znanja iz ove oblasti, a ostvario bi se i pozitivan uticaj na voljni i emocionalni aspekt ličnosti učenika, što bi vodilo ka njihovoj većoj svesti o potrebi zaštite životne sredine, kao i njihovoj većoj participaciji u konkretnim aktivnostima koje se tiču očuvanja prirode i njenih resursa. Na kraju, ukazano je na važnost finansijskog aspekta, pa se kao preporuka za obrazovnu politiku ističe da su potrebna veća ulaganja kako bi škole mogle dobijena sredstva da iskoriste za podizanje svojih kapaciteta u oblasti ekološkog obrazovanja, obogaćivanje nastavnih resursa, kao i za obučavanje nastavnog kadra. ; The paper deliberates environmental education in Serbia by analysing the current situation, pointing to key problems in this area and potential trends of further development. The first part of the paper is an overview of environmental education development in our country with an emphasis on key stages in this process. The developmental path of environmental education in Serbia has unfolded from strong anthropocentrism and antagonism between the man and nature, through moderate anthropocentrism with hints of ecocentrism, to dominant ecocentrism. It is obvious that development of environmental education in our country is at least a decade late vis-à-vis social circumstances, which opens a number of implications for education system and overall society. With regard to teaching process, the current situation analysis reveals the progress made by implementing new contents from the fields of ecology and sustainable development in the existing subjects, as well as by introducing elective courses related to environmental education. The progress has also been made in terms of extracurricular activities that have been enriched with ecology contents, as well as within educational policies of schools by introducing special sections in the school curricula that define planned activities in this field. The second part of the paper focuses on the key issues arising from the analysis of current situation in environmental education. The greatest problem is an apparent gap between acquired ecology knowledge and the individual's actions in everyday life regarding environmental protection. In addition, the interdisciplinary approach and research-based project teaching whose contribution to learning the environmental contents has been acknowledged by results of numerous studies are still not adequately applied in teaching. The third part of the paper provides recommendations for further development of environmental education in our country. They primarily refer to the way environmental education is taught in school and have important implications for education policy makers, school leaders and practitioners. Primarily, the schools should aim at creating opportunities for genuine, receptive and reflective relationship of students with nature. This would mean using already validated approaches to learning of environmental contents, such as interdisciplinary approach and project-based teaching. Intensifying the extracurricular activities through improvement of already existing activities (excursions, outdoor classes) and introduction of new ones, for example eco-camps and other organized outdoor activities involving a greater student engagement, would also help in achieving this goal. In this way the correlation between the classroom-obtained knowledge and immediate experience in nature would be enabled. This would improve the quality of knowledge from this field, and have a positive effect on wilful and emotional aspect of students' personality. This would also lead to their greater awareness of the need for environmental protection, as well as their greater participation in particular activities related to conservation of nature and its resources. Finally, the importance of financial aspect is underlined and the recommendation for education policy refers to requirement for greater investments. In this way, the schools could use the received funds for increasing their environmental education capacities, improving the teaching resources and training the teaching staff. ; Zbornik rezimea / 24. Međunarodna naučna konferencija "Pedagoška istraživanja i školska praksa ; Book of abstracts / 24th International Scientific Conference "Educational Research and School Practice"

Ovo empirijsko istraživanje zasnovano je na analizi literature koju je sproveo Stergiou (2017). Cilj istraživanja usmeren je na merenje kvaliteta obrazovnog rada, nastavnog materijala i aktivnosti univerzitetskih nastavnika u Grčkoj, na osnovu povratnih informacija dobijenih od njihovih diplomiranih studenata. U istraživanju je primenjen upitnik. Uzorak se sastojao od 388 diplomaca, studenata ASPETE programa iz Soluna, akademske 2017/2018. i 2018/2019. Godine. Ispitanici su, pored svojih deklarisanih demografskih karakteristika, na skali od pet tačaka davali odgovore za svaku od 27 stavki koje opisuju aspekte kvaliteta obrazovnog rada, nastavnog materijala i aktivnosti, kao i nastavnih metoda svojih univerzitetskih nastavnika (1 – nimalo; 2 – veoma malo; 3 – prilično; 4 – mnogo; 5 – veoma mnogo). Rezultati pokazuju da diplomci smatraju kako njihovi univerzitetski nastavnici dobro poznaju sadržaj kurseva, te da su dosledni tokom predavanja (praćenje rasporeda i zadovoljavajuća priprema). Studenti su dali prosečne ocene svojim nastavnicima u 20 od 27 kriterijuma kvaliteta univerzitetskog nastavnika. Nastavnici su ocenjeni ispod proseka za organizaciju aktivnosti čiji je cilj aktivno učešće studenata u radu u učionici, davanje uvoda i rekapitulacija nastave u učionici, povezivanje nastavnih metoda sa profesionalnim okruženjem (sa tržištem rada), povezivanje sadržaja izučavanih kurseva sa drugim kursevima i korišćenje radnih resursa (npr. radnih listova, pokaznog materijala) koji olakšavaju učenje. Faktorska analiza pokazala je da sva pitanja imaju visoko opterećenje na jednoj faktorskoj osi – univerzitetskoj pedagogiji (F1, Kronbah α = 0,947, 42% ukupne varijanse), dok su dve druge ose specijalizovane za konkretna polja: jedna za savetodavno-mentorsku ulogu univerzitetskog nastavnika (F2, Kronbah α = 0,879, 24% ukupne varijanse), a druga za nauku i stručnost (F3, Kronbah 0,741, 13% ukupne varijanse). Hijerarhijskom klaster analizom izdvojile su se četiri grupe diplomaca. Prva (C1) obuhvata 16,8% uzorka, druga (C2) 33%, treća (C3) 41,5% i četvrta (C4) 8,8% diplomaca. Klaster C1 sastoji se od pojedinaca koji vrednuju pedagošku kompetenciju i pedagoško obrazovanje svojih univerzitetskih nastavnika, kao i njihovu primarno naučnu orijentaciju i profesionalizam, dok u potpunosti negiraju njihovu mentorsko-savetodavnu ulogu. Grupu C2 čine diplomirani studenti koji u dovoljnoj meri uvažavaju mentorsko-savetodavnu ulogu svojih nastavnika, ali imaju negativno mišljenje o njihovim pedagoškim i didaktičkim aspektima. Diplomci koji pripadaju C3 grupi daju prosečnu ocenu kako pedagogiji nastave i pedagoškom obrazovanju svojih nastavnika, tako i njihovoj primarno naučnoj orijentaciji i profesionalizmu, dok misle da njihovi nastavnici nisu uspeli u svojoj mentorsko-savetodavnoj ulozi. Najzad, najmanji klaster C4 čine diplomci koji iako smatraju da pedagogija nastave i nastavne veštine njihovih nastavnika nisu adekvatne i ne veruju u njihove naučne veštine i profesionalizam, ipak prepoznaju njihov skroman doprinos kao savetnika i mentora koji su im pomogli da steknu predstavu o profesiji kojom bi želeli da se bave i da se tome prilagode. Rezultati istraživanja pokazuju da većina studenata daje nisku ocenu nastavnicima grčkih univerziteta u gotovo svim aspektima univerzitetske pedagogije, što ukazuje na odsustvo pedagoških i didaktičkih veština nastavnika. Ovaj rezultat je očekivan, zbog nepostojanja kvalifikovane obuke za nastavnike. To, zapravo, uopšte nije preduslov za započinjanje akademske karijere i ne postoji akademska ustanova koja bi im omogućila da steknu pedagoške i didaktičke kompetencije. Usaglašenost sa dobrom praksom drugih evropskih zemalja trebalo bi da bude strateški izbor obrazovne politike u cilju modernizacije grčkih univerziteta u ovoj oblasti i da se to čini sveobuhvatnije i efikasnije. ; This is a questionnaire based empirical research designed to measure the quality of educational work, teaching material and activities of Greek University teachers, based on their graduates' feedback. The sample consisted of 388 graduates, all students of the ASPETE programs of Thessaloniki, for the academic years 2017-2018 and 2018-2019. The subjects, in addition to their declared demographic characteristics, answered, on a five-point scale (1 – not at all, 2 − very little, 3 − quite, 4 − much, 5 − very much), the 27 items (criteria) describing the aspects of educational work quality, teaching material and activities and teaching methods of their academic teachers. Results showed that graduates perceive that their academic teachers had a good knowledge of the courses content and they were consistent during teaching courses (timetable observation and satisfactory preparation). Students gave moderate scores to their teachers in 20 out of the 27 quality criteria of an academic teacher. Teachers were rated below average in the organization of activities aiming at actively involving the students in the classroom, providing them with the introduction and recapitulation of their classroom teaching, linking their teaching methods to the professional environment (the labour market), linking the content of the studied courses with other courses and the use of labour resources (e.g. worksheets, demonstration materials) that facilitate learning. Factor analysis showed that all questions were highly loaded on one factorial axis, University Pedagogy (F1, Cronbach's α = 0.947, 42% of the total variance), while the two other axes were specialized in the fields, one in the Advisory- Mentor Role of the academic teacher (F2, Cronbach's α = 0.879, 24% of the total variance) and the other in Science and Professionalism (F3, Cronbach's 0.741, 13% of the total variance). Hierarchical Cluster Analysis highlighted four groups of graduates. The first (C1) includes 16.8% of the sample, the second (C2) 33%, the third (C3) 41.5% and the fourth (C4) 8.8% of the graduates. Cluster C1 consists of individuals who appreciated the value of pedagogical competence and teaching training of their university teachers as well as their scientific background orientation and professionalism while their mentoring-advisory role was completely deprecated. C2 consists of graduates who, while appreciating enough the mentor-advisory role of their teachers, have a negative view of their pedagogical and didactic training. C3 grades moderately both the teaching pedagogy and teaching training of their university teachers as well as their scientific background orientation and professionalism, while they think that their teachers have failed their mentor-advisory role. Finally, the smallest cluster C4, although it considers teaching pedagogy and teaching skills of their teachers inadequate, and does not believe in their science skills and professionalism, it recognizes a modest contribution as advisors and mentors who helped them get an idea of the profession they would like to follow and adapt to it. In conclusion, Greek university teachers are low-rated by the majority of students in almost all aspects of University Pedagogy, indicating the absence of their pedagogical and didactic training skills. This result was expected, due to absence of qualified teacher training. Indeed, it is not a prerequisite for entering the academic career and there is no academic institution offering them pedagogical and didactic competence. The compliance with good practices from other European countries should be a strategic educational policy choice in order to modernize Greek universities in this area and to do so more comprehensively and effectively. ; Zbornik rezimea / 24. Međunarodna naučna konferencija "Pedagoška istraživanja i školska praksa ; Book of abstracts / 24th International Scientific Conference "Educational Research and School Practice"