Suchergebnisse

nie dostarczono

Tekst dotyczy pojmowania pedagogiki krytycznej z perspektywy istotnej codzienności oraz tego jakie formy obiera ona w kontekście obecnych badań i rozważań. Autorka zderza ze sobą także obecne pojmowanie pedagogiki krytycznej z rozumieniem jej w połowie lat 90 wieku XX.

Prezentowane rozważania stanowią próbę syntetycznej odpowiedzi na pytanie: Czym jest pedagogika integralna? Czym jest w swojej istocie i czym jest jako dziedzina realnie kreowana przez pedagogów? Z przeprowadzonej analizy wynika, że – w sferze założeń – pokrywa się ona z pedagogiką w ogóle. Przyjęte przez nią niezwykle trudne zadanie badania wychowania w całej jego złożoności oraz jego uczestników w pełni ich jestestwa, generuje potrzebę nieustannego uwrażliwiania pedagogów na unikanie pułapek redukcjonizmu, na przyjęcie humanizmu jako fundamentu prowadzonych poszukiwań. Autorów takich uwrażliwień, którzy jednocześnie zabiegają o ich urzeczywistnienie, można nazwać reprezentantami pedagogiki integralnej. Jest ona kreowana na różne sposoby, niemniej jednak wymaga swoistego postępowania metodologicznego, otwartego na bogactwo stosowanych metod, ciągłe poszerzanie ich katalogu w celu głębokiego poznania procesów wychowawczych i uczestniczących w niej podmiotów.

Antanas Maceina (1908–1987) – iškilus tarpukario Lietuvos ugdymo mokslo – tautinio auklėjimo teorijos, pedagoginio santykiavimo, švietimo ir mokyklų vaidmens lietuvių kultūroje, pedagoginio vitalizmo problemos, fenomenologinės pedagoginio akto analizės, visuotinės pedagogikos istorijos – atstovas, pagrindęs filosofijos ir pedagogikos santykį, teigęs realistinį idealizmą. Pirmasis VDU apgynęs pedagogikos daktaro disertaciją Tautinis auklėjimas (1934, vadovas – prof. Stasys Šalkauskis), A. Maceina parašė kapitalinį Pedagogikos istorijos veikalą (1939), kuriame svarsto tautinio auklėjimo ir atitautinimo problemas, aiškina lavinimo ir auklėjimo esmę, teigia ugdymo kūrybinį pobūdį ir mokyklų laisvę valstybėje. Straipsnio autorius, vertindamas įvairialypį A. Maceinos pedagoginį palikimą, koncentruoja dėmesį į tautinio auklėjimo teorijos reikšmingumą, švietimo ir mokyklų vaidmenį keliant lietuvių kultūrą, taip pat į fenomenologinę ugdymo, ypač pedagoginio akto, analizę. Iš akiračio neišleidžiama A. Maceinos pedagoginių pažiūrų raida, ugdymo interpretacijų kaita, ryškėjančio filosofo pastanga kurti universaliąją pedagogiką. Nors A. Maceinos palikimo leidėjai suskubo ugdymo teoriją pavadinti "pedagogikos filosofija", straipsnio autorius linkęs sugrąžinti autentiškesnį, paties pedagogikos veikalų autoriaus teiktą "filosofinės pedagogikos" įvardijimą ir analizuoti jos virsmą į ugdymo filosofiją. Pagrindiniai žodžiai: ugdymo filosofija, pietizmas pedagogikoje, tautinio auklėjimo ir atitautinimo teorija, švietimas ir mokykla valstybėje, kūrybinis ugdymo pobūdis.Philosophical Pedagogy of A. MaceinaJuozas Vytautas Uzdila
SummaryAntanas Maceina (1908–1987) is an outstanding representative of pedagogical education inbetween the two wars. He worked in the spheres of the theory of national education, pedagogical correlation, and the history of world pedagogy, analyzed the role of education and educational institutions in Lithuanian culture, the problem of pedagogical vitalism, and gave a phenomenological analysis of the pedagogical act. A. Maceina grounded the close connection between philosophy and pedagogy, asserted their integral synthesis and realistic idealism. At Vytautas Magnus University he was the first to maintain a doctoral dissertation in pedagogy "National Education" in 1934 (scientific research supervisor Prof. Stasys Šalkauskis). In 1939, A. Maceina wrote his great work "A History of Pedagogy" where, with his characteristic pietism, he considered the problems of national education and denationalization, elucidated the essence of education and training, asser ted the creative nature of fostering and the freedom of educational institutions in Lithuania. The article focuses on A. Maceina's diverse pedagogical heritage emphasizing the significance of his theory of national education, the role of school education in promoting Lithuanian culture, the phenomenological analysis of the pedagogical act, the development of his ideas of pedagogy, and his determined attempt to create world pedagogy. Although the publishers of A. Maceina's works labeled his theory of education as "philosophy of pedagogy", the author of the article is inclined to call back a more authentic term "philosophical pedagogy" given by A. Maceina himself and then to analize its transformation to educational philosophy.Keywords: philosophical pedagogy, educational philosophy, pietism in pedagogy, theory of national education and denationalization, school education in the state, pedagogical act, creative nature of education.

Artykuł jest próbą organicznego ujęcia pedagogiki i duchowości gerontologicznej – wychowania w perspektywie starości. Pedagogika ostatniego okresu życia ludzkiego jest jedną z najmłodszych dyscyplin pedagogiki ogólnej. Współcześnie obserwuje się jej dynamiczny rozwój, związany z globalnymi zmianami demograficznymi, postępem medycyny oraz stale wydłużającym się wiekiem życia, stąd też wzrasta pozytywne postrzeganie problemu starości i pilna potrzeba nie tylko fachowej opieki lekarskiej, ale również właściwej organicznej edukacji gerontologicznej. O wartości życia nie decyduje bowiem liczba lat, ale to, czy było ono dobrze przeżyte oraz mądre i pięknie rozwijane. Istotny jest końcowy efekt (cel/kres) złożonego procesu nauczania i wychowania człowieka. Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim widzi go nie tylko w perspektywie społeczno-kulturowej, lecz również w perspektywie transcendentnej (DWCH 1). Tekst wskazuje na antyczne i biblijne źródła pedagogiki i duchowości "w jesieni wieku", cele i zadania tego typu edukacji, zwłaszcza w perspektywie celu ostatecznego oraz współczesne propozycje gerontologiczne.

Artykuł podejmuje problem rezygnacji z pracy naukowej, niedostatku młodych adeptów pedagogiki i ucieczki specjalistów od edukacji. Oprócz typowych barier, utrudniających wejście do świata nauki, ujawnione zostały 3 grupy czynników zniechęcające do rozwijania pedagogiki i pracy w edukacji: ekonomiczne, ideologiczne i psychologiczne (przede wszystkim zmęczenie).

In this article I make a critical analysis of educational policy in Poland during the 25 years of the political transformation. I try to refer to the Polish thoughts and practices of teaching experience in the period of 1918--1948. What is more, I present experiences of anti-socialist opposition during the socialist period. They influenced on impression in the works and commitments of many scientists and a new generation of academics. Furthermore, I indicate how my generation after 1989 went into the road of scientific autonomy and/or independence in the field of government and private education. Benchmark for these analyzes build up the hopes which we tied up with the Polish revolution of non- violence. Moreover, there was a strong disappointment, which revealed over the years due to the departure of distinctive political formation of the Third Republic of the ideals and the phenomenon of Polish "Solidarity" movement, and civil society, which included the move away from the base of participatory democracy. Finally, I look at how education as a science and practice of education fit into democratization of the Polish state and society. The key meaning for me has the perception of education as a common good, as environments and entities, institutions or management practices which participate in the democratic society. To sum up, this society is constantly in the period of recovery from years of experience not only fascist, but Bolshevik totalitarianism, too.

Celem tego artykułu jest przedstawienie genezy i rozwoju edukacji religijnej w aspekcie krytycznego paradygmatu. Główna teza wprowadzona w XX wieku przez badania pedagogiczne i religijne za pomocą analizy, jest głównie zaangażowana w interpretacje ideologiczne i krytyczne. Tekst omówia kilka głównych tradycji związanych z edukacją religijną, w tym badania amerykańskie, anglosaskie i niemieckie, ustalone na początku XX wieku i najintensywniej rozwijane w okresie międzywojennym, ze względu na wymogi teologii liberalnej i trendy emancypacyjne. Wydaje się, że analiza niemiecka ma tu kluczowe znaczenie, a jej żądania obejmują krytyczną ocenę religijnego wychowania w kościele protestanckim w Niemczech, gdzie zaangażowani byli inicjowani głównie przez wychowawców i nauczycieli szkolnych. Religijna edukacja oparta na paradygmacie krytycznym nie skupiała się na kształtowaniu teologii, monoteizmu, a nawet ewangeliczności, ale przede wszystkim ludzkości w jej doskonałej formie pochodzenia boskiego. Tekst nie tylko przedstawia aspekt krytycznej edukacji religijnej, ale jednocześnie omawia wybrane aspekty badań społecznych, psychologicznych i filozoficznych. Dostrzec można, że kwestie wychowania i edukacji religijnej otrzymują szerszy zakres możliwych kryteriów i narzędzi umożliwiających ich zrozumienie. Badania dotyczą przede wszystkim współczesnych zagadnień z zakresu polskiej edukacji religijnej, a kluczową rolę odgrywają prace C. Rogowskiego, B. Milerskiego i J. Bagrowicza.

The review article analyzes a collective monograph edited by Charles Bazerman, Adaira Bonini, and Débora Figueiredo, Genre in a Changing World (Fort Collins - West Lafayette: WAC Clearing House - Parlor Press 2009). It focuses on top- ics relevant to the significance of gen- res in scientific and academic practice and identifies namely two concomi- tant areas that have been in the centre of attention of scholarly studies using genre as an analytical concept: genre-based pedagogies at university level and disciplinary enculturation. While the first area deals with establishment of boundaries between academic texts and other textual forms, the latter one addresses their internal differen- tiation. The review article emphasizes the demonstrated value of genre- oriented approaches for the research on scientific practices, yet it concludes that there is a need for more thorough appreciation of their epistemological implications.