Suchergebnisse

The main aspect of this study is to analyse the relationship between public expenditures and foreign debt in Turkey considering the period after 2002 during political stability. In this respect, as first theoretical framework of this relationship between two variables is generated. Thereafter literature review on this aspect is followed by an econometric analysis of the relationship. The study is composed of two sections. First section introduced theoretical framework. Second section put forward the econometric analysis of public expenditure – foreign debt relationship by some estimation methods and tests. Respectly historical developments of public expenditure and foreign debt in Turkey are suggested. Econometric model followed the historical framework through estimation methods. Granger Casuality Analysis and Johansen Cointegration Analysis were used to test the relationship between variables The findings through econometric modelling suggested positive relationship between public expenditure and foreign debt during the period after the year 2002. The results are consistent with theoretical framework and literatüre. Accordingly, increase in public expenditure during the period of political stability after 2002 could bring about increase in foreign debt ; Bu çalışmanın temel amacı Türkiye'de kamu harcamaları ve dış borçlanma ilişkisini 2002 sonrası dönemini dikkate alarak araştırmaktır. Bu bağlamda ilk olarak kamu harcamaları ve dış borçlanmaya yönelik teorik çerçeveye yer verilmiş, ardından literatür taraması yapılarak kamu harcamaları ve dış borçlanma arasındaki ilişki ekonometrik olarak incelenmiştir. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde kamu harcamaları ve dış borçlanmaya yönelik teorik bilgiler sunulmuş, ikinci bölümde ise Türkiye'de kamu harcamaları ve dış borçlanma ilişkisinin ekonometrik analizi gerçekleştirilerek, Türkiye'de kamu harcamalarının tarihsel gelişimi, kamu harcamaları ve dış borçlanma ilişkisine yönelik literatür taraması ve değişkenler arasındaki ilişkinin test edilmesine yer verilmiştir. Değişkenler arasında ilişkinin test edilmesi amacıyla Granger Nedensellik Analizi ve Johansen Eşbütünleşme Analizi kullanılmıştır. Bu analizlerden elde edilen sonuçlara göre ise Türkiye'de 2002 sonrası dönemde kamu harcamaları ile dış borçlanma arasında bir ilişkinin olduğu ve bu ilişkinin yönünün pozitif olduğu tespit edilmiştir. Teorik beklentiyle uyumlu olan bu sonuç aynı zamanda 2002 sonrası dönemde kamu harcamalarında meydana gelen artışların dış borç stokunda da artışlar yaratacağı bulgusunu sunmaktadır

Bu tezin amacı gelişmiş ve gelişmekte olan 71 ülkede kurumsal faktörlerin doğrudan yabancı yatırımlar (DYY) üzerine etkisini 1995–2002 yılları arasında, yatay –kesit veriler kullanarak incelemektir. Tezin birinci bölümü, doğrudan yabancı yatırım teorilerini ve doğrudan yabancı yatırımların bölgesel dağılımını anlatmaktadır. İkinci bölüm doğrudan yabancı yatırımları etkileyen ekonomik ve kurumsal faktörleri içermektedir. Son bölümde temel olarak üç model (kurumsal, ekonomik ve bölgesel –kurumsal) geliştirilmiş ve test edilmiştir. Test sonuçlarına göre söz hakkı ve hesapverilebilirlik, politik istikrar, bürokrasinin etkinliği, hukukun üstünlüğü, düzenlemelerin kalitesi ve yolsuzlukla mücadele gibi kurumsal faktörlerle DYY arasında pozitif bir ilişki bulunmaktadır. ; The purpose of this dissertation is to examine impact of institutional factors on foreign direct investment (FDI) in 71 developed and developing countries for the period of 1995 –2002 by using cross–sectional data. First part of the study describes theories about foreign direct investment and regional distribution of FDI. Second part of the study contains economic and institutional factors that affecting FDI. In the last part of the study, basicly three models (institutional, economic and regional-institutional) are developed and tested. Test results show that institutional factors such as voice and accountability, political stability, efficiency of bureaucracy, rule of law, quality of regulations and lack of corruption are positively related to FDI.

