Suchergebnisse

The system of protection of historical monuments in Poland, including Monuments of History, is not fully adapted to the political changes after 1989. An underestimated, important element of this system determining effective protection is professional architectural heritage management combining conservation with contemporary use of historical buildings. Interdependencies between conservation and non-conservation conditions force us to perceive the protection of monuments as a complex and interdisciplinary process – mutually correlated interactions on the historic object, in which conservation measures are the key, but not the only, activity. The organizational entirety of these activities is management. Monuments of History as the most valuable heritage should be a model of management of the national, historical resources. Fifteen years of experience of the Srebrna Góra (Silver Mountain) Fortress monument allow us to bring closer the objectives and complex conditions of related management activities as well as applications addressed to national authorities responsible for the protection of cultural heritage. ; System ochrony zabytków w Polsce, w tym pomników historii nie jest w pełni dostosowany do zmian ustrojowych po 1989 roku. Niedocenianym, istotnym elementem tego systemu determinującym skuteczną ochronę jest profesjonalne zarządzanie architektonicznym dziedzictwem łączące konserwację ze współczesnym użytkowaniem historycznych obiektów. Współzależności konserwatorskich i pozakonserwatorskich uwarunkowań wymuszają dziś postrzeganie ochrony zabytków jako złożonego i interdyscyplinarnego procesu – skorelowanych ze sobą oddziaływań na zabytkowy obiekt, w którym zabiegi konserwatorskie są kluczową, ale nie jedyną działalnością. Całością organizacyjną tych działań jest zarządzanie. Pomniki historii jako najcenniejsze dziedzictwo powinny być wzorem zarządzania dla krajowego, zabytkowego zasobu. Piętnastoletnie doświadczenia pomnika Twierdza Srebrna Góra pozwalają przybliżyć cele i złożone uwarunkowania powiązanych ze sobą działań zarządczych oraz wnioski adresowane do władz krajowych odpowiedzialnych za ochronę kulturowego dziedzictwa.

PROTECTION OF THE POLISH GEOLOGICAL HERITAGE WITHIN THE EUROPEAN FRAMEWORK OF GEOSITES Summary The European framework of most valuable and representative geosites initiated by IUGS is created to participate inRegional Working Groups of ProGEO — European Association for the Conservation of the Geological Heritage, as the GLOBALGEOSITES project. The draft European list of key geosites published in 1998 has been verified and supplemented by particular countries. The Polish list now comprises 149 (doubling the amount in the draft list) selected geosites of various types. Most of them are related to stratigraphy and geomorphology, while palaeobiological and plaeoenvironmental sites are noteworthy. About 55% the total number of proposed sites are already legally protected and a haft of the remaining ones have been just documented and prepared to conservation. Geosite lists of Polish particular regions are open for the discussion and corrections. In the next few years the database of the Polish candidate geosites will be ready to comparative assessments with other European regional lists and the second stage of selection. In the national geoconservation strategy this database should be the first foundation of the Polish Red Book of Geosites.

The article presents the main assumptions concerning the functioning of Natura 2000 sites in Europe, with particular emphasis on Polish regulations. These areas of high natural value directly influence the shape of nature conservation and the state of the climate. In this latter context, legal norms and legislators face the challenge of finding such a legal framework to prevent the progressive degradation of the climate. The functioning Natura 2000 sites in Poland as one of the forms of nature protection may be helpful in this respect, provided that the plans of protection tasks are adapted to the changing environmental conditions. ; W artykule przedstawiono główne założenia dotyczące funkcjonowania obszarów Natura 2000 w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem regulacji polskich. Tereny te, cenne przyrodniczo, bezpośrednio wpływają na kształt ochrony przyrody oraz stan klimatu. W tym ostatnim kontekście przed normami prawnymi i legislatorami stają wyzwania znalezienia takich ram prawnych, aby zapobiec postępującemu degradowaniu klimatu. Funkcjonujące obszary Natura 2000 w Polsce jako jedna z form ochrony przyrody mogą w tym zakresie okazać się pomocne, o ile plany zadań ochronnych zostaną dostosowane do zmieniających się uwarunkowań środowiskowych.

