Suchergebnisse

The series of ethnic conflicts in the Western Balkans over the 1990s in- volved primarily the constituent nations of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia: Serbs, Croats, Bosniaks, and later, Albanians and Macedonians. Ethnic violence has equally affected other numerically smaller groups residing in the geo- graphic areas affected by conflict between the dominant, de facto state-founding ethnic groups. The paper investigates the continuous importance of ethnic identity for political participation of non-dominant groups affected by the ethno-political dynamics of dominant groups in post-conflict Croatia. Analyses of the political mobilisation of non-dominant groups in regions previously affected by conflict offer evidence that their ethno-political mobilisation reflects the continuous importance of identity-politics in the context of highly ethnicised institutions ensuring political representation at national and municipal levels. ; Niz etničkih sukoba na zapadnom Balkanu devedesetih godina primarno je uključivao konstitutivne narode federativne jugoslavenske države: Srbe, Hrvate, Bošnjake te, kasnije, Albance i Makedonce. Etničko nasilje zahvatilo je i brojčano male skupine na zemljopisnim područjima koja su bila pogođena sukobom dominantnih etničkih skupina koje su de facto bile utemeljitelji država. Rad istražuje važnost etničkog identiteta za političku participaciju nedominantnih skupina koje su bile pogođene etnopolitičkom dinamikom dominantnih skupina u postkonfliktnoj Hrvatskoj. Analiza političke mobilizacije nedominantnih skupina u regijama koje su prethodno bile pogođene sukobom pokazuje da njihova etničko-politička mobilizacija odražava trajnu važnost politike identiteta u kontekstu vrlo etniciziranih političkih institucija koje jamče političko predstavljanje na nacionalnoj i lokalnoj razini.

Rad je posvećen teoriji političkog procesa američkog politologa i ekonomista Charlesa E. Lindbloma. Nakon kontekstualnog uvida u cjelokupan Lindblomov teorijski opus, što je nezaobilazan korak za interpretacijski zahvat u središnjem dijelu teksta, rad se koncentrira ponajprije na Lindblomovu teoriju inkrementalnog odlučivanja, razvijenu u članku Znanost "plivanja u mutnom" (1959) i knjizi Strategija odluke (1963), povezanu s njegovom koncepcijom "međusobne prilagodbe pristaša", koju je razvio u knjizi Inteligencija demokracije (1965). Rad nudi interpretaciju Lindblomova argumenta koja odstupa od dosadašnje recepcije u hrvatskoj politološkoj literaturi. U njoj se Lindblomov model odlučivanja u osnovi tumači deskriptivno, kao opis stvarne prakse odlučivanja, i suprotstavlja se preskriptivnom racionalnom modelu odlučivanja, što je karakteristično i za neke inozemne interpretacije. U ovome se radu pak ukazuje kako Lindblomova teorija sadržava snažan preskriptivni element. Lindblomova teorija inkrementalizma, uzeta zajedno s pluralističkim modelom međusobne prilagodbe pristaša, nudi cjelovit i konzistentan model politike s naglašenim normativnim implikacijama, koji opravdava upotrebu sintagme politika teorije, što se podrobnije obrazlaže u zaključnom dijelu rada. ; The paper is dedicated to the political process theory by the American political scientist and economist Charles E. Lindblom. After providing a contextual insight into Lindblom's complete theoretical opus, which is a necessary prerequisite for the interpretative manoeuvre in the central part of the text, the paper is primarily focused on Lindblom's theory of incremental decision-making, developed in The Science of Muddling Through (1959) and in A Strategy of Decision (1963), which is related to his concept of "partisan mutual adjustment" developed in The Intelligence of Democracy (1965). The paper offers an interpretation of Lindblom's argument which moves away from its past understanding in Croatian political science literature. There, Lindblom's ...

The article gives conceptual clarification on a distinction between ideal and nonideal theory by analyzing John Rawls´ theory as presented in his books "A Theory of Justice" and "The Law of Peoples." The article tries to show the importance of ideal theory, while at the same time pointing out that the distinction, ideal and nonideal, needs further qualification. Further, the article also introduces the distinction of normative and descriptive into ideal and consequently nonideal theory. Through this four-fold distinction it is easier to establish the function of each theory and the separation of work-fields between philosophers, politicians and lawyers.

Pojem ideologije ima kljub različnim opredelitvam nekatere skupne imenovalce, med katere sodijo predvsem primarno politični pomen ideologije, njena deskriptivno-preskriptivna narava, akcijska in vrednostno-ciljna usmerjenost, usmerjenost k ljudskim množicam, poenostavljenost, shematičnost ter predstavitev v motivacijskem duhu. Tudi demokratična politika in pravo sta ideološko pogojena, pri čemer je pravo na eni strani izraz in sredstvo oblastne ideologije, na drugi strani pa tudi izraz avtonomne pravne ideologije, ki postavlja določene meje politični ideologiji. Ideologijo prava oziroma pravne države na eni strani vzpostavljajo oziroma instrumentalizirajo politični akterji, na drugi strani pa tudi pravni akterji (predvsem iz poklicnih slojev pravnikov). V obeh primerih se je treba izogibati vrednostno negativni oziroma družbeno destruktivni ideologizaciji prava in pravne države, ki spodbuja v javnosti bodisi precenjevanje bodisi podcenjevanje vloge in pomena prava v družbi. Še posebej pa se je treba izogibati takšni ideologizaciji prava, ki se kaže v politizaciji pravne stroke in pravnih (npr. pravosodnih) institucij.

Pojem ideologije ima kljub različnim opredelitvam nekatere skupne imenovalce, med katere sodijo predvsem primarno politični pomen ideologije, njena deskriptivno-preskriptivna narava, akcijska in vrednostno-ciljna usmerjenost, usmerjenost k ljudskim množicam, poenostavljenost, shematičnost ter predstavitev v motivacijskem duhu. Tudi demokratična politika in pravo sta ideološko pogojena, pri čemer je pravo na eni strani izraz in sredstvo oblastne ideologije, na drugi strani pa tudi izraz avtonomne pravne ideologije, ki postavlja določene meje politični ideologiji. Ideologijo prava oziroma pravne države na eni strani vzpostavljajo oziroma instrumentalizirajo politični akterji, na drugi strani pa tudi pravni akterji (predvsem iz poklicnih slojev pravnikov). V obeh primerih se je treba izogibati vrednostno negativni oziroma družbeno destruktivni ideologizaciji prava in pravne države, ki spodbuja v javnosti bodisi precenjevanje bodisi podcenjevanje vloge in pomena prava v družbi. Še posebej pa se je treba izogibati takšni ideologizaciji prava, ki se kaže v politizaciji pravne stroke in pravnih (npr. pravosodnih) institucij.

S ciljem da se prikaže povezanost štampe i medijske politike sa promenama u društvu, u radu će se korišćenjem istorijske, deskriptivno-eksplikativne metode i metode teorijske analize sagledati put razvoja štampe u Srbiji od perioda formiranja medijskog sistema Srbije do poslednje decenije HH veka sa posebnim osvrtom na značaj medijske politike u okviru javnih politika s obzirom na ulogu države, političku kulturu i interes javnosti. Analiziraju se pitanja slobode štampe i nezavisnog izveštavanja kao sastavnog dela demokratskog sistema, ukazuje se na proces izgradnje medijskog pluralizma i razvoj profesionalnog novinarstva. Zaključuje se da od nastanka medijskog sistema Srbije postoji neraskidiva veza između društvenih i medijskih promena. Istorijski i politički kontekst sagledanog perioda s obzirom na različite pristupe regulaciji medijskog sistema i načine ispoljavanja moći, obilovao je sukobima različitih interesa, javnim sučeljavanjima i gušenjima medijskih sloboda, cenzurom, dok je novinarstvo postalo propagandna mašinerija, a štampa službeno glasilo političkih partija. Tako izgrađen sistem daleko je od današnjih strategija deregulacije medijske politike i samoregulacije kao zamene državne medijske regulacije.

U korpusu koji čine novinski, književni, stručni i televizijskiregistar pronalazimo ukupno 46 prefiksa koji učestvuju u formiranjuimenica. Izračunavanje produktivnosti vršimo u dvije etape:prvo, zajedno predstavljamo frekventnost tipa i upotrebe, brojhapaxa i produktivnost u užem i širem smislu, onako kako ih jeBajen predložio svojim formulama (1992, 1993). U drugoj etapi,koristeći onomasiološki pristup ili semantičke predispozicije prefiksa,probali smo na drugačiji način da predstavimo produktivnostpronađenih prefiksa. Cilj je utvrditi produktivnost, ali i efikasnosti kompatibilnost predloženih modela koristeći statističku i deskriptivno-analitičku metodu. Opšta hipoteza kojom započinjemo svojeistraživanje jeste da ćemo dolaziti ponekad do istih ili različitih rezultatajer kvantitativni pristup jesu brojevi i proračuni, dok onomasiološkipristup nudi uvid i u preference govornika u tvorbi riječi.Tako naše istraživanje predstavlja dvije strane istog fenomenajer ma koliko kvantitativni pristup bio dominantan i adekvatan, semantičkepredispozicije ne mogu da se zanemare. Na kraju možemoda zaključimo da obje metode dovode ponekad do istih, ali uvećem broju slučajeva različitih rezultata, što nam daje bolji uvid ukompleksnost problema morfološke produktivnosti.

The Slovenian community in Canada, although a small constitutive element of the current population, has actively contributed to the economic and political development of the second-largest country in the world. Previous studies have only descriptively addressed the role of Slovenian immigrants in the construction of this important economic system. This paper argues that the development within the community has brought about some significant changes in social stratification among its members, specifically with regard to the radical global economic challenges of recent decades. On the other hand, the specific altruistic mission of Slovenian community organisations has remained largely unchanged. ; Čeprav je slovenska skupnost v Kanadi le majhen konstitutivni element sodobne države, je aktivno prispevala k ekonomskemu in političnemu razvoju druge največje države na svetu. Dosedanje študije so le deskriptivno raziskovale vlogo slovenskih izseljencev v gradnji tega pomembnega gospodarskega sistema, v pričujočem članku pa avtor analizira razvoj slovenske skupnosti in pomembne spremembe v družbeni stratifikaciji članstva glede na radikalne globalne gospodarske spremembe. V nasprotju s tem pa so organizacije slovenske skupnosti v Kanadi ohranile altruistično poslanstvo, ki je v različnih obdobjih ostalo domala nespremenjeno.

Narodna skupština Republike Srbije pokazuje dva povezana problema u pogledu teritorijalne reprezentativnosti: visok nivo metropolizacije, tj. natpredstavljenosti Beograda kao ključnog političkog, ekonomskog i demografskog centra; kao i slabu predstavljenost lokalnih sredina, pri čemu oko polovine lokalnih samouprava nema izabrane poslanike u parlamentu. Takav ishod rezultat je više faktora: pre svega potpuno depersonalizovanog izbornog sistema u kojem se poslanici biraju na zatvorenim listama, a u jednoj izbornoj jedinici koja pokriva teritoriju cele zemlje, ali i drugih društveno-političkih okolnosti, poput nasleđene centralizacije političkog života tipične za post-socijalistička društva Centralne i Istočne Evrope. Cilj ovog rada je trojak: najpre, da predstavi i deskriptivno analizira trendove teritorijalnog predstavljanja u sazivu Narodne skupštine izabranom na vanrednim parlamentarnim izborima 2022. godine; da ih uporedi sa nalazima prethodnih studija i prethodnih izbornih ciklusa, pokušavajući da uoči trendove u pogledu natpredstavljenosti prestonice i potpredstavljenosti perifernih lokalnih samouprava; i najzad, da ispita uticaj političke dinamike, tj. broja izabranih lista i političkih partija na ravnomernu geografsku zastupljenost. Naime, neke od ranijih studija ukazuju da teritorijalna reprezentativnost opada sa rastom broja izabranih lista, što se objašnjava koncentracijom najviših stranačkih funkcionera tj. vodećih mesta na listi u Beogradu, a što dalje vodi većoj metropolizaciji politički pluralnijih saziva Narodne skupštine.

Obilježja ličnosti smatraju se jednim od relevantnih čimbenika koji utječu na ponašanje potrošača. Stoga, kako bi se ponašanje potrošača moglo jasnije razumjeti te predvidjeti, svrha istraživanja je ustanoviti postoji li povezanost između obilježja ličnosti i odgovornog financijskog ponašanja potrošača. Povezanost je istražena na temelju utjecaja obilježja ličnosti na afektivni i kognitivni aspekt impulzivnog potrošačkog ponašanja, na koje se u radu promatra kao suprotnost odgovornom financijskom ponašanju. Provedeno je jednokratno deskriptivno istraživanje pomoću anketnog upitnika na namjernom, prigodnom uzorku od 483 studenata Ekonomskog fakulteta u Zagrebu. Istraživanje je dokazalo da postoji statistički značajna razlika u stupnju sklonosti impulzivnoj kupovini s obzirom na dimenzije obilježja ličnosti. Uzročno posljedična veza dokazana je između dimenzije Savjesnosti i odgovornog potrošačkog ponašanja, a ustanovljena je i slaba, ali statistički značajna njena povezanost s kognitivnim aspektom impulzivne kupovine. Kod afektivne komponente ustanovljena je statistički značajna povezanost sa Dimenzijama Ekstraverzije i Neuroticizma, dok je kod dimenzije Neuroticizma ustanovljena negativna povezanost sa impulzivnom kupovinom. S obzirom da se do sada navedeni konstrukti nisu empirijski povezivali, ovim konceptom može se voditi prilikom segmentiranja tržišta te prilikom kreiranja aktivnosti usmjerenih ka potrošačima različitih obilježja ličnosti. potaknuti odgovorno te ispraviti i izbjeći neodgovorno potrošačko ponašanje kod mladih potrošača.

Teza o "nemačkom posebnom putu" u Modernu bila je posle 1945. dugo vremena široko rasprostranjena. Iako, ona danas u istorijskoj nauci važi za opovrgnutu, ipak još uvek je prisutna u delovima istorijski zainteresovane javnosti i u recepciji uticajnih predstava nemačke povesti. Panajotis Kondilis je od 1986, nadovezujući se na hajdelberškog politikologa Hans-Joahima Arnta (1923-2004), spadao među najodlučnije kritičare ideologije posebnog puta; Kondilis je u brojnim svojim knjigama i u jednom zasebnom članku u dvostrukom smislu opovrgao tu tezu: ona nije samo naučno pogrešna, već i raskrinkana kao izraz političke propagande, kao ideologija pobednika iz 1945. sa ciljem negativnog celovitog tumačenja nemačke povesti.

This paper presents the results obtained in an investigation of the role of heritage in current education regulations as a vehicle for the formation of citizens. The analysis was conducted on the Spanish state education regulations and their implementation in the Autonomous Region of Andalusia corresponding to the stages of pre-primary and primary education. A qualitative, descriptive-interpretative method was used. It was based on document analyses. To this end, a system of categories was prepared, organized into subcategories, variables and descriptors. From the results, there stands out the need to continue working on incorporating heritage into the formation of global citizens. For this, it is essential to build an integrated curriculum structured on the basis of "relevant socio-environmental problems". ; U ovom se radu prikazuju rezultati istraživanja o ulozi kulturne baštine u obrazovanju građana u sklopu aktualnoga obrazovnog zakonodavstva. Provedena je analiza državnih obrazovnih propisa u Španjolskoj i njihove provedbe u Autonomnoj zajednici Andaluziji, u predprimarnom i primarnom obrazovanju. Korištena je kvalitativna, deskriptivno-interpretativna metoda, a istraživanje je temeljeno na analizi dokumenata. U skladu s tim, pripremljen je niz kategorija podijeljenih u podkategorije, varijable i deskriptore. U rezultatima se ističe potreba nastavka rada na uključivanju kulturne baštine u globalno građansko obrazovanje, za što je neophodno izraditi integrirani kurikul koji se temelji na "relevantnim socio-ekološkim problemima".

The main part of the article presents the results of a recent empirical study about the quality of life for families in Slovenia that have a child with intellectual disabilities and other developmental disabilities. Using the FQOLS-2006, we analysed nine quality of life domains (Health, Financial Well-Being, Family Relationships, Support from Others, Support Services, Influence of Values, Careers, Leisure and Community Interaction) from the perspective of six measurement dimensions. The study also examines the differences among the measurement dimensions in the nine domains. The sample consisted of 44 families. We used descriptive statistics and inferential statistics (Friedman test). The Family Relationships domain had the highest average rating of all measured domains regarding the quality of family life. The results in the domain of Support from Others are not encouraging, in particular the domain of Support from Services. Families require powerful support programs from qualified professional teams as well as societal and political attention. ; V osrednjem delu prispevka predstavljamo najnovejše rezultate raziskave o kakovosti življenja slovenskih družin z otroki z motnjami v duševnem razvoju in drugimi razvojnimi motnjami. Podatke smo zbrali s pomočjo mednarodnega vprašalnika FQOLS - 2006. Z vidika šestih dimenzij smo analizirali devet področij kakovosti družinskega življenja (zdravje ; finančno stanje ; družinski odnosi ; podpora drugih oseb ; podpora služb ; vpliv vrednot ; poklic in priprava za poklic ; prosti čas in rekreacija ; interakcija s skupnostjo). Preučevali smo tudi razlike znotraj dimenzij na področjih kakovosti življenja. Vzorec je zajemal 44 družin. V raziskavi smo uporabili deskriptivno in inferenčno statistiko (Friedmanov test). Med področji kakovosti življenja so starši z najvišjimi povprečji z vidika šestih dimenzij ocenili področje družinski odnosi. Skrb vzbujajo rezultati na področju podpora drugih oseb, še zlasti pa na področju podpora služb. Družine potrebujejo pomoč usposobljenih strokovnih timov in vključenost v intenzivne podporne programe ter tudi ustrezno družbeno in politično pozornost.

Introduction. Every clinical trial has to meet all ethical criteria in addition to the scientific ones. The basic ethical principles in the clinical trials are the following: nonmaleficence, beneficence, respect for autonomy and the principle of justice. Objective. The aim of the study was to analyze clinical cases with the outcomes leading to the changes in regulatory­ethical framework related to the clinical trials, as well as the outcomes of key clinical trials that influenced the introduction of the ethical principles into clinical trials. Methods. This was a descriptive research (methods of analysis and documentation; desk analysis of the secondary data). Results. By analyzing the cases from the secondary sources as well as clinical and ethical outcomes, it may be noticed that the codes, declarations and regulations have been often preceded by certain events that caused their adoption. Moral concern and public awareness of the ethical issues have initiated not only the development of numerous guidelines, codes, and declarations, but also their incorporation into the legislative acts. Conclusion. It is desirable that ethical instruments become legally binding documents, because only in this way will be possible to control all phases of the clinical trials and prevent abuse of the respondents. ; Uvod. Svako kliničko ispitivanje, pored naučnih, mora da zadovolji i etičke kriterijume. Osnovni etički principi u kliničkim ispitivanjima su: neškodljivost, dobročinstvo, poštovanje autonomije i princip pravednosti. Cilj rada. Cilj rada je bio da se analiziraju klinički slučajevi čiji su ishodi doveli do promena u regulatorno­etičkom okviru u vezi s kliničkim ispitivanjima i ishodi kliničkih ispitivanja koja su uticala na uvođenje etičkih principa. Metode rada. Istraživanje je bilo deskriptivno, a primenjene su metoda dokumentacione analize i desk­analiza sekundarnih podataka. Rezultati. Analizom slučajeva iz sekundarnih izvora, te kliničkih i etičkih ishoda, može se primetiti da su kodeksima, deklaracijama i pravilima prethodili događaji koji su uzrokovali njihovo donošenje. Moralna briga i svest javnosti o etičkim problemima pokrenule su razvoj brojnih smernica, kodeksa i deklaracija i njihovo uvrštavanje u zakonska akta. Zaključak. Ukoliko se regulativa svih faza kliničkih ispitivanja zasniva na etičkim postavkama, kontrola i ishod su bazirani na humanim osnovama i prava su mera dobrobiti društva i pojedinca.

Introduction: Agencies are among the key contemporary public organizations, prospering within reforms carried out worldwide to increase professionalism and rationalism in public administration (PA). Hence, countries have been establishing agencies and delegating them public tasks in order to achieve expertise-based instead of politically-driven and thus more efficient public policies. In such context, the present article addresses the most important strategic documents related to public administration reform (PAR) in Slovenia, analyzing their goals in terms of agencification and the main implementation results and gaps. Research Design: The research is dedicated to exploring the governmental approach to agencification as a key aspect of PAR. It analyzes (1) the main PAR strategic documents on public agencies in Slovenia since the mid-90s, and (2) the perceived implementation of structural and managerial autonomy as the declared goal of agencification. Combined research methods are applied, including descriptive analysis, regional comparisons, structural interviews among representatives of public agencies and their parent ministries, and selected statistical data analysis. Results: As proven by different research methods, the hypothesis whereby agencification goals in Slovenia are largely achieved as part of PAR documents in terms of autonomous organizational structure was confirmed. A more elaborated agencification in PAR documents relates to higher implementation of autonomy. Conclusion: Nevertheless, the professionalism of Slovenian agencies is still an on-going process, particularly as regards the efficiency implementation gap. As for the future, a more consistent PAR incorporating cross-sectoral policy on agencies is required to pursue the development of a democratic and efficient PA. ; Povzetek: Agencije so ena ključnih sodobnih oblik javnih organizacij, ki se razvijajo po celem svetu v okviru reform, usmerjenih v povečanje strokovnosti in racionalizacije javne uprave (JU). Države ustanavljajo javne agencije in nanje prenašajo javne naloge, da bi dosegle strokovno utemeljene namesto politično vodenih javnih politik in posledično njihovo večjo učinkovitost. Članek v tem smislu obravnava najpomembnejše strateške reformne dokumente v Sloveniji glede agencifikacije, z analizo na to področje nanašajočih se ciljev, rezultatov in razkoraka pri izvajanju. Zasnova/metodologija/pristop: Raziskava je posvečena preučevanju vladnega pristopa k agencifikaciji kot ključnega vidika reforme JU. Analizira (1) poglavitne strateške dokumente o reformah JU glede javnih agencij v Sloveniji od srede devetdesetih let in (2) zaznave o implementaciji strukturne in managerske avtonomije kot deklariranega cilja agencifikacije. Uporabljene so različne, dopolnjujoče se raziskovalne metode, vključno z deskriptivno analizo, regijskimi primerjavami, strukturiranimi intervjuji med predstavniki agencij in resornih ministrstev ter analizo izbranih statističnih podatkov. Rezultati: Kot izkazano z različnimi metoda proučevanja, je bila hipoteza o pretežnem doseganju ciljev strateških dokumentov o reformah JU na področju doseganja strukturne oziroma organizacijske avtonomije agencij potrjena. Toda za višjo stopnjo in druge oblike avtonomije je v reformnih strategijah nujna bolj podrobna razdelava agencifikacije. Zaključek: Profesionalizacija slovenskih agencij je še trajajoč proces, zato je posebej značilna področna implementacijske vrzel. V bodoče je zato potrebna bolj dosledna reforma JU in agencifikacije kot preko sektorske politike. Le tako lahko dosežemo razvoj demokratične in učinkovite JU.