YÖK Tez No: 656441 ; Güvenlik kavramı insanın yaratılışından beri hayatını devam ettirebilmesi için en büyük ihtiyaçlarından biri olmuştur. Bu güvenlik arayışı ve ihtiyacı devletlerin kendilerini savunma mecburiyetini beraberinde getirmiştir. Dünya savaşları, Soğuk savaş, ülkeler arası kutuplaşma, güç kavgaları, zengin olma isteği, egemenlik anlayışı vb. sebepler dünya genelini etkileyen bir hale gelmiştir. Dünya üzerinde netlik ortamının daima sürmesi çok iyimser bir yaklaşım olacaktır. Uluslararası çıkar ilişkileri sürdüğü sürece belirsizlik artacak, bu belirsizliğin arttırdığı karmaşşık ülkelerin kendilerini koruma ve egemenliklerini elinde tutma arzusunu tetikleyecek, vatandaşlarını koruma isteği iyice arttıracak ve karşı konulamaz bir talep haline gelecektir. Bu durumlar doğal olarak ekonomik birimler üzerine de yansımıştır çünkü savunma harcamalarını egemenliğin bedeli olarak düşünmek mümkündür. Ülke üzerindeki karmaşa ortamı arttıkça doğal olarak savunmaya ihtiyaç artmakta ve bu ihtiyaç beraberinde savunma alanına daha fazla kaynak aktarmayı gerektirmektedir. Çünkü savunma harcamaları kamu harcamalarından savunma hizmetleri adına ayrılan kısımdır. Bununla birlikte savunmaya ayrılan pay ülkenin içinde bulunduğu tehdit arttıkça artmaktadır. Benoit'ten beri savunmaya ayrılan kaynağın ekonomiyi ne yönlü etkilediği üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların sürekli tazelenmesinin nedenleri arasında tarih boyunca devletlerce savunmaya pay ayrılmış olması ve bu paydan hiçbir devletin vazgeçememiş olması yatmaktadır. Önemli olan bu savunma payını optimum düzeyde tutmaktır. Çünkü savunma harcamalarına çok kaynak ayırmak doğru bir savunma planının olmadığını göstermektedir. Doğru bir plan ve gerekli düzeyde savunma harcamaları planlaması ekonomik büyümeyi en iyi düzeyde etkileyecektir. Ülkelerin savunma harcamalarını yaparken onları etkileyen birden çok faktör vardır. Genel bir çerçevede bakıldığında gelişmiş ülkelerin daha faza savunma harcaması yaptığı görülmektedir. Bu çalışma, Augment Dickey Fuller testi, ADF Birim Kök testi, Johansen Eş bütünleşme Testi, Varyans ayrıştırma analizi, Housman testi, Panel veri analizi kullanılarak; seçili ülkelerde askeri harcamalar, cari denge ve silah ithracatının ekonomik büyüme üzerindeki etkisini incelemiştir. Çalışmada öncelikle 1965-2015 yılları arasındaki dönemde Türkiye incelenmiştir. Türkiyenin ekonomik büyümesindeki uzun dönemli faktörler tespit edilmeye çalışılmıştır. Daha sonra Fransa, İngiltere, Almanya, İtalya ve Kanada gibi ülkeler de ilave edilerek araştırma genişletilmiştir. Tüm bu ülkeler arasında ampirik bir araştırma yapılmıştır. Araştırmada seçilecek tarih aralığı verinin bulunabilme özelliğine göre seçilmiştir. ; Security has been one of the biggest needs of human beings to survive since their creation. This search and need for security brought with it the obligation of states to defend themselves. World wars, cold war, polarization between countries, power struggles, desire to get rich, understanding of sovereignty, etc. have become affecting the world. It would be a very optimistic approach if we think economic stability could be stable.As long as international relations of interest persist, uncertainty will increase, the complexity that this uncertainty increases will trigger the desire of countries to protect themselves and hold their sovereignty. As long as international relations of interest persist, uncertainty will increase, the complexity that this uncertainty increases will trigger the desire of countries to protect themselves and hold their sovereignty.This complexity will also increase the desire of countries protect their citizens.This desire will become an irresistible demand. These situations naturally reflected on economic units, because it is possible to consider defense expenditures as the price of sovereignty. As the chaos in the country increases, the need for defense naturally increases, and this necessity necessitates the transfer of more resources to the defense field because defense expenditures are the part allocated from public expenditures for defense services. However, the share allocated to defense increases as the threat to the country increases. Since Benoit, studies have been carried out on how the resource allocated to industry affects the economy. One of the reasons for the constant renewal of these studies is that throughout history, states have allocated a share of defense and that no state has given up this share. The important thing is to keep this defense margin at an optimum level, because allocating too much resources to defense expenditures shows that there is no correct defense plan. A correct plan and planning of the required level of defense expenditures will affect the economic growth at the best level. There are multiple factors that affect countries when they make their defense spending. From a general perspective, it is seen that developed countries spend more on defense. This study investigated the effects of military spending, current account balance and arms exports on economic growth in selected countries using Augment Dickey Fuller test, ADF Unit Root test, Johansen Cointegration test, Variance decomposition analysis, Housman test, Panel data analysis. The study primarily examined Turkey's 1965-2015 year. Turkey's economic growth in the long-term factors have been determined. Later, the research was extended by adding some countries such as France, Britain, Germany, Italy, Canada. An empirical research has been conducted across all these countries. The date range to be selected in the research was selected according to the availability of data.

The core components of the political environment are ideological climate and political processes, nationalism, interventions of governments and political stability. The effects of these changes on international trade are accepted reality in terms of scientific community, countries, and businesses. For this reason, the aim of this paper is to investigate the effect of the political crisis between Turkey and the Russian Federation after the airplane crises on November 24, 2015. Thus, the effect of commercial relations between the two countries by linking variables has been shown in a quantitative study. The study has three parts. In the first part, we look at the political risk concept and political and commercial relations. In the second part of the study, the political crisis is the independent variable and control variables are the CPI-based real effective exchange rate, the monthly percentage change in the CPI and industrial production index. The Turkey-Russia trade volume is considered as the dependent variable. We analyzed the effect of the political crisis on foreign trade volume within the scope of these variables. In order to show the effect of political relations on the foreign trade volume between Turkey and the Russian Federation, a time series regression analysis was conducted with the STATA program. In addition, changes in foreign trade volume were explained with charts obtained by digitization of the Turkey Statistics Institute (TUIK) and the Central Bank (MB) reports. As a result of these analyses, it is concluded that the political crisis has had a meaningful and a negative effect on foreign trade volume. In other words, the reality in the literature is examined by studying a concrete case. In the last part of the study, the results obtained were evaluated and recommendations were made.

Savunma harcamaları ile ilgili bugüne kadar birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmanın temel amacı özgürlüklerin ve kurumsal faktörlerin savunma harcamaları üzerindeki etkisini incelemektir. Özgürlük göstergeleri; güçlendirme hakları endeksi, toplanma ve örgütlenme özgürlüğü, konuşma özgürlüğü, seçimde öz tayin, din özgürlüğü, işçi hakları, kadının ekonomik hakları, kadının siyasi hakları, kadının sosyal hakları, yargının bağımsızlığı on farklı değişken çalışmaya dahil edilmiştir. Kurumsal faktör göstergesi olarak dokuz farklı değişken kullanılmıştır. Bu değişkenler; ifade özgürlüğü ve hesap verebilirlik, siyasi istikrar ve şiddetin yokluğu, devlet etkinliği, idari kalite, hukukun üstünlüğü, yolsuzluğun kontrolü, hukuk ve politikaya askeri müdahale, toplumsal cinsiyet eşitsizliği, hukuk sistemi ve mülkiyet hakları şeklinde çalışmaya dahil edilmiştir. Bu çalışmada özgürlüklerin ve kurumsal faktörlerin savunma harcamaları üzerindeki etkisi 1990-2017 yılları arasında 151 ülke için çalışma yapılmış olup ampirik olarak dengesiz panel veri setinden yararlanılmıştır.Kurumsal faktörler ile savunma harcamaları arasında negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır.Ancak kurumsal faktör değişkeni olan yolsuzluğun kontrolü ve savunma harcamaları arasında pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu sonucu tespit edilmiştir.Özgürlükler ile savunma harcamaları arasındaki ilişki tüm değişkenler için negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu ve tüm sonuçların beklenti ile paralel olduğu sonucuna ulaşılmıştır. ; There have been many studies on defense expenditures until today. The fundamental objective of this study is to analyze the impact of freedom and institutional factorson defense expenditures. Freedom indicators; the empowerment rights index, freedom of assembly and association, freedom of speech, self-determination in elections, freedom of religion, workers' rights, women's economic rights, women's political rights, women's social rights and independence of the judiciary have been included in the study. Nine different variables have been used as indicator of institutional factor. These variables which are voice and accountability, political stability and absence of violence/terrorism, government effectiveness, regulatory quality, rule of law, control of corruption, military intervention in law and politics, gender ınequality, legal system and property rights. In this study, the effects of freedoms and institutional factors on defense expenditures were studied for 151 countries between 1990 and 2017, and empirically unbalanced panel data set has been used. It was concluded that there is a negative and statistically significant relationshipbetween institutional factors and defense expenditures. Nevertheless, it was determined that there is a positive and statistically significant relationshipbetween the control of corruption and defense expenditures, which is a variable of institutional factor. It has been attained that there is a negative and statistically significant relationship for all variables and that all results are in line with expectations.

Doğrudan yabancı sermaye yatırımları özellikle 1980'li yıllarda uygulanan istikrar programları sonrasında oldukça önemli hale gelmiştir. Günümüz dünyasında gelişmekte olan ülkeler ve azgelişmiş ülkeler için büyük bir fırsat olarak nitelendirilen Doğrudan yabancı sermaye yatırımları Türkiye için de önemli bir yere sahiptir. Ekonomik kalkınmanın hızlandırılmasında büyük bir önem taşıyan doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının tarihsel gelişimine bakıldığında ülkemizde yaşanan ekonomik krizlerden önemli ölçüde etkilendiği görülmektedir. Yaşanan ekonomik krizlerin etkileri günümüzde hala devam etmekte olup son yıllarda ülkemizde yaşanan siyasi ve ekonomik tutumun istikrar göstermemesi sebebiyle doğrudan yabancı sermaye yatırımları azalmaktadır. Bu çalışmada Türkiye ekonomisi için 2000-2016 dönemine ait üçer aylıkverilerden yararlanılarak doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını etkileyenmakroekonomik değişkenler zaman serisi yöntemiyle analiz edilerek uygunekonometrik model tahmin edilmeye çalışılmıştır.Analizde grafiksel inceleme vedeğerlendirmelerin ardından serilerin durağanlıkların incelenmesi amacıyla kırılmalı vekırılmasız birim kök testleri uygulanmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında serilerdemeydana gelebilecek yapısal kırılmalar dikkate alınmadan analiz yapılırken,ikinciaşamasında meydana gelebilecek yapısal kırılmalar incelenmiş ve serilerekırılmalarınetkisinden arındırılıpeştümleşme ve nedensellik analizi yapılmıştır. Yapılan analizsonuçları doğrultusunda test sonuçları karşılaştırılarak doğrudan yabancı sermayeyatırımlarının seçilen makroekonomik değişkenler ile olan ilişkisi belirlenmiş veTürkiye ekonomisi çerçevesinde doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını etkileyenfaktörler açıklanmaya çalışılmıştır. --- Foreign direct investment has become particularly important after thestabilization programs implemented in the 1980s. It described as a great opportunity forforeign direct investment in developing countries and least developed countries in theworld today has an important place in Turkey. Looking at the historical development offoreign direct investment, which is of great importance in accelerating economicdevelopment, it is observed that economic crises in our country are significantlyaffected. The effects of the economic crises still continue today and the foreign directinvestment in the country has been decreasing since the political and economic stanceof our country has not stabilized in recent years.This study analyzed the quarterly data affecting foreign direct investment bybenefiting from macroeconomic variables, time series analysis of the 2000-2016 periodfor Turkey's economy has attempted to estimate the appropriate econometric models. Inthe analysis, unit root and cointegration tests were applied in order to examine thestationals of the series after graphical analysis and evaluations. In the first phase of thestudy, the structural fractures that could occur in the second stage were examined andthe structural fractures that could occur in the second stage were examined and thegranger analysis was applied to the series. According to the results of the selectedmacro-economic variables of relations with foreign direct investment by comparing thetest results determined in accordance with and within the framework of Turkey'seconomy it has tried to explain the factors affecting foreign direct investment