Kościuszko Mound, built in 1820-1823 by the Polish Nation as a symbolic grave and monument to Tadeusz Kościuszko, is the second significant sub-dominant feature in the cultural landscape of Cracow, next to Wawel Castle. In the mid-19th century, a citadel fort with neo-style features was built around the Mound, considered a masterpiece of architecturae militaris. In 1936, the Mound was entered into the register of monuments and in 2017, by decree of the President of the Republic of Poland, together with its surroundings, it was declared a Monument of History. As an earthen structure, the Mound is subject to constant processes of destruction caused by the forces of nature. The Committee of the Kosciuszko Mound established in 1820 is responsible for its permanent conservation. The Committee also takes care of the surroundings of the Monument by restoring components of the fort. The great success of the conservation and adaptation works is the transformation of the southern curtain (i.e. the earth rampart fortified with a wall, with a ramp for rolling out cannons) into a multi-cubature, two-storey conference and exhibition centre. The Committee also led to thinning the canopy of the self-seeding forest around the Mound and in the foreground of the fort, in order to expose this historic complex. In other parts of the fort, subordinate to the Committee, Kościuszko exhibitions are held, and ultimately the Kościuszko Museum is to be established here. Among the projects aimed at promoting the Kosciuszko Mound with its surroundings as an object of historical, architectural and landscape values - material and immaterial – there are numerous publications in Polish and foreign languages, lectures given in Poland, but also in the United States, France, Switzerland and Australia. The best evidence of the well-established place of Kosciuszko Mound in the Polish space and geography of the Globe and in the consciousness of Poles and many foreigners is the huge and steadily growing visitor turnout. ; Kopiec Kościuszki zbudowany w l.1820-1823 przez Naród Polski jako symboliczna mogiła za pomnik dla Tadeusza Kościuszki jest drugą obok Wawelu znacząca subdominantą w krajobrazie kulturowym Krakowa. W poł. XIX w. wokół Kopca zbudowano fort cytadelowy o cechach neostylowych, uznany za arcydzieło architecturae militaris. W r. 1936 Kopiec został wpisany do rejestru zabytków a w 2017 r. rozporządzeniem Prezydenta RP wraz z otoczeniem został uznany za pomnik historii. Jako budowla ziemna Kopiec podlega nieustannym procesom destrukcji, powodowanym siłami natury. Stałą pieczę konserwatorską nad nim sprawuje Komitet Kopca Kościuszki ustanowiony w 1820 r. Komitet też troszczy się o otoczenie Pomnika restaurując podległe mu części fortu. Sukcesem konserwatorsko-adaptacyjnym jest przekształcenie kurtyny południowej (czyli wału ziemnego umocnionego murem, z pochylnią do wytaczania dział) w wielokubaturowe, dwukondygnacyjne centrum konferencyjno-wystawowe. Wpływa też Komitet na prześwietlenie samosiewnego lasu, wokół Kopca i na przedpolu fortu, w celu odsłonięcia tego zabytkowego zespołu. W pozostałych, podległych Komitetowi częściach fortu organizowane są wystawy kościuszkowskie a docelowo ma tu powstać muzeum Kościuszki. Pośród przedsięwzięć mających promować Kopiec Kościuszki z otoczeniem, jako obiekt o wartościach historycznych, architektonicznych i krajobrazowych – materialnych i niematerialnych są liczne publikacje polsko i obcojęzyczne, wykłady głoszone w Polsce, ale też w Stanach Zjednoczonych, Francji, Szwajcarii i Australii. Najlepszym świadectwem ugruntowanego miejsca Mogiły Kościuszki w polskiej przestrzeni i w geografii Globu oraz w świadomości Polaków i wielu cudzoziemców jest ogromna i systematycznie wzrastająca frekwencja.