Anahtar Kelimeler : Durağanlık, Birim Kök, Nedensellik, ARDL, Sınır Testi Yaklaşımı ÖZET''TÜRKİYE'DE CARİ AÇIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ''Türkiye'de cari işlemler hesabı yıllardır en çok tartışılan konulardan biridir .Bu çalışmada Türkiye'de cari açığı etkileyen iktisadi faktörler incelenerek, Cari Açık, GSYİH ve Aramal İthalatı arasındaki ilişki Granger Nedensellik Testi ve ARDL Sınır testi yaklaşımı ile analiz edilmiştir. Öncelikle Cari Açık, GSYİH ve Aramal İthalatı değişkenlerinin Dickey Fuller 81 ve Dickey Fuller 79 testleri yardımı ile durağanlık analizi yapılmıştır. Bu testlerin sonucunda üç değişkeninde birinci dereceden durağan seriler olduğuna karar verilmiştir.Durağanlık analizinden sonra, yapılan Granger Nedensellik Testi ile üç değişken arasındaki nedensellik ilişkisi incelenmiştir. Granger Nedensellik testinin sonucunda Cari Açık –GSYİH ve Cari Açık-Aramal İthalatı değişkenlerinin arasında çift yönlü nedensellik ilişkisine rastlanmıştır. Bununla birlikte Aramal İthalatı ve GSYİH arasındaki nedenselliğin tek yönlü ve aramal ithalatından GSYİH'a doğru olduğu saptanmıştır. Son olarak yapılan ARDL Sınır Testi Yaklaşımında 3 serinin de eşbütünleşik olduğuna karar verilmiştir. Uzun dönemde GSYİH ve Aramal İthalatındaki artışların GSYİH yı negatif yönlü etkileyeceği görülürken, kısa dönemde Cari Açık ve Aramalı İthalatındaki artışların GSYİH'da pozitif yönlü etki yarattığı tespit edilmiştir. Yapılan çalışmanın sonucunda, Türkiye'de özellikle son 25 yılda uygulanan ithalata dayalı büyüme politikalarının aramal ithalatını tetikleyerek, cari açığın artmasına sebep olduğuna karar verilmiştir. Bununla birlikte Cari Açık artarken bu değişkenle çift yönlü ilişkili olduğu belirlenen GSYİH artmakta ve Türkiye ekonomisi, gerçekte büyümediği halde, ihracatına bağlı olarak yaptığı ithalatla büyüyormuş görüntüsü çizmektedir.Key Words : Stagnation, Unit Root, Causality, ARDL Bound Test ApproachABSTRACT"ECONOMETRIC ANALYSIS OF THE FACTORES AFFECTING CURRENT DEFICIT ACCCOUNT IN TURKEY" Current account is one of the most discussed subjects in recent years in Turkey. In this study, Economic factors affecting current account deficit are examined and the relation among Current Deficit Account, GDP and Import of Intermediate Goods are analyzed by Granger Causality Test and ARDL Bound test approach. Firstly, the stagnation analysis of the variables of Current Account Deficit, GDP and Import of Intermediate Goods are analyzed by Dickey Fuller 81 and Dickey Fuller 79 tests. As a result of these tests, it has been decided that three variables are also first degree stagnant series. Following the stagnation analysis, the relation between Granger Causality Test carried out and the causality among three variables have been examined. As a consequence of Granger Causality test, double sided causality relation among Current Deficit Account-GDP and Current Deficit Account-Import of Intermediate Goods has been encountered. However It has been determined that the causality between Import of Intermediate Goods and GDP is one sided and is in the direction from import of intermediate to GDP. Finally it has been decided that the three series in ARDL Bound Test Approach are also co-integrated. While it is seen that the increases in GDP and Import of Intermediate Goods will affect GDP negatively in the long term, it has been detected that the increases in Current Deficit Account and Import of Intermediate Goods will create effect with positive direction in the short term too. It has been concluded at the end of the study carried out that the growth policies based on import which has been applied especially in the last 25 years in Turkey has triggered the import of intermediate goods and has caused to the increase of current deficit account. However, as Current Deficit Account increase, GDP whose relation with this variable has been determined also increases and Turkish economy draws a picture as if it had been grown by the import it has made depending on its export even though it has not increased in size in fact.

Topluma sunulacak kamu mal ve hizmetleri kamu bütçeleri aracılığıyla sunulmaktadır. Bütçeler temel olarak hazırlanma, onaylanma, uygulanma ve değerlendirme-denetim aşamalarından oluşmaktadır. Bütçe aşamaları üzerinde siyasal karar alma sürecinde yer alan aktörler etkili olmaktadır. Şöyle ki söz konusu aktörler bütçelerin bileşimlerini ve büyüklüklerini etkileyebilmektedirler. Bu aktörlerden birisi olan iktidardaki politikacıların seçimleri kazanmak için kamu bütçelerini olağan amaçları dışında kullanmaları bütçe rakamlarında devresel dalgalanmalara yol açmakta, literatürde bu durum politik konjonktür dalgalanmaları teorilerinden biri olan politik bütçe döngüleri teorisi ile açıklanmaktadır. Bu tez çalışmasının ana konusu politik bütçe döngüleri teorisi olmakla birlikte çalışmada teoriye Türkiye ve seçilmiş ülkeler açısından yaklaşılmıştır. Türk siyasi tarihindeki ilk demokratik seçim olarak kabul edilen 1950 yılından sonraki seçim yılları baz alınarak bütçe rakamlarının Türkiye açısından incelendiği kısımda politik bütçe döngülerine çoğunlukla 1951-1999 döneminde rastlandığı görülmüştür. Çalışmanın ampirik kısmında ise Türkiye dahil olmak üzere gelişmiş ve gelişmekte olan toplam 21 ülkeye ait veriler 19962015 dönemi için ekonometrik modeller kurularak incelenmiştir. Bu kısımda ilgili literatürde kullanıldığı üzere dinamik panel veri analizi yöntemlerinden sistem GMM (Genelleştirilmiş Momentler Metodu-Generalized Methods of Moments) yöntemi kullanılmıştır. Yapılan analiz sonuçları politik bütçe döngülerinin daha çok gelişmekte olan ülkelerde görüldüklerini göstermiştir. Analiz sonuçlarında politik bütçe döngülerinin seçim tarihleri, demokratikleşme düzeyi ve farklı hükümet sistemlerinden etkilenmedikleri de tespit edilmiştir. Böylece politik bütçe döngülerinin incelenen diğer unsurlardan ziyade ülkelerin gelişmişlik düzeylerine bağlı olarak ortaya çıktıkları sonucuna varılmıştır. ; Public goods and services which offered to the public are provided through public budgets. The budgets basically consist of preparation, approval, implementation and evaluation-audit phases. The actors involved in the political decision-making process on the budget stages are influential. Namely the actors can influence the composition and size of the budget. One of these actors, the ruling politicians use the public budget outside of their usual aims to win elections cause cyclical fluctuations in the budget figures which is explained in the literature by the theory of political budget cycles that one of the theories of political conjuncture fluctuations. The main topic of this thesis is the theory of political budget cycles, and has been approached to the theoryfrom the perspective of Turkey and selected countries. The budgetary figures were examined for Turkey based on the election years after 1950, which is considered as the first democratic election in Turkish political history and were seen political budget cycles mostly in 1951-1999 period. In the empirical part of the study, data on 21 developed and developing countries including Turkey were examined by establishing econometric models for the period 1996-2015. In this section, the system GMM (Generalized Methods of Moments) method is used as the dynamic panel data analysis methods as used in the related literature. The results of the analysis showed that the political budget cycles were mostly seen in developing countries. The results of the analysis also show that political budget cycles are not affected by election dates, level of democracy and different government systems. Thus, concluded that the political budget cycles emerge depending on the development levels of the countries as against other examined elements.

ÖZETÇalışmanın amacı, hiperenflasyonist sürecin teorik bazda ve gerçekleştiği ülkelerde incelenmesi ve enflasyonist süreç ile mücadele etmek için uygulanan istikrar politikalarının etkinliğinin analizidir. Sözkonusu incelemenin ardından Türkiye'de enflasyon olgusunun tarihsel süreç içerisinde gelişimi ve enflasyon ile mücadelede uygulanan istikrar politikaları hakkında bilgi verilip; bir model uygulaması ile Türkiye'de enflasyonist sürecin nedenleri amprik olarak ortaya konmaya çalışılmıştır.Hiperenflasyonist süreç ile ilgili olarak yapılan teorik çalışmaların ortaya koyduğu genel yaklaşım, aylık bazda 'leri aşan oranların hiperenflasyon olarak kabul edilmesidir. Dışsal şoklar (savaşlar ve uluslar arası krizler), siyasi zafiyet ve bütçe açıklarının para basılarak kapatılmaya çalışılması hiperenflasyonun nedenleri olarak görülmüştür. Sürecin görüldüğü ülkeler bu yaklaşımı doğrulamaktadır. Hiperenflasyonist süreç ile mücadelede sıkı para ve maliye politikaları temelli; heteredoks, ortodoks, monetarist ve IMF destekli istikrar politikaları uygulamaya konmuştur. İsrail gibi başarılı örnekler mevcutken, başarısızlıkla sonuçlanan programlar daha çoktur. İstikrar süreci demokratik ortamlarda uygulandığı gibi demokratik olmayan dikta yönetimler altında da uygulanmıştır. Türkiye, 24 ocak 1980 İstikrar Programı ile bir dönüşüm sürecine girmiş ve pek çok reform gerçekleştirilmiştir. İçsel dengesizlikler sonucunda Nisan 94 Krizi ile yeni bir istikrar programı uygulanmaya başlanmıştır. Kur kontrolü sağlandığı halde enflasyon düşürülememiştir. 1997 Asya Krizi ve 1998 Rusya Krizleri istikrar sürecini olumsuz etkilemiş ve Ocak 2000'de yeni bir program uygulamaya konmuştur. Kasım 2000 ve Şubat 2001 Krizleri ile süreç aksamış ve Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı yürürlüğe girmiştir. Program ile devlet ekonomi ilişkilerinde yeni bir süreç hedeflenmiş ve devletin üstlene geldiği faaliyetlerden uzaklaşmaya çalışılmıştır. Ekonometrik model uygulaması ile döviz kuru, bütçe açığı, ödemeler dengesi, para arzı, faiz oranları ile enflasyon arasındaki ilişki incelenmiştir. Döviz kuru ile enflasyon oranı arasında güçlü bir ilişkiye ulaşılmıştır. Bu bağlamda enflasyon ile mücadele de döviz kurunun istikrarı sağlanmalıdır. SUMMARYThe purpose of the study is the research of hyperinflationist process on theoretical basis and in the occured countries and the analysis of the effectiveness of the stabilization policies applied for disinflation process. After the so-called research, the information was provided about the development of the inflation phenomenon in Turkey in the historical process and the stabilization policies applied during the disinflation and the reasons of the inflationist process were tried to be revealed ampirically.The general approach revealing the theoretical studies concerning the hyperinflationist process is the assuming the rates exceeding 50 % on monthly basis as hyperinflation. eksternal shocks (wars and international crisis'), political inanition and the print of the banknote to close budget deficits are considered as the reasons of hyperinflation. The countries which the process happens confirm the approach.In the struggle against hyperinflation process, very strong monetary and fiscal policies based, heteredox,ortodox ,monetarist and IMF supported stabilization policies were applied. While there are successful examples such as Israel, the unsuccessful examples are much more. While the stabilization process was applied in democratic places, it was also applied under the dicta governance, Turkey has penetrated into a transformation process with the Stabilization Policy in January 24, 1980 and many reforms were held. Due to internal imbalance, a new stabilization policy were applied with the April 1994 crisis. In spite of the fact that Exchange rate control was secured, it was failed to comb the inflation. The 1997 Asia and the following 1998 Russia crisis' affected the Stabilization Process negatively and a new program was put into force in 2000. The process was interrupted by the November 2000 and Febreuary 2001 crisis' and therefore The Transition Program to Strong Economy was put into force.A new process was targeted with the program and strived to get rid of the activities that the government undertook. The relation among the foreign exchange rate,budget deficit, balance of payments, money supply, interest rates and the inflation were studied with the Econometric model application. A strong relation was found between foreign exchange rate and inflation rate. Hence, for disinflation, the stabilization of foreign exchange rate must be achieved.