Establishing legal forms of nature conservation entails a restriction on the right of ownership and other property rights. For this reason, the legislature introduced in the Act of 27 April 2001 on Environmental Protection Law solutions allowing for the purchase of real estate or payment of damages. The provisions of the Environmental Protection Law set out an administrative-judicial procedure of claiming for remedying a damage caused by the legal operation of the public administration related to the protection of environmental resources. This procedure is based on the fact that a claim, essentially of a civil nature (a claim for remedying a damage caused by restricting the use of property) is pursued in two stages – the first in an administrative proceeding in which the administrative authority issues a decision and in the second, where the case is decided by a general court. The first stage is obligatory, in the sense that in the event of a dispute for compensation, the aggrieved party must apply to the administrative body for compensation. The second is initiated as a result of the action of the party dissatisfied with the compensation awarded by the administrative body. ; Ustanowienie prawnych form ochrony przyrody wiąże się z ograniczeniem prawa własności i innych praw rzeczowych. Z tej przyczyny ustawodawca wprowadził w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska rozwiązania umożliwiające domaganie się wykupu nieruchomości lub zapłaty odszkodowania. Przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska przewidziały administracyjnosądowy tryb realizacji roszczenia o naprawienie szkody wywołanej legalnym działaniem administracji, związanym z ochroną zasobów środowiska. Tryb ten polega na tym, że roszczenie co do zasady o charakterze cywilnym (roszczenie o naprawienie szkody spowodowanej ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości) jest dochodzone w dwóch etapach: 1) w postępowaniu administracyjnym, w którym organ administracji wydaje decyzję, oraz 2) w postępowaniu, w którym orzeka sąd powszechny. Pierwszy etap jest obowiązkowy w tym sensie, że w razie sporu o odszkodowanie poszkodowany musi wystąpić do organu administracji o ustalenie odszkodowania. Drugi natomiast jest inicjowany na skutek powództwa strony niezadowolonej z przyznanego przez organ administracji odszkodowania.

The present study concerns the issue of excluding administrative sanctions on account of the removal of trees and shrubs without a required permit. The existing discrepancy in the jurisprudence of administrative courts, concerning the release from administrative responsibility, was the reason for undertaking this research. In the light of undertaken studies it has to be emphasized that it is possible to release from liability by demonstrating by the owner or holder of the property, on which the removal of trees and shrubs without a required permit took place, that he did not know about the tree removal by a third party and could not prevent it. The burden of proof to demonstrate the above circumstances rests on the owner or holder of the property. The existing discrepancies in the jurisprudence of administrative courts should be removed by an amendment to the Nature Conservation Act and the introduction of normative criteria for exemption from possibility of imposition of an administrative penalty on account of the removal of trees and shrubs without a required permit. ; Przedmiotem niniejszego opracowania jest problematyka przesłanek wyłączenia możliwości wymierzenie kary administracyjnej z tytułu usunięcie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia. Do podjęcia badań dotyczących powyższego zagadnienia doprowadziła istniejąca w orzecznictwie sądów administracyjnych rozbieżność, dotycząca możliwość uwolnienia się odpowiedzialności administracyjnej.W świetle podjętych badań należy dopuścić możliwość uwolnienia się od odpowiedzialności z tytułu sunięcie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia poprzez wykazanie przez właściciela lub posiadacza nieruchomości, na której doszło do usunięcia drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia, w przypadku wskazania, że nie wiedział on o usunięciu drzewa przez osobę trzecią i nie mógł temu zapobiec. Obowiązek dowodowy wykazania powyższej okoliczności spoczywa jednak na właścicielu lub posiadaczu nieruchomości. Istniejące w orzecznictwie sądów administracyjnych rozbieżności, co do możliwości uwolnienia się od omawianej odpowiedzialności powinny zostać usunięte poprzez nowelizację ustawy o ochronie przyrody i wprowadzenie normatywnych kryteriów wyłączających możliwość wymierzenie kary administracyjnej z tytułu usunięcie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia.